Filozofia życia jako model artystycznego ugruntowania dyskursu filozoficznego. Rozważania nad książką H. Benisza pt. Schopenhauer-Nietzsche-Heidegger. Fundamentalne kwestie filozofii życia, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2015, ss. 600

Abstract

Przedmiotem artykułu jest krytyczna analiza książki Henryka Benisza Schopenhauer-Nietzsche-Heidegger. Fundamentalne kwestie filozofii życia. Autor wykazuje, iż koncepcje Schopenhauera, Nietzschego i Heideggera stanowią składowe wewnętrznej transformacji pokantowskiej tradycji filozoficznej, jej stopniowego przekształcania się w filozofię życia. Jako wątek podstawowy owej tradycji jawi się dążenie do ugruntowania dyskursu filozoficznego poza językiem nauki i metafizyki, a także przezwyciężenie nihilizmu i śmierci Boga (śmierci chrześcijańskiego Boga). Konsekwentnie zatem filozofia życia przekształca znaczenie Platońskiego rozróżnienia pomiędzy prawdą a fikcją, filozofią i poezją (tragedią), vita contemplativa a vita activa, pomiędzy chrześcijańskim ujęciem wiecznego życia duchowego a neopogańską sakralizacją ciała. Według Benisza najbardziej znacząca i kreatywną odmianą filozofii życia jest filozofia dionizyjska, która opiera się na figurze dynamicznej, kosmicznej, samo-transformującej się i cierpiącej boskości. Dionizos symbolizuje porządek kosmiczny związany z wiecznym powrotem i wzmaganiem się życia, a zatem boskość pozbawioną ponadnaturalnego i metafizycznego odniesienia (Chrystus), niemetafizyczne i tragiczne człowieczeństwo (nadczłowiek) kształtujące się poza fenomenami resentymentu i grzechu. W świecie dionizyjski filozofia staje się sztuką, ponieważ filozof należy do życia i do jego tragicznych transformacji.