Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Studia z Historii Filozofii

Czy Kazimierz Twardowski zajmował się filozofią Immanuela Kanta?
  • Strona domowa
  • /
  • Czy Kazimierz Twardowski zajmował się filozofią Immanuela Kanta?
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 10 Nr 2 (2019) /
  4. ARCHIWUM FILOZOFII POLSKIEJ

Czy Kazimierz Twardowski zajmował się filozofią Immanuela Kanta?

Autor

  • Radosław Kuliniak Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, Polska https://orcid.org/0000-0002-0090-6609

DOI:

https://doi.org/10.12775/szhf.2019.017

Słowa kluczowe

Kant, Prolegomena, Twardowski, Struve, Weryho, filozofia polska, krytycyzm, neokantyzm, Bornstein, Grzymała-Piątkowski, Hersz Bad

Abstrakt

Przygotowując kilka lat temu wraz z Dorotą Leszczyną pracę poświęconą dawnym polskim przekładom Kantowskich Prolegomenów do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, nie rozwinęliśmy jednego ważnego wątku (Szerzej o tej polemice piszą: Radosław Kuliniak i Dorota Leszczyna, Spory wokół polskich przekładów dzieł Immanuela Kanta z lat 1795-1918, „Cz. I. Polemiki wokół dawnych polskich przekładów Kantowskich »Prolegomenów do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka«, (Wrocław: Atut, 2015), 221. Książka zawiera wybór tekstów, dotyczący tej polemiki. Niniejsze rozważania są uzupełnieniem wskazanych rozważań. W niniejszym artykule wspieramy się na wcześniej uzyskanych wynikach badań. W wielu jego miejscach powtarzamy bez większych zmian uczynione już ustalenia). Chodziło o udział i rolę, jaką odegrał Kazimierz Twardowski, w polskich pracach translatorskich nad Kantowskim Prolegomenami i innymi jego pracami. Działania Twardowskiego popularyzujące filozofię Kanta w naszym obszarze filozoficznym w okresie pod zaborami, a później w wolnej Polsce są tematem na osobną pracę. Niniejsze rozważania stanowią jedynie uzupełnienie dokonanych już przez nas ustaleń. Wraz z niniejszym artykułem prezentujemy szczęśliwie zachowane w archiwaliach Streszczenie Kazimierza Twardowskiego Kanta „Prolegomenów”, uczynione przez niego na użytek prowadzonych we Lwowie zajęć dydaktycznych. Tekst ten przepisała z maszynopisu i przygotowała do druku Anna Kaszmiruk. Streszczenie to potwierdza, że Twardowski nie tylko interesował się filozofią Kanta, lecz stała się ona ważnym elementem jego działalności dydaktycznej i naukowej. Nie było wówczas w Polsce bardziej zaangażowanego w jej popularyzację animatora.

Bibliografia

Bad Hersch. 1905. „Sprawozdanie H. Bada Dr. Sitzlera Zur Blattversetzun in Kant Prolegomena (Przyczynek do sprawy o pomieszaniu kartek w Prolegomenach Kanta)”. Przegląd Filozoficzny (8) 3: 281.

Bad Hersz. 1907. „W sprawie polskiego przekładu dzieła Kanta pt. «Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki», przekład Romuald Piątkowski. Warszawa 1901”. Przegląd Filozoficzny (10) 1: 74-94.

Bad Hersz. 1908. „Jeszcze w sprawie polskiego przekładu Prolegomenów Kanta”. Przegląd Filozoficzny (11) 1: 35-46.

Bad Hersz. 1921/1922. „Recenzja Prolegomenów do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, Z oryginału przełożył oraz wstępem i przypisami opatrzył Benedykt Bornstein”. Warszawa: Biblioteka Filozoficzna Klasyków, pod redakcją Warszawskiego Instytutu Filozoficznego, Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa. Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowym imienia Dra Józefa Mianowskiego, 1918. Ruch Filozoficzny Lwowski (6) 6/7: 88b–90b.

Brożek Andrzej. 1981. „Piątkowski Romuald Grzymała”. W: Polski słownik biograficzny. T. 26, z. 1: 18-19. Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1981.

Chmielowski Piotr. 1904. „Kant w Polsce”. Przegląd Filozoficzny (7) 4: 379-394.

Jadczak Ryszard. 1991. Kazimierz Twardowski. Nota bibliograficzna, „Spis wykładów i seminariów Kazimierza Twardowskiego w Uniwersytecie Lwowskim”. Toruń: nakł. aut.

Kant Emmanuel. 1918. Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, z oryginału przełożył oraz wstępem i przypisami opatrzył Benedykt Bornstein. Biblioteka Filozoficzna Klasyków, pod redakcją Warszawskiego Instytutu Filozoficznego. Warszawa: Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowym imienia Dra Józefa Mianowskiego.

Kant Immanuel. 1864. Krytyka czystego rozumu, fragmenty w przekładzie polskim tłum. Leon Grabowski, Ekonomia polityczna, (Warszawa), „Oddz. 1, Teoria ekonomii politycznej”, 25-48.

Kant Immanuel. 1901. Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, Z dodaniem Słownika terminów filozoficznych, użytych w tym przekładzie, przełożył z oryginału Romuald Piątkowski, pod redakcją Henryka Struvego. Warszawa: Wydanie z zapomogi Kasy pomocy dla osób, pracujących na polu naukowym imienia D-ra Józefa Mianowskiego, Skład Główny w Księgarni E. Wende i Sp..

Kant Immanuel. 1904. Krytyka czystego rozumu, przełożył z oryginału Piotr Chmielowski, pod redakcją naukową Henryka Struvego z dodaniem „Wstępu” i „Objaśnień tłumacza” oraz „Skorowidzu nazwisk” i „Wyrazów naukowych”. Warszawa: Księgarnia E. Wende i Sp., Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowem imienia Dra Józefa Mianowskiego.

Kant Immanuel. 1906. Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. Mścisław Wartenberg. Lwów: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Kant Immanuel. 1911. Krytyka praktycznego rozumu, z oryginału przełożył Feliks Kierski, wstępem poprzedził Mścisław Wartenberg. Lwów: Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Skład Główny w Ksiegarni H. Altenberga.

Kant Immanuel. 1911. Krytyka praktycznego rozumu, z oryginału przełożył oraz wstępem i przypisami zaopatrzył Benedykt Bornstein, pod redakcją Henryka Goldberga. Warszawa: Skład Główny w księgarni H. Wende i Ska (T. Hiż i A. Turkuł).

Kant Immanuel. 1997. Projekt wieczystego pokoju. Rozwaga filozoficzna, tłum. Szymon Bielski. Królewiec.

Kazimierz Twardowski. 1913. „W sprawie polskich przekładów dzieł filozoficznych”. Ruch Filozoficzny (3) 5: 105-106.

Kuliniak Radosław, Dorota Leszczyna. 2015. Spory wokół polskich przekładów dzieł Immanuela Kanta z lat 1795-1918. Wrocław: Atut.

Leszczyna Dorota. 2011. José Ortega y Gasset. Dziedzictwo Kanta i neokantyzmu marburskiego. Wrocław: Wydawnictwo: Arboretum.

Ortega y Gasset José. 2004-2010. Prólogo para alemanes. W: Obras completas, t. I–X, Madrid Fundación José Ortega y Gasset/Centro de Estudios Orteguianos.

Struve Henryk, 1904. Immanuel Kant oraz dziejowa doniosłość jego krytycyzmu. Warszawa: Biblioteka Warszawska, t. 3.

Struve Henryk. 1898. Wstęp krytycznym do filozofii. Warszawa, wyd. II poprawione.

Struve Henryk. 1904. „Od Redaktora »Biblioteki filozoficznej« (Napisana w Eltham pod Londynem w lutym 1904 r.)”: w: Immanuel Kant, Krytyka czystego rozumu, przełożył z oryginału Piotr Chmielowski, pod redakcją naukową Henryka Struvego z dodaniem „Wstępu” i „Objaśnień tłumacza” oraz „Skorowidzu nazwisk” i „Wyrazów naukowych”. Warszawa: Księgarnia E. Wende i Sp., Wydanie z zapomogi Kasy Pomocy dla osób pracujących na polu naukowym imienia dra Józefa Mianowskiego.

Struve Henryk. 1904. Immanuel Kant oraz dziejowa doniosłość jego krytycyzmu. Warszawa: Biblioteka Warszawska.

Struve Henryk. 1907. „Odpowiedź na zarzuty pana H. Bada co do polskiego przekładu Prolegomenów Kanta oraz wiadomość o przekładach francuskich i angielskich”. Przegląd Filozoficzny (10) 2: 218-227.

Twardowski Kazimierz, „Kanta Prolegomena w streszczeniu”, mps 17 x 21 cm., k. 14, po k. 16, k. A–H. luźne. 1. Tekst, k. 1-6. 2; „Anmerkung”, k. A–H. Nr spisu inw., P. 18,7, Archiwum Połączonych Bibliotek WFiS UW, IFiS PAN i PTF, Archiwum Kazimierza Twardowskiego, w Warszawie.

Twardowski Kazimierz. 1904. „Przemówienie inauguracyjne z okazji otwarcia Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie”. Przegląd Filozoficzny Warszawski (7) 2: 241-243;

Twardowski Kazimierz. 2002. Dzienniki, cz. II 1928-1936, do druku przygotował, wprowadzeniem i przypisami opatrzył Ryszard Jadczak. Warszawa–Toruń: Adam Marszałek.

„Wykaz wykładów odbywać się mających w C. K. Uniwersytet imienia Cesarza Franciszka I. we Lwowie. Skład Uniwersytetu i program wykładów z lat 1876-1939”.

Vaihinger Hans. 1878. „Eine Blattversetzung in Kants Prolegomena”. Philosophische Monatshefte XV: 321-332.

Vaihinger Hans. 1904. „An die Freunde der kantischen Philosophie. Bericht über die Begründung einer «Kantgesellschaft» und die Errichtung einer «Kantstiftung» zum hundertjährigen Todestag des Philosophen“. Kant-Studien 9: 344–350.

Vaihinger Hans. 1904. „Jubileusz Kanta (Odezwa H. Vaihingera w sprawie Towarzystwa Kantowskiego i wspierania Kantstudien)”. Przegląd Filozoficzny (7) 1: 108-109.

Vaihinger Hans. 1905. „Das Kantjubiläum im Jahre 1904”. Kant-Studien 10: 105–155.

Żelazny Mirosław. 2005, „Referat Piotra Chmielowskiego «Najdawniejsze wiadomości o E. Kancie w piśmiennictwie naszem»”. Ruch Filozoficzny (LXII) 1: 58-60.

Studia z Historii Filozofii

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2019-07-05

Jak cytować

1.
KULINIAK, Radosław. Czy Kazimierz Twardowski zajmował się filozofią Immanuela Kanta?. Studia z Historii Filozofii [online]. 5 lipiec 2019, T. 10, nr 2, s. 91–110. [udostępniono 25.9.2023]. DOI 10.12775/szhf.2019.017.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 10 Nr 2 (2019)

Dział

ARCHIWUM FILOZOFII POLSKIEJ

Licencja

Prawa autorskie (c) 2019 Studia z Historii Filozofii

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 492
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Kant, Prolegomena, Twardowski, Struve, Weryho, filozofia polska, krytycyzm, neokantyzm, Bornstein, Grzymała-Piątkowski, Hersz Bad
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa