Did Kazimierz Twardowski deal with Immanuel Kant’s philosophy? A Kazimierz Twardowski’s summary of the Kantian
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2019.017Keywords
Prolegomena, Twardowski, Struve, Weryho, Polish philosophy, criticism of neo-Kantianism, criticism, neo-Kantianism, Bornstein, Grzymała-Piątkowski, Hersz BadAbstract
The aim of this research project is to present Polish reception of Immanuel Kant’s philosophy in the late 19th and early 20th century. We particularly consider the controversy, discussions and disputes over Polish translations of the works by Kant made by Polish researchers in the years 1795-1918. We wish to prove that the translation efforts then made and the resulting polemic were equally valuable and parallel to the research and discussions in Germany. They resembled the disputes between Vaihinger and Witt, or Erdmann and Arnoldt. Polish researchers dealing with Kant’s philosophy (Bornstein, Struve, Piątkowski, Chmielowski, Wartenberg, Bad) followed the paths of Vaihinger, Adickes, Erdmann and other German thinkers, popularizing and developing arrangements made by them. They followed the slogan “back to Kant” thus making the translation a priority. The first Polish translation of works by Kant was Perpetual peace project: A Philosophical Sketch in the translation by Bychowiec and Bielski (1795/1796). After these publications, already in the 19th and 20th centuries, other Polish translations of the works by Kant were created consecutively. The most important was A Critique of Pure Reason, the first complete translation by Chmielowski, issued in 1904. The last of the old Polish translations of the works by Kant was issued in 1918, the year in which Poland regained independence. It was Prolegomena to any Future Metaphysics That Will Be Able to Present Itself as a Science, and the translation was made by Bornstein. After that, no other Polish translation of the works by Kant appeared before the World War II outbreak. This does not mean that Kant’s philosophy in interwar Poland was forgotten. It affected the way we developed philosophy, especially between two Kantian events: the 100th anniversary of Kant’s death in 1904 and the 200th anniversary of Kant’s birth in 1924. The assimilation of Kant’s philosophy in Poland was related to proper reading of Kant’s criticism, the reception Kant’s philosophy in Lviv philosophical school, as well as the establishment of the Polish Philosophical Society in Lviv. This research project consists of four works. The first one is devoted to the controversy around the first two Polish translations of Kant’s Prolegomena to any Future Metaphysics That Will Be Able to Present Itself as a Science. The discussion took place in “Warsaw Philosophical Review” and “Lviv Philosophical Movement”. The second work concerns the controversy around the first Polish translation of Kant’s Critique of Pure Reason. The most important voices include Struve’s correspondence with Chmielowski, Struve’s review and voice in this matter published in “Warsaw Courier”, “Appendix to the Lviv Courier” and “Warsaw Philosophical Review”, and Mahrburg’s review in the “Warsaw Book”. In the third one, we describe the pre-war Polish disputes concerning Kant’s Critique of Practical Reason. It concerns the translation by Kierski (1911), and Bornstein (1911). The discussions in “Lviv Philosophical Movement”, “Warsaw Book” and “Warsaw Philosophical Review” involved Bad, Żółtowski and Zieleńczyk. The fourth work contains a description of minor, but equally important disputes around other Polish translations of Kant’s works. We also consider Polish translations of Dreams of a Spirit-Seer, illustrated by Metaphysics and Metaphysics of Morals Justification.References
Bad Hersch. 1905. „Sprawozdanie H. Bada Dr. Sitzlera Zur Blattversetzun in Kant Prolegomena (Przyczynek do sprawy o pomieszaniu kartek w Prolegomenach Kanta)”. Przegląd Filozoficzny (8) 3: 281.
Bad Hersz. 1907. „W sprawie polskiego przekładu dzieła Kanta pt. «Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki», przekład Romuald Piątkowski. Warszawa 1901”. Przegląd Filozoficzny (10) 1: 74-94.
Bad Hersz. 1908. „Jeszcze w sprawie polskiego przekładu Prolegomenów Kanta”. Przegląd Filozoficzny (11) 1: 35-46.
Bad Hersz. 1921/1922. „Recenzja Prolegomenów do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, Z oryginału przełożył oraz wstępem i przypisami opatrzył Benedykt Bornstein”. Warszawa: Biblioteka Filozoficzna Klasyków, pod redakcją Warszawskiego Instytutu Filozoficznego, Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa. Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowym imienia Dra Józefa Mianowskiego, 1918. Ruch Filozoficzny Lwowski (6) 6/7: 88b–90b.
Brożek Andrzej. 1981. „Piątkowski Romuald Grzymała”. W: Polski słownik biograficzny. T. 26, z. 1: 18-19. Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1981.
Chmielowski Piotr. 1904. „Kant w Polsce”. Przegląd Filozoficzny (7) 4: 379-394.
Jadczak Ryszard. 1991. Kazimierz Twardowski. Nota bibliograficzna, „Spis wykładów i seminariów Kazimierza Twardowskiego w Uniwersytecie Lwowskim”. Toruń: nakł. aut.
Kant Emmanuel. 1918. Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, z oryginału przełożył oraz wstępem i przypisami opatrzył Benedykt Bornstein. Biblioteka Filozoficzna Klasyków, pod redakcją Warszawskiego Instytutu Filozoficznego. Warszawa: Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowym imienia Dra Józefa Mianowskiego.
Kant Immanuel. 1864. Krytyka czystego rozumu, fragmenty w przekładzie polskim tłum. Leon Grabowski, Ekonomia polityczna, (Warszawa), „Oddz. 1, Teoria ekonomii politycznej”, 25-48.
Kant Immanuel. 1901. Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, Z dodaniem Słownika terminów filozoficznych, użytych w tym przekładzie, przełożył z oryginału Romuald Piątkowski, pod redakcją Henryka Struvego. Warszawa: Wydanie z zapomogi Kasy pomocy dla osób, pracujących na polu naukowym imienia D-ra Józefa Mianowskiego, Skład Główny w Księgarni E. Wende i Sp..
Kant Immanuel. 1904. Krytyka czystego rozumu, przełożył z oryginału Piotr Chmielowski, pod redakcją naukową Henryka Struvego z dodaniem „Wstępu” i „Objaśnień tłumacza” oraz „Skorowidzu nazwisk” i „Wyrazów naukowych”. Warszawa: Księgarnia E. Wende i Sp., Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowem imienia Dra Józefa Mianowskiego.
Kant Immanuel. 1906. Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. Mścisław Wartenberg. Lwów: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.
Kant Immanuel. 1911. Krytyka praktycznego rozumu, z oryginału przełożył Feliks Kierski, wstępem poprzedził Mścisław Wartenberg. Lwów: Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Skład Główny w Ksiegarni H. Altenberga.
Kant Immanuel. 1911. Krytyka praktycznego rozumu, z oryginału przełożył oraz wstępem i przypisami zaopatrzył Benedykt Bornstein, pod redakcją Henryka Goldberga. Warszawa: Skład Główny w księgarni H. Wende i Ska (T. Hiż i A. Turkuł).
Kant Immanuel. 1997. Projekt wieczystego pokoju. Rozwaga filozoficzna, tłum. Szymon Bielski. Królewiec.
Kazimierz Twardowski. 1913. „W sprawie polskich przekładów dzieł filozoficznych”. Ruch Filozoficzny (3) 5: 105-106.
Kuliniak Radosław, Dorota Leszczyna. 2015. Spory wokół polskich przekładów dzieł Immanuela Kanta z lat 1795-1918. Wrocław: Atut.
Leszczyna Dorota. 2011. José Ortega y Gasset. Dziedzictwo Kanta i neokantyzmu marburskiego. Wrocław: Wydawnictwo: Arboretum.
Ortega y Gasset José. 2004-2010. Prólogo para alemanes. W: Obras completas, t. I–X, Madrid Fundación José Ortega y Gasset/Centro de Estudios Orteguianos.
Struve Henryk, 1904. Immanuel Kant oraz dziejowa doniosłość jego krytycyzmu. Warszawa: Biblioteka Warszawska, t. 3.
Struve Henryk. 1898. Wstęp krytycznym do filozofii. Warszawa, wyd. II poprawione.
Struve Henryk. 1904. „Od Redaktora »Biblioteki filozoficznej« (Napisana w Eltham pod Londynem w lutym 1904 r.)”: w: Immanuel Kant, Krytyka czystego rozumu, przełożył z oryginału Piotr Chmielowski, pod redakcją naukową Henryka Struvego z dodaniem „Wstępu” i „Objaśnień tłumacza” oraz „Skorowidzu nazwisk” i „Wyrazów naukowych”. Warszawa: Księgarnia E. Wende i Sp., Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowym imienia dra Józefa Mianowskiego.
Struve Henryk. 1904. Immanuel Kant oraz dziejowa doniosłość jego krytycyzmu. Warszawa: Biblioteka Warszawska.
Struve Henryk. 1907. „Odpowiedź na zarzuty pana H. Bada co do polskiego przekładu Prolegomenów Kanta oraz wiadomość o przekładach francuskich i angielskich”. Przegląd Filozoficzny (10) 2: 218-227.
Twardowski Kazimierz, „Kanta Prolegomena w streszczeniu”, mps 17 x 21 cm., k. 14, po k. 16, k. A–H. luźne. 1. Tekst, k. 1-6. 2; „Anmerkung”, k. A–H. Nr spisu inw., P. 18,7, Archiwum Połączonych Bibliotek WFiS UW, IFiS PAN i PTF, Archiwum Kazimierza Twardowskiego, w Warszawie.
Twardowski Kazimierz. 1904. „Przemówienie inauguracyjne z okazji otwarcia Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie”. Przegląd Filozoficzny Warszawski (7) 2: 241-243;
Twardowski Kazimierz. 2002. Dzienniki, cz. II 1928-1936, do druku przygotował, wprowadzeniem i przypisami opatrzył Ryszard Jadczak. Warszawa–Toruń: Adam Marszałek.
„Wykaz wykładów odbywać się mających w C. K. Uniwersytet imienia Cesarza Franciszka I. we Lwowie. Skład Uniwersytetu i program wykładów z lat 1876-1939”.
Vaihinger Hans. 1878. „Eine Blattversetzung in Kants Prolegomena”. Philosophische Monatshefte XV: 321-332.
Vaihinger Hans. 1904. „An die Freunde der kantischen Philosophie. Bericht über die Begründung einer «Kantgesellschaft» und die Errichtung einer «Kantstiftung» zum hundertjährigen Todestag des Philosophen“. Kant-Studien 9: 344–350.
Vaihinger Hans. 1904. „Jubileusz Kanta (Odezwa H. Vaihingera w sprawie Towarzystwa Kantowskiego i wspierania Kantstudien)”. Przegląd Filozoficzny (7) 1: 108-109.
Vaihinger Hans. 1905. „Das Kantjubiläum im Jahre 1904”. Kant-Studien 10: 105–155.
Żelazny Mirosław. 2005, „Referat Piotra Chmielowskiego «Najdawniejsze wiadomości o E. Kancie w piśmiennictwie naszem»”. Ruch Filozoficzny (LXII) 1: 58-60.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Studies in the History of Philosophy
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 773
Number of citations: 0