David Hume: czy ekonomia może być nauką?
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2016.063Schlagworte
David Hume, nauka, ekonomia, SzkocjaAbstract
Tytuł artykułu nawiązuje do jednego z najbardziej znanych esejów Davida Hume’a Czy polityka może być nauką? Hume uznał, że polityka jest nauką, ponieważ w jej skład wchodziły „prawdy ogólne” czy też zasady o „uniwersalnym charakterze”, niezależne od działań ludzkich. Podobne stanowisko zajął też, choć nie w bezpośredni sposób, wobec ekonomii, znajdując szereg „zasad uniwersalnych”. Często jednak nie był konsekwentny, wskazując na sytuacje, kiedy reguły te nie funkcjonowały. Ekonomia była dla Hume’a nauką na poziomie teoretycznym, natomiast na poziomie praktycznym traciła tę cechę, stając się zależną od działań ludzkich. Wątpliwości pojawiają się też przy określeniu roli, jaką Hume odegrał w rozwoju ekonomii. Z jednej strony był oryginalnym myślicielem, ale równocześnie duża część jego dorobku wyrastała z mocno krytykowanego przez niego merkantylizmu. Ten związek jest szczególnie widoczny w przypadku autorów piszących o gospodarce na początku XVIII wieku w jego rodzinnej Szkocji.
Literaturhinweise
Arkin M., The Economic Writings of David Hume – A Reassessment, [w:] Essays in Economic Thought. Aristotle to Marshall, eds. J. J. Spengler, W. R. Allen, Rand McNally, Chicago 1960.
Black W., Essay upon Industry and Trade, Shewing The Necessity of the One, The Conveniency
and Usefulness of the other, and the Advantages of Both, Edinburgh 1706.
Black W., Some Considerations in relation to Trade, Humbly Offered to His Grace Her Majesty’s high Commissioner and the Estates of Parliament, b.m.w. 1706.
Black W., Some overtures and conditions in Relation to Trade and Cares, Humbly Offered to the Parliament. By a Well-wisher to his Country, b.m.w. 1706.
Clerk J., The Circumstances of Scotland Consider’d, With Respect to the present Scarcity of Money: Together with some proposals For supplying the Defect thereof, And rectifying the Ballance of Trade, Edinburgh 1705.
David Hume: Writings on Economics, ed. E. Rotwein, T. Nelson and Sons, Edinburgh 1955.
Defoe D., An Argument Shewing, that a Standing Army, with Consent of Parliament, is not Inconsistent with a Free Government, [w:] Selected Writings of Daniel Defoe, ed. J. T. Boulton, Cambridge Univeristy Press, Cambridge 1975.
Hodges J., The Rights and Interests Of the Two British Monarchies. With a Special Respect to An United or Separate State. Treatise III. Containing Farther Inquiries into the Best Means for procuring a Happy Union betwixt the Two Kingdoms; with a Special Regard to the Argument, That the Making Both Nations ONE PEOPLE, must also Make them of ONE INTEREST, London 1706.
Hont I., Free trade and economic limits to national politics: neo-Machiavellian political economy reconsidered, [w:] The economic limits to modern politics, ed. J. Dunn, Cambridge University Press, Cambridge 1990.
Hume D., Badania dotyczące rozumu ludzkiego wraz z apendyksami, przeł. D. Misztal i T. Sieczkowski, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2004.
Hume D., Eseje z dziedziny moralności, polityki i literatury, przeł. Ł. Pawłowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
Hume D., O handlu, przeł. S. Zabieglik, „Nowa Krytyka” t. 20–21 (2007).
Hume D., O kredycie publicznym, przeł. A. Grzeliński i A. Markwart, „Studia z Historii Filozofii” 1(7)/2016.
Hume D., O pieniądzu, przeł. A. Grzeliński, „Studia z Historii Filozofii” 1(5)/2014.
Hume D., O podatkach, przeł. S. Zabieglik, „Pieniądze i Więź”, rok II, nr 2 (7) wiosna 2000.
Hume D., O procencie, przeł. A. Grzeliński i K. Wawrzonkowski, „Studia z Historii Filozofii” 4(5)/2014.
Hume D., O równowadze handlu, przeł. D. Kosiewicz-Wawrzonkowska, „Studia z Historii Filozofii” 1(6)/2015.
Hume D., O studiowaniu historii, przeł. P. Michalski, „Nowa Krytyka”, t. 20–21 (2007).
Hume D., O tym, czy ustrój brytyjski skłania się raczej ku monarchii absolutnej, czy republice, przeł. M. Filipczuk, „Principia” t. XXXII–XXXIII (2002).
Hume D., O zawiści w handlu, przeł. K. Wawrzonkowski, „Studia z Historii Filozofii” 4(6)/2015.
Hume D., Of the Populousness of Ancient Nations, [w:] Essays moral, political and literary, ed. E. F. Miller, Liberty Fund, Indianapolis 1987.
Hume D., Traktat o naturze ludzkiej, przeł. C. Znamierowski, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005.
Kopczyńska K., Zabieglik S., Psychologia ekonomiczna Davida Hume’a, „Nowa Krytyka” 20–21 (2007).
Lyon R., Notes on Hume’s Philosophy of Political Economy, „Journal of the History of Ideas”, vol. 31, no. 3 July/September 1970.
Mackenzie G., Parainesis Pacifica; or a perswasive to the Union of Britain. By a Person of Quality, London 1702.
Markwart A., Filozofia XVII wieku jako inspiracja dla prekursorów klasycznej myśli ekonomicznej, „Studia z Historii Filozofii” 2(4)/2013.
Mercantilism, ed. L. Magnusson, t. 1, Routledge, London–New York 1995.
Paterson W., The Occasion of Scotland’s Decay in Trade, with a proper expedient For Recovery thereof, And The Increase of our Wealth, b.m.w. 1705.
Philopatris T. W., An Essay Concerning Inland ad Foreign, Publick and Private Trade; together with some Overtures, shewing how a Company or National Trade, may be continued in Scotland, with the Advantages which will result therefrom, b.m. i d. w. Publications of the Scottish History Society, New Series, vol. III, Seafield Correspondence from 1685 to 1708, ed. J. Grant, Scottish History Society, Edinburgh 1912.
Seton W., Some Thoughts, on Ways and Means For making This Nation a gainer in Foreign Commerce; And for Supplying Its present Scarcity of Money, Edinburgh 1705.
Seton W., The Interest of Scotland in three Essays, b.m.w. 1700.
Skinner A. S., David Hume: Principles of political economy, [w:] The Cambridge Companion to Hume, ed. D. F. Norton, Cambridge University Press, Cambridge 1993.
Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, t. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2007.
Zabieglik S., Eseje ekonomiczne Davida Hume’a, „Nowa Krytyka” 20–21 (2007).
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Stats
Number of views and downloads: 349
Number of citations: 0
