Apercepcja i sąd. Rozważania wokół transcendentalnej dedukcji kategorii
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2018.020Schlagworte
Kant, apercepcja, sądzenie, kategorie, jedność, synteza, identyczość, intencjonalność, świadomość, samoświadomość, podmiotAbstract
W artykule omawiam rozmaite sposoby określania transcendentalnej apercepcji (TA), jakie można spotkać w Krytyce czystego rozumu. Pojawia się pytanie: czy te określenia tworzą razem spójną charakterystykę TA? Analizuję takie rozumienie TA, które utożsamia ją z samoświadomością. To podejście nie wydaje się całkiem poprawne. Bardziej właściwa wydaje się interpretacja wychodząca od roli TA w nadawaniu jedności rozmaitym przedstawieniom w sądzie. W takiej perspektywie transcendentalna apercepcja ujawnia swą funkcjonalną rolę, jako czynnik odpowiedzialny za wytworzenie intencjonalnego rysu aktów empirycznych i ostatecznie – jako warunek konieczny przedmiotu jako fenomenu. Ponadto TA, określona jako „najwyższa zasada”, może być traktowana jako analogiczna do praw/zasad fizyki.
Literaturhinweise
Allison Henry, Kant’s Transcendental Idealism. An Defence and Interpretation, New Haven–London 1983.
Allison Henry, Apperception and Analyticity in the B-Deduction, „Grazer Philsophische Studien”, vol. 44, 1993, s. 233–252.
Bauch Bruno, Podmiot transcendentalny. Zarys transcendentalno-filozoficzny, przeł. A. Musioł, [w:] Neokantyzm badeński i marburski. Antologia tekstów, A. Noras i T. Kubalica (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2011, s. 163–181.
Cassirer Ernst, Kants Leben und Lehre, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1975.
Cohen Hermann, Kantowska teoria doświadczenia, przeł. A. Noras, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2012.
Dickerson Adam, Kant on Representation and Objectivity, Cambridge 2007.
Brook Andrew, Kant and the Mind, Cambridge University Press, Cambridge 1994.
Frank Manfred, Świadomość siebie i poznanie siebie, przeł. Z. Zwoliński, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002.
Frank Manfred, Główna myśl Kanta, przeł. Z. Zwoliński, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, R. 13, nr 4 (52), Warszawa 2004, s. 61–75.
Frank Manfred, Kant i problem świadomości siebie, przeł. Z. Zwoliński, „Przegląd filozoficzny – Nowa Seria”, R. 13, nr 4 (52), Warszawa 2004, s. 263–274.
Grayeff Felix, Deutung und Darstellung der theoretischen Philosophie Kants, Felix Meiner Verlag, Hamburg 1977.
Guyer Paul, Kant and the Claims of Knowledge, Cambridge 1987.
Guyer Paul, The Transcendental Deduction of Categories, [w:] Guyer P. (ed.) Kant – Cambridge Companion, Cambridge, 1992, s. 129–154.
Heidegger Martin, Kant a problem metafizyki, przeł. B. Baran, PWN, Warszawa 1989.
Henrich Dieter, Identität und Objektivität, Carl Winter Universitätsverlag, Heidelberg 1976.
Howell Robert, Kant, the ‘I think’ and Self-Awareness, [w:] P. Cicovacki (ed.) Kant’s Legacy, University of Rochester Press, New York 2001, s. 117–152.
Jaspers Karl, Kant: Leben – Werke – Wirkung, Pieper Verlag, Münich – Zürich 1983.
Judycki Stanisław, Kantowska teoria umysłu, „Roczniki Filozoficzne”, t. XLV, 1997, z. 1, s. 35–60.
Kant Immanuel, Kritik der reinen Vernunft, B. Erdmann (hrsg.), Walter de Gruyter, Leipzig 1923.
Kant Immanuel, Krytyka czystego rozumu, przeł. R. Ingarden, PWN, Warszawa 1957.
Kant Immanuel, Krytyka czystego rozumu, przeł. M. Żelazny, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2013.
Kant Immanuel, Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, przeł. B. Bornstein, PWN, Warszawa 1960.
Kemp Smith Norman, A Commentary to Kant’s ‘Critique of Pure Reason’, Macmillan-Palgrave, New York 2003.
Kilijanek Marek, Kant. Samoświadomość i poznanie dyskursywne, Wydawnictwo UMA, Poznań 2000.
Klass Gregory M., A Framework for Reading Kant on Apperception: Seven Interpretive Questions, “Kant Studien” Bd. 94, 2006, s. 80–94.
Kozak Piotr, Co to jest myślenie? Pojęcia, sądy, percepcja w perspektywie kantowskiej, Scholar, Warszawa 2015.
Pereboom Derk, Kant on Intentionality, “Synthese”, vol. 77, 1988, s. 321–352.
Pereboom Derk, Kant’s Metaphysical and Transcendental Deductions, [w:] A Companion to Kant, G. Bird (ed.), Willey-Blackwell, Oxford 2010, s. 154–168.
Prauss Gerold, Kant und das Problem der Dinge an sich, Bouvier Verlag, Bonn 1989.
Rickert Heinrich, Der Gegenstand der Erkenntnis, J. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1928.
Rolewski Jarosław, Nowa metafizyka Kanta, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 2002.
Strawson Peter, The Bound of Sense, Oxford 1966.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Stats
Number of views and downloads: 1511
Number of citations: 0
