Śmierć jako źródło i przedmiot prawa. Stanowisko Thomasa Hobbesa (część II)

Abstract

Stanowisko Tomasza Hobbesa odnośnie do prawa do śmierci wydaje się spójne i uzasadnione. Z jednej strony, wskazuje on na strach przed śmiercią jako na główne źródło prawa, z drugiej jednak, formułuje minimalne podstawowe reguły, które zabezpieczają ludzkie życie. Jakkolwiek nikt nie może być zobowiązany do tego, aby uratował komuś życie za cenę własnego, to jednak nikt nie ma prawa, aby pozbawić kogoś życia. Także i dzisiaj tę samą regułę można odnaleźć w wielu systemach prawnych: nawet jeśli ludzie zobowiązani są do pomagania innym, nie wymaga się od nich, aby postępowali heroicznie albo narażali swe własne życie. Stanowisko Hobbesa można więc określić mianem etycznego indywidualizmu a nawet egoizmu, w którym nie dopuszcza się żadnej instrumentalizacji ludzkiego życia. Wartość każdej jednostki jest absolutna, co wyklucza możliwość poświęcenia przez nią życia na rzecz innych. Hobbes nie przyjmuje założeń utylitaryzmu, a jego rozwiązanie z perspektywy strategii działań społecznych może wydawać się utopijne, jednak z perspektywy wartości i praw jednostki wydaje się uzasadnione.