Czy społeczeństwa śnią o sprawiedliwym pastwisku? Interpretacja „Umowy społecznej” Jana Jakuba Rousseau
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2021.011Słowa kluczowe
Rousseau, general will, decision theory, Condorcet Jury Theorem, collective intentionalityAbstrakt
W tej pracy prezentuję interpretację „Umowy społecznej” (1762) Jana Jakuba Rousseau jako normatywnej teorii racjonalnego myślenia wspólnoty politycznej. Używając wielokrotnie sugerowanego w literaturze (m.in. Tuomela 2013, Thompson 2017) rozumienia Rousseau jako teoretyka intencjonalności grupowej, przedstawiam interpretację pojęcia „woli powszechnej” jako intencji grupowego podmiotu, którym jest wspólnota polityczna. Następnie tłumaczę uwagi Rousseau dotyczące normatywnych procedur demokratycznych poprzez pryzmat normatywnej teorii decyzji, w szczególności związek pomiędzy pojęciem woli powszechnej a teorią gier wieloosobowych oraz tzw. „twierdzeniem o ławie przysięgłych” Marquisa de Condorceta. Pokażę, że proponowana przez Rousseau wizja sprawiedliwych procedur demokratycznych w adekwatny sposób oddaje wnioski płynące z przytaczanych twierdzeń.
Bibliografia
Adams Ian, Dyson R. W. 2003. Fifty Major Political Thinkers. New York: Routledge.
Arrow Kenneth J. 1951. Social Choice and Individual Values. New York: John Wiley & Sons Inc.
Ciecierski Tadeusz. 2013. Nastawienia sądzeniowe. Wykłady z filozofii psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Collingwood R. G. 1947. The New Leviathan. Oxford: Clarendon.
Condorcet M.J.A.N.C. marquis de. 1785. Essai sur l’application de l’analyse a la probabilite des decisions rendues a la probabilite des voix, Paris: Imprimerie Royale, przekład na język angielski: Essay on the application of mathematics to the theory of decision making. W: Condorcet, Selected Writings, ed. Keith Baker. Indianopolis: Bobbs-Merrill.
Epstein Brian. 2015. The Ant Trap. Rebuilding the Foundations of the Social Sciences. New York: Oxford University Press.
Groffman Bernard, Feld Scott L. 1988. „Rousseau’s General Will: A Condorcetian Perspective”. The American Political Science Review 82 (2): 567–576.
Groffman Bernard, Owen Guillermo, Feld Scott L. 1983. „Thirteen theorems in search of truth”, Theory and Decision 15: 261–278.
Hobbes Thomas. 1651/2005. Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, przeł. Czesław Znamierowski. Warszawa: Aletheia.
Lissowski Grzegorz. 2016. „Epistemiczne decyzje zbiorowe”. Decyzje 26: 167–176.
Locke John. 1690/1992. Dwa traktaty o rządzie, tłum. Zbigniew Rau. Warszawa: PWN.
Pettit Philip. 2011. „Groups with Minds of their Own”. W: Social Epistemology. Essential Readings, red. Goldman Alvin, Whitcomb Dennis, Oxford: Oxford University Press.
Pettit Philip, List Christian. 2011. Group Agency. The Possibility, Design, and Status of Corporate Agents. Oxford: Oxford University Press.
Rawls John. 2009. Teoria sprawiedliwości. Wydanie nowe, przeł. Maciej Panufnik, Jarosław Pasek, Adam Romaniuk, Sebastian Szymański. Warszawa: PWN.
Rawls John. 2010. Wykłady z historii filozofii polityki, przeł. Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Riley Patrick. 1982. Will and Political Legitimacy: A Critical Exposition of Social Contract Theory in Hobbes, Locke, Rousseau, Kant and Hegel. Cambridge M.A.: Harvard University Press.
Rousseau Jan Jakub. 1754/1956. „Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności”, przeł. Henryk Elzenberg. W: Trzy rozprawy z filozofii społecznej. Warszawa: PWN.
Rousseau Jan Jakub. 1762/2009. Umowa społeczna, przeł. Antoni Peretiatkowicz. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Rousseau Jan Jakub. 1772/1924. Uwagi nad rządem Polski, przeł. Maciej Starzewski. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Runciman Walter G., Sen Amartya K. 1965. „Games, Justice and General Will”. Mind 74 (296): 554–562.
Russell Betrand. 2000. Dzieje filozofii Zachodu, przeł. Tadeusz Baszniak, Adam Lipszyc, Michał Szczubiałka. Warszawa: Aletheia.
Schweikard David P., Schmid, Hans B.. 2013. „Collective Intentionality”. W: Edward Zalta. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2013 Edition), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/sum2013/entries/collective-intentionality/>
Sellars Wilfried. 1980. „On Reasoning about Values”. American Philosophical Quarterly 17(2): 81–101.
Straffin Philip D. 2004. Teoria gier, przeł. Jacek Haman. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Tollefsen Deborah. 2002. „Organizations as True Believers”. Journal Of Social Philosophy 33 (3): 395–410.
Tuomela Raimo. 2007. The Philosophy of Sociality: The Shared Point of View. New York: Oxford University Press.
Tuomela Raimo. 2013. Social Ontology. Collective Intentionality and Group Agents. Oxford: Oxford University Press.
Tuomela Raimo, Miller Kaarlo. 1988. „We-Intentions”. Philosophical Studies 53: 367–389.
Wójtowicz Anna. 2016. „O autorytecie deontycznym, epistemicznym i pożytkach płynących ze stosowania kalkulatora”. Decyzje 26: 177–186.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1605
Liczba cytowań: 0
