Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Archiwum Emigracji

Szopienice jako laboratorium antropocenu w sztuce Hilarego Krzysztofiaka
  • Strona domowa
  • /
  • Szopienice jako laboratorium antropocenu w sztuce Hilarego Krzysztofiaka
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 1-2 (34-35) (2025): Nr za lata: 2024-2025 /
  4. HILARY KRZYSZTOFIAK

Szopienice jako laboratorium antropocenu w sztuce Hilarego Krzysztofiaka

Autor

  • Marta Tomczok University of Silesia

DOI:

https://doi.org/10.12775/AE.2024-2025.11

Słowa kluczowe

antropocen, Hilary Krzysztofiak, Szopienice, objet trouvé

Abstrakt

Artykuł wyjaśnia związki sztuki Hilarego Krzysztofiaka z pamięcią środowiskową, odnosząc jego głośny debiut, Szczękę z 1955 roku, do zniszczenia środowiska naturalnego Szopienic, w których artysta się wychował, a także do wiersza Henryka Grynberga Martwa natura dedykowanego Hilaremu. Autorka stara się pokazać silny związek sztuki Krzysztofiaka z Szopienicami, analizując złożoność i niebezpośredniość tych związków w kontekście takich pojęć jak pamięć obiektu środowiskowego, antropocen, katastrofa ekologiczna czy objet trouvé. Z analiz wyłania się obraz Krzysztofiaka – prekursora dyskusji nad rolą sztuki w ukazywaniu zniszczeń środowiska, powodowanych przez człowieka, a także granic estetyzacji przemocy wobec zwierząt.

Bibliografia

Ałpatow M.W., Historia sztuki. Sztuka XVIII i XIX wieku, cz. 4, Warszawa 1968.

Czeszko B., Drogi i manowce młodej plastyki, „Przegląd Kulturalny” 1955, 26 sierpnia–1 września.

„Górnoślązak” 1933, 14–15 października.

Grochowiak S., Śledź, [w:] tegoż, Wiersze wybrane, Warszawa 1978.

Grynberg H., Ekipa „Antygona”, [w:] tegoż, Ekipa „Antygona”, Warszawa 1963.

–, Pamiętnik, Warszawa 2011.

Herbert Z., Martwa natura z wędzidłem, Wrocław 1993.

Hilary (Hilary Krzysztofiak). Malarstwo i rysunek. [Wystawa przygotowana przez Muzeum Narodowe w Warszawie], oprac. H. Kotkowska-Bareja, E. Zawistowska, Warszawa 1997.

Jarecka D., Surrealizm, realizm, marksizm. Sztuka i lewica w Polsce w latach 1944–1948, Warszawa 2021.

Jarzyna A., Zagłada gatunków według Wiktora Woroszylskiego – czyli (nie) więcej niż egzemplifikacja, „Pamiętnik Literacki” 2022, nr 4.

Libich M., Między tekstem a praktyką. Pamiętniki Henryka Grynberga, „Teksty Drugie” 2023, nr 2.

Miller J., C. Thompson, When did mammoths go extinct?, „Nature” 2022, nr 616, E1-E-3, https://www.nature.com/articles/s41586-022-05416-3 (dostęp: 3.02.2024).

Prager B., After the Fact: The Holocaust in Twenty-First Century Documentary Film, London 2015.

Sadzikowska L., „Po prostu pracowałam”. Z Jolantą Wadowską-Król rozmawia Lucyna Sadzikowska, „Narracje o Zagładzie” 2021, nr specjalny.

Sołtysik M., Jonasz Stern. Cena życia, https://sztukipiekne.pl/jonasz-stern-cena-zycia/ (dostęp: 3.02.2024).

Szaraniec L., Osady i osiedla Katowic, Katowice 1980.

Tomczok M., Powrót Antygony: ekshumacje grobów żydowskich na wsi (w narracjach Henryka Grynberga), „Kwartalnik Historii Żydów” 2020, nr 1.

–, Refugia, brownfieldy, nieużytki: środowiska postzależnościowe w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku, [w:] Środowiska industrialne/postindustrialne zależności (w literaturze i kulturze polskiej od XIX do XXI wieku), Kraków 2023.

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-12-20

Jak cytować

1.
TOMCZOK, Marta. Szopienice jako laboratorium antropocenu w sztuce Hilarego Krzysztofiaka. Archiwum Emigracji [online]. 20 grudzień 2025, T. 1, nr 1-2 (34-35). [udostępniono 21.12.2025]. DOI 10.12775/AE.2024-2025.11.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 1-2 (34-35) (2025): Nr za lata: 2024-2025

Dział

HILARY KRZYSZTOFIAK

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Marta Tomczok

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 2
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

antropocen, Hilary Krzysztofiak, Szopienice, objet trouvé
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa