Osoba i nicość. Wolność w ujęciu Jana Pawła II i Jean-Paula Sartre’a
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2018.007Słowa kluczowe
wolność, personalizm, egzystencjalizm, chrześcijaństwo, etyka, Karol Wojtyła, Jean-Paul Sartre, myśl słabaAbstrakt
Artykuł ma na celu porównanie koncepcji wolności z nurtu personalistycznego (w myśli Karola Wojtyły) i egzystencjalistycznego (u Jean-Paula Sartre’a), wskazanie różnic i miejsc wspólnych, a także ukazanie ich w kontekście przemian w myśli zachodniej. Zestawienie tych stanowisk pozwala na dostrzeżenie, w jaki sposób zarówno filozofia chrześcijańska autora Osoby i czynu, jak i radykalny projekt francuskiego myśliciela uczestniczyły w kryzysie refleksji nad podmiotowością. Z jednej strony widoczne staje się osłabienie w myśli Wojtyły tradycyjnej antropologii poprzez włączanie w nią elementów akcentujących autokreacyjną rolę jednostki, pierwszeństwo egzystencjalnych projektów wobec uprzednich (naturalnych, społecznych, nadprzyrodzonych) schematów i konieczność hermeneutycznego odniesienia do świata. Z drugiej – można również dostrzec momenty przejmowania modelu metafizycznego, nacechowanego binarnymi opozycjami u Sartre’a, stawiającego sobie za cel pozbycie się idei substancjalności podmiotu.
Bibliografia
Karol Wojtyła / Jan Paweł II – dzieła:
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.
Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei, Kraków 2006.
Jan Paweł II, Veritatis splendor, [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 2003, s. 703–838.
Jan Paweł II, Warszawa, 9 czerwca 1991 r. – Homilia w czasie Mszy św. Beatyfikacyjnej ojca Rafała Chylińskiego, [w:] Homilie i przemówienia z pielgrzymek: Europa, Cz. 1: Polska, red. Paweł Ptasznik i in., Kraków 2008, s. 571–575 (Dzieła zebrane, t. IX).
Jan Paweł II, Wolność, wyb. cytatów Tomasz Gołąb, Warszawa 2008.
Wojtyła K., Elementarz etyczny, [w:] „Aby Chrystus się nami posługiwał”, wyb. i układ Józefa Hennelowa, Kraków 2009, s. 138–192.
Wojtyła K., Natura ludzka jako podstawa formacji etycznej, [w:] „Aby Chrystus się nami posługiwał”, wyb. i układ Józefa Hennelowa, Kraków 2009, s. 455–460.
Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, red. Tadeusz Styczeń, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2001.
Wojtyła K., Osoba i czyn, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 43–344.
Wojtyła K., Osoba: podmiot i wspólnota, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 371–414.
Wojtyła K., Podmiotowość i „to, co nieredukowalne” w człowieku”, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 433–443.
Wojtyła K., Uczestnictwo czy alienacja?, [w:] Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński, Andrzej Szostek, Lublin 2000, s. 446–461.
Jean-Paul Sartre – dzieła:
Sartre J.-P., Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej, przeł. Jan Kiełbasa, Piotr Mróz, Rafał Abramciów, Remigiusz Ryziński, Paulina Małochleb, Kraków 2007.
Sartre J.-P., Egzystencjalizm jest humanizmem, przeł. Janusz Krajewski, Warszawa 1998.
Pozostałe:
Galarowicz J., Blask godności. O etyce Karola Wojtyły i nie tylko, Kęty 2005.
Galarowicz J., Człowiek jest osobą: podstawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, Kraków 1994.
Galarowicz J., Paradoks egzystencji etycznej. Inspiracje: Ingarden – Wojtyła – Tischner, Kraków 2009.
Kupczak J. OP, Destined for Liberty. The Human Person in the Philosophy of Karol Wojtyła/John Paul II, Washington D.C. 2000.
Mounier E., Perspektywy egzystencjalistyczne i perspektywy chrześcijańskie, [w:] Emmanuel Mounier, Wprowadzenie do egzystencjalizmów oraz wybór innych prac, przeł. Ewa Krasnowolska, Kraków 1964.
Possenti V., Filozofia i wiara, przeł. Katarzyna Kubis, Kraków 2004, s. 24
Półtawski A., Fenomenologia i patologia wolności. Henri Ey i Karol Wojtyła, „Kwartalnik Filozoficzny”, red. Władysław Stróżewski, t. XXXVIII, 2010, z. 2, s. 25–38.
Sarnowski S., Zmierzch absolutu? Z problemów filozofii chrześcijańskiej i egzystencjalistycznej, Warszawa 1974.
Tischner J., Filozofia dialogu, Kraków 2001.
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1994
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2001.
Warnock M., Egzystencjalizm, przeł. Monika Michowicz, Warszawa 2005.
Węglarczyk K., Paradoksy wolności w myśli Jana Pawła II, [źródło internetowe:] http://www.teologiapolityczna.pl/index.php? option=com_content& task=view& id=809&Itemid=113.
Wilk R. K., Metodologia antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, „Kwartalnik Filozoficzny”, red. Władysław Stróżewski, t. XXXVIII, 2010, z. 2, s. 39–61.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 619
Liczba cytowań: 0
