O peerelowskim projekcie Nowego Śląsk a i jego konsekwencjach dla człowieka
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2024.015Słowa kluczowe
Nowy Śląsk,, polityczna propaganda,, plany gospodarcze, wytwarzanie siły roboczejAbstrakt
Niniejsza publikacja odsłania kolejne wątki moich badań prowadzonych w środowisku postindustrialnym. Zaprezentowane w artykule wyniki badań ukazują społeczno-kulturowe implikacje związane z „budową” Nowego Śląska w okresie państwowego socjalizmu. W tym okresie kluczową rolę odgrywały centralnie sterowane plany gospodarcze i związane z nimi działania propagandowo-polityczne włączające nowych mieszkańców tego regionu w ramy socjalistycznego projektu. Na przykładzie narracji seniorów (uczestników badań) – przytoczonych słów, zdarzeń, sposobu widzenia i mówienia o świecie – podjęłam próbę
rekonstrukcji wybranych obszarów ich życia. Przeprowadzone w perspektywie pedagogicznej analizy i interpretacje wybranych wątków badań – związanych z realizowaną przez władze partyjne działalnością werbunkową, propagandowo-wychowawczą i manipulacyjną – dają szerszy wgląd w zjawiska i procesy, które miały fundamentalne znaczenie dla człowieka i świata jego egzystencji.
Bibliografia
Assorodobraj, N. Początki klasy robotniczej. Problem rąk roboczych w przemyśle polskim epoki stanisławowskiej. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1946.
Cyboran, B. Animacja w systemie zależności instytucjonalnych. Uwarunkowania rozwoju animacji społeczno-kulturalnej na tle polskiej polityki kulturalnej po 1989 roku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018.
Dawid, A. „Październik ’56”. W: Śląsk w Polsce Ludowej. Przełomy i zwroty, t. 1, red. A. Dziurok, B. Link, 91–112. Katowice–Opole: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski w Opolu, 2016.
Dziuba, A. „Marian Baryła „Bartek” (1899/1900–1970): organizator Polskiej Partii Robotniczej w województwie śląskim”. W: Górny Śląsk w Polsce Ludowej. Przywódcy – bohaterowie – wrogowie, t.2, red. A. Dziurok, B. Link, 19–34. Katowice–Opole: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski w Opolu, 2017.
Foucault, M. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2009.
Frużyński, A. Zarys dziejów górnictwa węgla kamiennego w Polsce. Zabrze: Muzeum Górnictwa Węglowego, 2012.
Jabłońska, B. 2006. „Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne”. Przegląd Socjologii Jakościowej 2(1): 53–67. https://doi.org/10.18778/1733-8069.2.1.01.
Kożyczkowska, A. Kaszubszczyzna. Pedagogicznie o języku i tożsamości. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019.
Maslow, A. Motywacja i osobowość. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. Nasze Problemy 16 (1974); 16 (1977); 15 (1978).
Piechaczek-Ogierman, G. 2020. „Tożsamość i jej biograficzne (re)konstrukcje: przyczynek do badań nad śląskością”. Acta Universitatis Nocolai
Copernici. Pedagogika 40(2): 87–121. https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2020.013.
Piechaczek-Ogierman, G. 2022a. „O (nie)zakorzenieniu w śląskości. Nowy Śląsk jako przestrzeń tworzenia się biografii”. Edukacja Międzykulturowa 17(2): 31–42. https://doi.org/10.15804/em.2022.02.02.
Piechaczek-Ogierman, G. 2022b. „O (nie)zakorzenieniu w śląskości: biograficzna (re)konstrukcja tożsamości. Przyczynek do dyskusji nad wyobrażoną wspólnotą Nowych Ślązaków”. Acta Universitatis Nocolai Copernici. Pedagogika 43(1): 99–134. https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2022.006.
Piecha-van Schagen, B., Rygus, P. „Górniczy czas pracy”. W: Czas wolny górników kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku, red. D. Świtała-Trybek, B. Piecha-van Schagen, 15–23. Zabrze: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, 2019.
Szkudlarek, T. „Poststrukturalizm a metodologia pedagogiki”. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Socjologia Wychowania 13(317) (1997): 167–199.
Szlachta, D. Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie w PRL – propaganda i rzeczywistość, 2024. https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/101913,Gorny-Slaski-Zaglebie-Dabrowskie-w-PRL-propaganda-i-rzeczywistosc.html (dostęp:
5.05.2024).
Tischner, J. Etyka solidarności oraz homo sovieticus. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2018.
Tischner, J. Myślenie według wartości. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2011.
Toffler, A. Trzecia fala. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
Tracz, B. „Czas wolny w okresie PRL”. W: Czas wolny górników kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku, red. D. Świtała-Trybek, B. Piecha-van Schagen, 155–194. Zabrze: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, 2019.
Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 12 kwietnia 1973 roku o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski. https://www.prawo.pl/akty/m--p-1973-18-110,16818343.html (dostęp: 10.01.2024).
Zalega, D. Śląsk zbuntowany. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2019.
Zapart, J. Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, 1999.
Żarnowski, J. „Robotnicy w Polsce Ludowej”. Dzieje Najnowsze 1 (2002): 29–46.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 62
Liczba cytowań: 0
