Filozofia dziejów Pawła Jasienicy – próba zarysowania problematyki
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2017.006Słowa kluczowe
Paweł Jasienica, filozofia dziejów, państwo, naród, PolskaAbstrakt
Artykuł stanowi próbę zarysowania istotnych wątków filozofii dziejów polskiego historyka i publicysty: Pawła Jasienicy. Analizie poddaje się przede wszystkim fundamentalny dla tego autora korpus jego dzieł od „Polski Piastów”, przez „Polskę Jagiellonów”, po „Rzeczpospolitą Obojga Narodów”. Pierwszym rozważanym tematem jest ontologia dziejów: ich status; podmiot, którym okazuje się być państwo; oraz proces dziejowy. Następnie mowa jest o celach dziejów, spośród których najważniejszymi okazują się być utrzymanie suwerenności oraz rozwój kultury. Kolejną część artykułu stanowi omówienie rozlicznych „czynników dziejowych”, kształtujących bieg historii, które wyróżnia w swych dziełach Jasienica. Artykuł kończy się rozważeniem tego, jaką możliwość kształtowania biegu dziejów – tak przez jednostki, jak i przez zbiorowości – uznaje omawiany autor.
Bibliografia
Chudy W., Józefa Mackiewicza filozofia człowieka i polityki, „Archiwum emigracji: studia, szkice, dokumenty” 2002/3, t. 56, s. 160–175.
Jasienica P., Pamiętnik, Kraków 1989.
Jasienica P., Polska anarchia, Warszawa 1988.
Jasienica P., Polska Jagiellonów, Warszawa 1997.
Jasienica P., Polska Piastów, Warszawa 1985.
Jasienica P., Rzeczpospolita Obojga Narodów. Calamitatis regnum. Część II, Warszawa 1985.
Jasienica P., Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii. Część I, Warszawa 1985.
Jasienica P., Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii. Część III, Warszawa 1985.
Jasienica P., Tylko o historii, Warszawa 1962.
Kierys A., Paweł Jasienica versus Józef Mackiewicz. Czyja droga donikąd?, „Archiwum emigracji: studia, szkice, dokumenty” 2012, t. 1–2 (16–17), s. 278–309.
Konstantinow F. W. (red.), Materializm dialektyczny, Warszawa 1955.
Krzywicki L., Wędrówka idei, „Prawda” 1897, t. 9–11; przedruk w: tenże, Dzieła, t. 9: Szkice socjologiczne, cz. 1, red. H. Hołda-Różniewicz, Warszawa 1974, s. 189–202.
Kuderowicz Z., Filozofia dziejów, Warszawa 1983.
Mackiewicz J., Prawda w oczy nie kole, Londyn 2002.
Mękarski A., Między mitem a polityczną racjonalnością. Myśl historyczna Pawła Jasienicy i jej recepcja w dobie Polski Ludowej, „Kwartalnik Historyczny” 2013, t. 120, s. 55–97.
Price R., The Senses of «Virtu» in Machiavelli, „European Studies Review” 1973, t. 3, s. 315–345.
Szumera G., Filozofia dziejów według Jana Karola Kochanowskiego, „Folia Philosophica” 2006, t. 24, s. 298–314.
Walicki A., Myśl marksistowska. Róża Luksembug, [w:] Zarys dziejów filozofii polskiej 1815–1918, red. A. Walicki, Warszawa 1983, s. 434–446.
Wasyluk P., Filozofia dziejów, historiozofia czy filozofia historii? Próba definicji, „Diametros” 2012, t. 32, s. 215–231.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 502
Liczba cytowań: 0