Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Studia z Historii Filozofii

Recepcja pojęcia nieświadomości w filozofii Johannesa Volkelta
  • Strona domowa
  • /
  • Recepcja pojęcia nieświadomości w filozofii Johannesa Volkelta
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 12 Nr 4 (2021) /
  4. ARTYKUŁY

Recepcja pojęcia nieświadomości w filozofii Johannesa Volkelta

Autor

  • Marek Gmerczyński Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0002-1941-7071

DOI:

https://doi.org/10.12775/szhf.2021.022

Słowa kluczowe

nieświadomość, neokantyzm, historia idei, Johannes Volkelt, Eduard von Hartmann

Abstrakt

Artykuł przedstawia poglądy neokantysty Johannesa Volkelta na genezę i kształtowanie się pojęcia nieświadomości oraz przybliża czytelnikowi sam, raczej mało popularny w filozofii, termin. Trudności w intuicyjnym ujęciu nieświadomości i jej definicyjnym określeniu oznaczają wieloznaczność i mętność pojęcia jak i jego desygnatu, które okazują się zwielokrotnione wobec podobnych problemów dotyczących świadomości. Tekst, który jest streszczeniem myśli Volkelta, pokazuje ułomność lokowania nieświadomości w dziedzinie idealnej lub realnej i śmiałą próbę wyjścia z impasu zaproponowaną przez Eduarda von Hartmanna. Konkluzją pracy jest teza, że nieświadomość wymaga dalszych badań zarówno na płaszczyźnie historycznej jak i systematycznej.

Bibliografia

Carus Carl Gustav. 1846. Psyche. Zur Entwicklungsgeschichte der Seele. Pforzheim: Flammer und Hoffman.

Dobroczyński Bartłomiej. 1994. Ciemna strona psychiki. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Dobroczyński Bartłomiej. 2005. Idea nieświadomości w polskiej myśli psychologicznej przed Freudem. Kraków: Universitas.

Dryjski Albert. 1931. „Współczesne teorje podświadomości”, Kwartalnik Filozoficzny: 37–74, 111–152, 219–256.

Gardner Sebastian. 2003. „The Unconscious Mind”. W: The Cambridge History of Philosophy 1870–1945, red. Thomas Baldwin, 107-115. Cambridge: Cambridge University Press.

Goldmann Stefan. 2011. „Von der »Lebenskraft« zum »Unbewussten«. Stationen eines Konzeptwandels der Anthropologie”. W: Macht und Dynamik des Unbewussten, red. Michael B. Buchholz, Günter Gödde, 125-152. Gießen: Psychosozial Verlag.

Gödde Günter, Michael B. Buchholz. 2011. Unbewusstes. Gießen: Psychosozial Verlag.

Hartmann Eduard von. 1877. Neukantianismus, Schopenhauerianismus und Hegelianismus. Berlin: Carl Duncker’s Verlag.

Hartmann Eduard von. 1878. Philosophie des Unbewussten, Erster Band, Phänomenologie des Unbewussten. Berlin: Carl Duncker’s Verlag.

Hartmann Eduard von. 1878. Philosophie des Unbewussten, Zweiter Band, Metaphysik des Unbewussten. Berlin: Carl Duncker’s Verlag.

Hartmann Eduard von. 1982. Filozofia nieświadomego, przeł. Barbara Markiewicz. Warszawa: IFiS PAN.

Hegel Georg. 1963. Fenomenologia ducha, t. 1, przeł. Adam Landman. Warszawa: PWN.

Kant Immanuel. 2005. Antropologia w ujęciu pragmatycznym, przeł. Ewa Drzazgowska, Paulina Sosnowska. Warszawa: IFIS PAN.

Kubalica Tomasz. 2014. Johannes Volkelt und das Problem der Metaphysik. Würzburg: Königshausen & Neumann.

Leder Andrzej. 2001. Nieświadomość jako pustka. Warszawa: IFiS PAN.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1955. Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, t. 1, przeł. Izydora Dąmbska. Warszawa: PWN.

Locke John. 2011. Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, przeł. Władysław Mieczysław Kozłowski. Warszawa: Hachette.

Łaciak Piotr. 2012. Anonimowość jako granica poznania w fenomenologii Edmunda Husserla. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Noras Andrzej. 2012. Historia neokantyzmu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Plumacher Olga. 1881. Der Kampf um’s Unbewusste. Berlin: Carl Duncker’s Verlag.

Pongratz Ludwig J. 1967. Problemgeschichte der Psychologie. Bern–München: Francke Verlag.

Przybyła Jakub. 2008. „Narodziny nieświadomego. Historia i znaczenie pojęcia”. Psychoterapia 3 (146): 5-18.

Rickert Heinrich. 1928. Der Gegenstand der Erkenntnis. Tübingen: Mohr.

Stępnik Andrzej. 2016. „Leibniza pojęcie wiedzy wrodzonej w świetle sporu z Lockiem”. Przegląd Filozoficzny 4 (100): 421-437.

Szmaglińska Katarzyna. 2010. „Filozofia Barucha Spinozy w świetle »drugiego« odkrycia nieświadomości”. Folia Philosophica 28: 101-112.

Taubert Agnes. 1873. Der Pessimismus und seine Gegner. Berlin: Carl Duncker’s Verlag.

Urbich Jan. 2016. Kindler kompakt Philosophie; 19. Jahrhundert. Stuttgart: J. B. Metzler Verlag.

Volkelt Johannes. 1873. Das Unbewusste und der Pessimismus. Berlin: Verlag von F. Henschel.

Whyte Lancelot Law. 1979. The Unconsciousness before Freud. London: Julian Friedmann Publishers.

Wieczorek Krzysztof. 2004. Spory o przedmiot poznania. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Wróbel Szymon. 2012. Odkrycie nieświadomości czy destrukcja kartezjańskiego pojęcia podmiotu poznającego?. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Studia z Historii Filozofii

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

2021-12-28

Jak cytować

1.
GMERCZYŃSKI, Marek. Recepcja pojęcia nieświadomości w filozofii Johannesa Volkelta . Studia z Historii Filozofii [online]. 28 grudzień 2021, T. 12, nr 4, s. 101–125. [udostępniono 24.5.2025]. DOI 10.12775/szhf.2021.022.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 12 Nr 4 (2021)

Dział

ARTYKUŁY

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 723
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

nieświadomość, neokantyzm, historia idei, Johannes Volkelt, Eduard von Hartmann
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa