Osoba i nicość. Wolność w ujęciu Jana Pawła II i Jean-Paula Sartre’a
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2018.007Schlagworte
wolność, personalizm, egzystencjalizm, chrześcijaństwo, etyka, Karol Wojtyła, Jean-Paul Sartre, myśl słabaAbstract
Artykuł ma na celu porównanie koncepcji wolności z nurtu personalistycznego (w myśli Karola Wojtyły) i egzystencjalistycznego (u Jean-Paula Sartre’a), wskazanie różnic i miejsc wspólnych, a także ukazanie ich w kontekście przemian w myśli zachodniej. Zestawienie tych stanowisk pozwala na dostrzeżenie, w jaki sposób zarówno filozofia chrześcijańska autora Osoby i czynu, jak i radykalny projekt francuskiego myśliciela uczestniczyły w kryzysie refleksji nad podmiotowością. Z jednej strony widoczne staje się osłabienie w myśli Wojtyły tradycyjnej antropologii poprzez włączanie w nią elementów akcentujących autokreacyjną rolę jednostki, pierwszeństwo egzystencjalnych projektów wobec uprzednich (naturalnych, społecznych, nadprzyrodzonych) schematów i konieczność hermeneutycznego odniesienia do świata. Z drugiej – można również dostrzec momenty przejmowania modelu metafizycznego, nacechowanego binarnymi opozycjami u Sartre’a, stawiającego sobie za cel pozbycie się idei substancjalności podmiotu.
Literaturhinweise
Karol Wojtyła / Jan Paweł II – dzieła:
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.
Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei, Kraków 2006.
Jan Paweł II, Veritatis splendor, [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 2003, s. 703–838.
Jan Paweł II, Warszawa, 9 czerwca 1991 r. – Homilia w czasie Mszy św. Beatyfikacyjnej ojca Rafała Chylińskiego, [w:] Homilie i przemówienia z pielgrzymek: Europa, Cz. 1: Polska, red. Paweł Ptasznik i in., Kraków 2008, s. 571–575 (Dzieła zebrane, t. IX).
Jan Paweł II, Wolność, wyb. cytatów Tomasz Gołąb, Warszawa 2008.
Wojtyła K., Elementarz etyczny, [w:] „Aby Chrystus się nami posługiwał”, wyb. i układ Józefa Hennelowa, Kraków 2009, s. 138–192.
Wojtyła K., Natura ludzka jako podstawa formacji etycznej, [w:] „Aby Chrystus się nami posługiwał”, wyb. i układ Józefa Hennelowa, Kraków 2009, s. 455–460.
Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, red. Tadeusz Styczeń, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2001.
Wojtyła K., Osoba i czyn, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 43–344.
Wojtyła K., Osoba: podmiot i wspólnota, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 371–414.
Wojtyła K., Podmiotowość i „to, co nieredukowalne” w człowieku”, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 433–443.
Wojtyła K., Uczestnictwo czy alienacja?, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 446–461.
Jean-Paul Sartre – dzieła:
Sartre J.-P., Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej, przeł. Jan Kiełbasa, Piotr Mróz, Rafał Abramciów, Remigiusz Ryziński, Paulina Małochleb, Kraków 2007.
Sartre J.-P., Egzystencjalizm jest humanizmem, przeł. Janusz Krajewski, Warszawa 1998.
Pozostałe:
Galarowicz J., Blask godności. O etyce Karola Wojtyły i nie tylko, Kęty 2005.
Galarowicz J., Człowiek jest osobą: podstawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, Kraków 1994.
Galarowicz J., Paradoks egzystencji etycznej. Inspiracje: Ingarden – Wojtyła – Tischner, Kraków 2009.
Kupczak J. OP, Destined for Liberty. The Human Person in the Philosophy of Karol Wojtyła/John Paul II, Washington D.C. 2000.
Mounier E., Perspektywy egzystencjalistyczne i perspektywy chrześcijańskie, [w:] Emmanuel Mounier, Wprowadzenie do egzystencjalizmów oraz wybór innych prac, przeł. Ewa Krasnowolska, Kraków 1964.
Possenti V., Filozofia i wiara, przeł. Katarzyna Kubis, Kraków 2004, s. 24
Półtawski A., Fenomenologia i patologia wolności. Henri Ey i Karol Wojtyła, „Kwartalnik Filozoficzny”, red. Władysław Stróżewski, t. XXXVIII, 2010, z. 2, s. 25–38.
Sarnowski S., Zmierzch absolutu? Z problemów filozofii chrześcijańskiej i egzystencjalistycznej, Warszawa 1974.
Tischner J., Filozofia dialogu, Kraków 2001.
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1994
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2001.
Warnock M., Egzystencjalizm, przeł. Monika Michowicz, Warszawa 2005.
Węglarczyk K., Paradoksy wolności w myśli Jana Pawła II, [źródło internetowe:] http://www.teologiapolityczna.pl/index.php? option=com_content& task=view& id=809&Itemid=113.
Wilk R. K., Metodologia antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, „Kwartalnik Filozoficzny”, red. Władysław Stróżewski, t. XXXVIII, 2010, z. 2, s. 39–61.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Stats
Number of views and downloads: 1132
Number of citations: 0
