Zum Inhalt springen Zur Hauptnavigation springen Zur Fußzeile springen
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language
    • Deutsch
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Aktuelle Ausgabe
  • Archiv
  • Über uns
    • Über die Zeitschrift
    • Beitragseinreichung
    • Redaktion
    • Schutz personenbezogener Daten
    • Kontakt
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language:
  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Studia z Historii Filozofii

Spór o ontologię własności przyrody: Robert Boyle a perypatetycy, spagirycy i matematycy
  • Home
  • /
  • Spór o ontologię własności przyrody: Robert Boyle a perypatetycy, spagirycy i matematycy
  1. Home /
  2. Archiv /
  3. Bd. 10 Nr. 1 (2019): Filozofia XVII wieku – jej źródła i kontynuacje /
  4. ARTYKUŁY

Spór o ontologię własności przyrody: Robert Boyle a perypatetycy, spagirycy i matematycy

Autor/innen

  • Zbigniew Pietrzak Uniwersytet Wrocławski http://orcid.org/0000-0003-2458-1252

DOI:

https://doi.org/10.12775/szhf.2019.009

Schlagworte

korpuskuły, atomy, własności/cecha, transmutacja, zmiana

Abstract

Liczne dzieła i eksperymentalna praktyka Roberta Boyle'a uzmysławiają, iż jedną z ważniejszych kwestii jaką stara się on poruszać dotyczy ontologii własności przyrody. Swoje poglądy formułuje w opozycji do funkcjonujących w XVII wieku teorii arystotelików oraz paracelsystów. Należy je także rozpatrywać w kontekście matematycznych koncepcji. Boyle twierdzi, iż cechy ciał zależą od układu i struktur utworzonych przez korpuskuły/atomy. Z kolei ich fundamentalnymi własnościami są materia (kształt, masa) oraz ruch. Niekiedy także wymienia liczbę. Jednakże, jak twierdzi Boyle, należy wprowadzić dodatkowy, niematerialny czynnik, by lepiej wyjaśnić złożoność przyrody. Nazywa go strukturalnym składnikiem elementarnym lub czynnikiem strukturalnym („Architectonic Principle or power”). Pojawia się oczywiście pytanie, czym ów „składnik” różni się od „form”, „zalążków” itp. obecnych w teoriach jego adwersarzy i jakie konsekwencje dla ontologii przyrody rodzi jego uznanie?

Literaturhinweise

Boyle Robert. 1661. The Sceptical Chymist. London.

Boyle Robert. 1964. Experiments and Considerations touching colours. New York–London: Johnson Reprint Corp.

Boyle Robert. 1979. „About the Excellency and Grounds of the Mechanical Hypothesis”. W: Selected Philosophical Papers of R. Boyle, red. Michael A. Stewart, 138-154. New York: Manchester University Press.

Boyle Robert. 1979. „Some Phisico-Theological Considerations about the Posibility of the Resurection”. W: Selected Philosophical Papers of R. Boyle, red. Michael A. Stewart, 192-208. New York: Manchester University Press.

Boyle Robert. 2009. „Rozważania fizyczno-teologiczne o możliwości zmartwychwstania”, przeł. Ryszard Krauze, współpraca Małgorzata Lubańska i Zbigniew Pietrzak. Studia Philosophica Wratislaviensia, vol. IV, fasc. 2: 163-179.

Boyle Robert. 2014. „O tym jak owocna jest hipoteza mechaniczna oraz na czym się ona opiera”, przeł. Zbigniew Pietrzak, współpraca Ryszard Krauze i Małgorzata Lubańska. W: Empiryczne podstawy i obrzeża filozofii XVII wieku, red. Adam Grzeliński, Jolanta Żelazna, 153-177. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Descartes Rene. 2005. Świat albo traktat o świetle, przeł. Tomasz Śliwiński. Kraków: Aureus.

Eliade Mircea. 2007. Kowale i alchemicy, przeł. Andrzej Leder. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Galilei Galileo. 1930. Rozmowy i dowodzenia matematyczne, przeł. F. K. Warszawa: Wydaw. Kasy im. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki.

Pietrzak Zbigniew. 2010. „Eksperymenty i epistemologia w praktyce badawczej Roberta Boyle’a nad światłem i kolorami”. W: Percepcja. Między estetyką a epistemologią, red. Roman Konik i Damian Leszczyński, 53-76, Wrocław: Instytut Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego: Oficyna Wydawnicza „Atut” - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.

Popper Karl R. 1999. „Natura problemów filozoficznych i ich korzenie w nauce”. W: Karl R. Popper, Droga do wiedzy. Domysły i refutacje, przeł. Stefan Amsterdamski, 158. Warszawa: PWN.

Rotter Krzysztof. 1992. „Fizyka Galileusza a arystotelizm”. Nowa krytyka 2: 31-51.

Studia z Historii Filozofii

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Veröffentlicht

2019-03-21

Zitationsvorschlag

1.
PIETRZAK, Zbigniew. Spór o ontologię własności przyrody: Robert Boyle a perypatetycy, spagirycy i matematycy. Studia z Historii Filozofii. Online. 21 März 2019. Vol. 10, no. 1, pp. 141-169. [Accessed 4 Juli 2025]. DOI 10.12775/szhf.2019.009.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Bibliografische Angaben herunterladen
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Ausgabe

Bd. 10 Nr. 1 (2019): Filozofia XVII wieku – jej źródła i kontynuacje

Rubrik

ARTYKUŁY

Stats

Number of views and downloads: 628
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Autor/innenverzeichnis durchblättern
  • Issue archive

User

User

Aktuelle Ausgabe

  • Atom-Logo
  • RSS2-Logo
  • RSS1-Logo

Informationen

  • Für Leser/innen
  • Für Autor/innen
  • Für Bibliothekar/innen

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Sprache

  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

korpuskuły, atomy, własności/cecha, transmutacja, zmiana
Aufwärts

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop