Eksplicytność a implicytność w świetle analizy korpusowej (meta)tekstu
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2019.004Słowa kluczowe
badania korpusowe, relacje tekstowe, znaczniki dyskursu, spójniki, partykuły, eksplicytność, implicytnośćAbstrakt
W niniejszym artykule zostały poddane analizie różnice w opisie powiązań tekstowych (relacji dyskursywnych) w badaniach korpusowych, w szczególności w odniesieniu do kwestii użycia ustanawiających je markerów dyskursywnych – wyrażeń wiążących ze sobą kolejne fragmenty tekstu i niosących informacje o charakterze tych powiązań. Tekst przedstawia trzy koncepcje opisu eksplicytności i implicytności przekazu treści: Rhetorical Structure Theory, Penn Discourse Treebank i propozycję autorską oraz wskazuje konsekwencje poszczególnych rozwiązań. Analiza relacji z partykułami jako wyrażeniami metatekstowymi zdefiniowanymi zgodnie ze „Słownikiem gniazdowym partykuł polskich”, przeprowadzona na potrzeby korpusu polskiego ujawnia możliwość ujęcia eksplicytności jako obecności w tekście reprezentacji elementów struktury informacyjnej ukształtowanej przez użycie danej partykuły, a implicytności jako braku reprezentacji pewnych elementów tego typu.Bibliografia
Bach K., 1994a, Semantic Slack: What is Said and More, w: S. Tsohatzidis (red.), Foundations of Speech Act Theory, London: Routledge, s. 267–291.
Bach K., 1994b, Conversational Implicature, Mind and Language 9, s. 124–162.
Carlson L., Marcu D., 2011, Discourse Tagging Reference Manual, [online:] https://www.isi.edu/~marcu/discourse/tagging-ref-manual.pdf.
Celle A., Huart R. (red.), 2007, Connectives as Discourse Landmarks, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Das D., Taboada M., 2018, RST Signalling Corpus: A corpus of signals of coherence relations, Language Resources and Evaluation 52 (1), s. 149–184.
Dijk T. A., 1981, Studies in the Pragmatics of Discourse (Vol. 101), Berlin: Walter de Gruyter.
Dijk T. A., 2001, Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Duszak A., 1998,: Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: PWN.
Fraser B., 1999, What are discourse markers?, Journal of Pragmatics 37, s. 931–952.
Fraser B, 2006, Towards a theory of discourse markers, w: K. Fisher (red.), Approaches to Discourse Particles, Amsterdam: Elsevier, s. 189–204.
Grochowski M., 1976a, Elipsa, kondensacja a interpretacja semantyczna, Sborník Prací Filosofické Fakulty Brněnské University, A 24, s. 67–71.
Grochowski M., 1976b, O pojęciu elipsy, Pamiętnik Literacki LXVII, 1, s. 121–136.
Grochowski M. (1978): Czy zjawisko elipsy istnieje?, w: M. R. Mayenowa (red.), Tekst. Język. Poetyka. Zbiór studiów, Wrocław: Ossolineum, s. 73–85.
Grochowski M. (red.), 1995, Wyrażenia funkcyjne w systemie i tekście, Toruń: UMK.
Grochowski M., 1997, Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków: IJP PAN.
Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M., 2014, Słownik gniazdowy partykuł polskich, Kraków: Wydawnictwo Polskiej Akademii Umiejętności.
Grzmil-Tylutki H., 2000, Francuski i polski dyskurs ekologiczny w perspektywie aksjologii, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Hall A., 2007, Do discourse connectives encode procedures or concepts?, Lingua 117, s. 149–174.
Hawley P., 2002, What is said, Journal of Pragmatics 34 (8), s. 969–991.
Klemensiewicz Z., 1953, Zarys składni polskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.), 2005, Podstawy językoznawstwa korpusowego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Mann W. C., Thompson S. A., 1988, Rhetorical Structure Theory: Toward a Functional Theory of Text Organization, Text 8 (3), s. 243–281.
Norrick N. R., 2001, Discourse and Semantics, w: D. Schiffrin, D. Tannen, H. E. Hamilton (red.), The Handbook of Discourse Analysis, Blackwell Publishing, s. 76–99.
Nowak T., 2013, Od przesłanki do konkluzji. Polskie czasowniki wnioskowania, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
O'Donnell M., 2008, The UAM CorpusTool: Software for corpus annotation and exploration, w: B. Callejas, M. Carmen et al. (red.), Applied Linguistics Now: Understanding Language and Mind / La Lingüística Aplicada Hoy: Comprendiendo el Lenguaje y la Mente, Almería: Universidad de Almería, s. 1433–1447.
Ogrodniczuk M., Głowińska K., Kopeć M., Savary A., Zawisławska M., 2015, Coreference in Polish: Annotation, Resolution and Evaluation, Berlin: Walter De Gruyter.
Prasad R., Webber B., Joshi A., 2014, Reflections on the Penn Discourse TreeBank, Comparable Corpora and Complementary Annotation, Computational Linguistics 40 (4), s. 921–950.
Récanati F., 2001, What Is Said, Synthese 128 (1–2), s. 75–91.
Schiffrin D., 1987, Discourse Markers, Cambridge: Cambridge University Press.
Schiffrin D., 2001, Discourse Markers: Language, Meaning, and Context, w: D. Schiffrin, D. Tannen, H. E. Hamilton (red.), The Handbook of Discourse Analysis, Blackwell Publishing, s. 54–75.
Sperber D., Wilson D., 1995, Relevance. Communication and cognition, Oxford: Blackwell Publishing.
Synowiec A., 2013, W stronę analizy tekstu – wprowadzenie do teorii dyskursu, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Organizacja i zarządzanie, z. 65, s. 383–396.
Taboada M., 2009, Implicit and Explicit Coherence Relations, w: J. Renkema (red.), Discourse, of Course, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, s. 127–140.
Taboada M., Das D., 2013, Annotation upon annotation: Adding signalling information to a corpus of discourse relations, Dialogue and Discourse 4 (2), s. 249–281.
Wajszczuk J. (2005): O metatekście. Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej.
Ward G., Birner B. J. (2001): Discourse and Information Structure, w: D. Schiffrin, D. Tannen, H. E. Hamilton (red.), The Handbook of Discourse Analysis, Blackwell Publishing, s. 119–137.
Webber B., Egg M., Kordoni V., 2012, Discourse Structure and Language Technology, Natural Language Engineering 18 (4), October 2012, s. 437–490.
Wierzbicka A., 1971, Metatekst w tekście, w: M. R. Mayenowa (red.), O spójności tekstu, Wrocław: Ossolineum, s. 105–121.
Wójcicka A., 2016, Mówienie i dawanie do zrozumienia. Studium semantyczne czasowników komunikacji niebezpośredniej, Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej UW.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 988
Liczba cytowań: 0
