Mieczysław Wallis a/i Maria Ossowska. Studium relacji na marginesie materiałów archiwalnych
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2020.008Słowa kluczowe
Mieczysław Wallis, Maria Ossowska, materiały archiwalne, związki intelektualne, historia polskiej filozofii XX wiekuAbstrakt
Artykuł przedstawia intelektualny związek Mieczysława Wallisa z Marią Ossowską w świetle zachowanych przez filozofa materiałów archiwalnych (wspomnień, notatek). Pokazuje więź naukową istniejącą między uczonymi, którzy pomimo różnych zainteresowań badawczych (Wallis zajmował się estetyką i teorią sztuki, Ossowska interesowała się etyką i teorią moralności) kierowali się tymi samymi dyrektywami naukowymi. Wallis i Ossowska mieli wspólne naukowe korzenie – wywodzili się z filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej. Stąd też w ich pracy naukowej ważne były takie postulaty, jak: empiryzm metodologiczny, antymetafizycyzm, kult dokładności i jasności wypowiedzi, precyzja terminologiczna, logiczne uzasadnienie tez. Artykuł ukazuje naukowców w intelektualnej atmosferze epoki, w której oboje żyli i tworzyli.
Bibliografia
Arystoteles. 1982. Etyka nikomachejska. Warszawa: PWN.
Białostocki Jan. 1983. „Wspomnienie pośmiertne. Mieczysław Wallis 1875–1975 (Przemówienie wygłoszone nad grobem w dniu 30 października 1975 r.)”. W: Mieczysław Wallis, Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne, 335–339. Warszawa: PIW.
Dudek Joanna. 2012. Problem unaukowienia etyki. Teoretyczne i normatywne aspekty twórczości Marii Ossowskiej. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Górnicka-Kalinowska Joanna. 2018. „Maria Ossowska jako psycholog moralności”. W: W kręgu twórczości Marii Ossowskiej: analiza – inspiracje – alternatywy, red. Joanna Dudek, Tomasz Turowski, Paweł Walczak, Joanna Zegzuła-Nowak, 11–22. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Horecka Aleksandra. 2013. Obiekty semiotyczne w pracach Stanisława Ossowskiego, Tadeusza Witwickiego, Mieczysława Wallisa, Leopolda Blausteina, Izydory Dąmbskiej i Janiny Kotarbińskiej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne.
Kiciński Krzysztof. 1983. „Posłowie”. W: Maria Ossowska. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, 560–587. Warszawa: PWN.
Konstańczak Stefan. 2012. „Komentarz do wykładu habilitacyjnego Marii Ossowskiej”. W: Maria Ossowska (1896–1974) w świetle nieznanych źrodeł archiwalnych, 43–53. Zielona Góra: Oficyna wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Konstańczak Stefan. 2013. „Retoryka dominacji ‒ polityczne sterowanie nauką”. Zagadnienia Naukoznawstwa 2 (XLIX): 101–115.
Korespondencja Romana Witolda Ingardena. Z dziejów „Studia Philosophica. Commentarii Societatis Philosophicae Polonorum”. 2018. Red. Radosław Kuliniak, Dorota Leszczyna, Mariusz Pandura, Łukasz Ratajczak. Kęty: Marek Derewecki.
Kotarbiński Tadeusz. 1987. „Jak i dlaczego powstała etyka niezależna z wzorcem naczelnym spolegliwego opiekuna?”. W: Tadeusz Kotarbiński, Pisma etyczne, 194–195. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum.
Kuliniak Radosław, Mariusz Pandura, Łukasz Ratajczak. 2018. Filozofia po ciemnej stronie mocy. Krucjaty marksistow i komunistow polskich przeciwko Lwowskiej Szkole Filozoficznej Kazimierza Twardowskiego. Część I: lata 1945–1951. Kęty: Marek Derewecki.
Maria i Stanisław Ossowscy. Intymny portret uczonych. Korespondencja Marii i Stanisława Ossowskich. 2002. Warszawa: Sic!
Neyman Elżbieta. 2002. „Słowo wstępne”. W: Maria i Stanisław Ossowscy. Intymny portret Uczonych, 5–82. Warszawa: Sic!
Nowakowska Wanda. 2001. „Bibliografia prac prof. Mieczysława Wallisa”. W: Sylwetki łódzkich uczonych. Profesor Mieczysław Wallis, z. 59, 19–60. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Nowakowska Wanda. 2001. „Profesor Mieczysław Wallis”. W: Sylwetki łodzkich uczonych. Profesor Mieczysław Wallis, z. 59, 7–18. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Ossowska Maria. 1931. „Słowa i myśli”. Przegląd Filozoficzny 4: 203–258.
Ossowska Maria. 1947. Podstawy nauki o moralności. Warszawa: „Czytelnik”.
Ossowska Maria. 1983. O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea. Warszawa: PWN.
Ossowska Maria. 1983. „Przebyta droga (rozmowa z Marią Ossowską)”. W: Maria Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, 556–559. Warszawa: PWN.
Ossowska Maria. 1983. „Szkic autobiograficzny”. W: Maria Ossowska, O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, 538–540. Warszawa: PWN.
Ossowska Maria. 1992. Wzor demokraty. Cnoty i wartości. Lublin: Daimonion.
Pelc Jerzy. 1977. „Wspomnienia pozgonne o Mieczysławie Wallisie i Tadeuszu Wójciku”. Studia Filozoficzne 7: 5–12.
Pękala Teresa. 1996. „Czy istnieje polski model uprawiania estetyki?: o estetyce Mieczysława Wallisa”. Sztuka i Filozofia 11: 69–79.
Pękala Teresa. 1997. Estetyka otwarta Mieczysława Wallisa. Warszawa: Instytut Kultury.
Pękala Teresa. 2004. „Świat jako przedmiot estetyczny. Wprowadzenie”. W: Mieczysław Wallis. Wybor pism estetycznych, X–CXIV. Kraków: Universitas.
Polskie zjazdy filozoficzne. 1995. Red. Ryszard Jadczak. Toruń: UMK.
Rutkowski Krzysztof. 2001. „Bibliografia prac Mieczysława Wallisa”. W: Sylwetki łódzkich Uczonych. Profesor Mieczysław Wallis, z. 59, 19–60. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Skoczyński Jan, Woleński Jan. 2010. Historia filozofii polskiej. Kraków: WAM.
Tyburski Włodzimierz. 2006. Elzenberg. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Tyburski Włodzimierz. 2018. Maria Ossowska o powinnościach obywatelskich w ustroju Demokratycznym. W: W kręgu tworczości Marii Ossowskiej: analiza – inspiracje – alternatywy, red. Joanna Dudek, Tomasz Turowski, Paweł Walczak, Joanna Zegzuła-Nowak, 143–150. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Wallis Mieczysław. 1968. Przeżycie i wartość: pisma z estetyki nauki o sztuce 1931–1949. Kraków: Wyd. Literackie.
Wallis Mieczysław. 1983. Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne. Warszawa: PIW.
Wallis Mieczysław. 2004. Wybor pism estetycznych. Kraków: Universitas.
Woleński Jan. 1985. Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska. Warszawa: PWN.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2009. „Wzorzec postawy naukowej w założeniach programowych szkoły lwowsko-warszawskiej”. W: Filozofia jako mądrość bycia. Profesorowi Krzysztofowi Kaszyńskiemu w darze z okazji 70. urodzin, red. Stefan Konstańczak, Tomasz Turowski, 45–51. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2013. „Mieczysław Wallis i Henryk Elzenberg w estetyce polskiej XX wieku. Studium porównawcze”. Edukacja Filozoficzna 55: 61–80.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2015. „Tadeusz Kotarbiński w świetle nieznanych źródeł archiwalnych Mieczysława Wallisa”. W: Homo moralis ‒ homo creativus. Prace dedykowane profesorom Zdzisławowi Kalicie, Krzysztofowi Kaszyńskiemu, red. Joanna Dudek, Stefan Konstańczak, 209–230. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2016. Mieczysław Wallis i Henryk Elzenberg o sztuce i moralności (na podstawie korespondencji wzajemnej). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2018. „Jan Łukasiewicz jako nauczyciel, mentor i inspirator twórczej aktywności Mieczysława Wallisa”. Studia z Historii Filozofii 2: 69–90.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2018. „O estetyzacji człowieka i świata (na marginesie wypowiedzi archiwalnych Mieczysława Wallisa)”. Aspekty Filozoficzno-Prozatorskie (56–61)/(62–65)/(66–68): 157–161.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2018. „Wzorzec człowieka nauki w założeniach programowych i postawach naukowych Marii i Stanisława Ossowskich”. W: W kręgu twórczości Marii Ossowskiej: analiza – inspiracje – alternatywy, red. Joanna Dudek,
Tomasz Turowski, Paweł Walczak, Joanna Zegzuła-Nowak, 165–180. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Strony Internetowe:
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Zbiory Specjalne. Dostęp 26.01.2020. http://www.ispan.pl/pl/zbiory/zbiory-specjalne.
Joanna Rutkowska-Hajduk, „Ossowska M.”, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. Dostęp 01.06.2019. https://docplayer.pl/6448730-Ossowska-m-pef-copyrightby-polskie-towarzystwo-tomasza-z-akwinu.html.
Nauka Polska, wyszukiwanie dla hasła „Maria Ossowska”. Dostęp 26.01.2020. https://nauka-polska.pl.
„Maria Ossowska 1896–1974”. Dostęp 26.01.2020. http://ossowska.isns.uw.edu.pl/publikacje.html
Archiwalia:
Mieczysław Wallis, Materiały Archiwalne. Archiwum Połączonych Bibliotek Wydziału Filozofii i Socjologii UW, Instytutu Filozofii i Socjologii PAN oraz Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, teczki: Rps 8; Rps, 10, T. I, VI, IX; Rps 11, t. I–II; Rps 14, t. I–IV; Rps 15, t. I, Rps 16, t. I–III; Rps 19, t. III–V.
Mieczysław Wallis, Materiały Archiwalne. Zbiory Specjalne Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, nr inw. 1599/I, k. 3.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 460
Liczba cytowań: 0
