O "jakby nieostrości" i jej "swego rodzaju" operatorach (linguistic hedges) – uwagi wstępne
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2015.006Słowa kluczowe
nieostrość, nieokreśloność, linguistic hedges, metatekstAbstrakt
Artykuł jest próbą przyjrzenia się polskim odpowiednikom "linguistic hedges" (termin za: Lakoff 1973), wyrażeniom typu "jakby", "swego rodzaju", "około", "faktycznie", "typowy", które mają rozmywać znaczenia wyrażeń nieostrych. Wychodząc od krótkiego przeglądu używania terminu "nieostrość" w filozofii języka i lingwistyce, autorka zastanawia się nad mechanizmami stosowania "linguistic hedges". Są to jednostki bardzo różne pod względem formalnym i znaczeniowym, a ich wspólnym mianownik stanowi wskazywanie na obecność osoby mówiącej i sytuacja porównania tego, o czym mowa, do czegoś innego – wzorcowego, lepiej znanego. W toku rozważań nad problemami językowej prawdy i odpowiedzialności za słowo pojawia się potrzeba wyodrębnienia wśród analizowanych jednostek takich, które są swoistymi operatorami asekuracji, wyrażającymi niepewność osoby mówiącej co do użycia danego słowa (metaniepewność).
Bibliografia
АПРЕСЯН Ю. Д. (red.), 2000, Новый объяснительный словарь синонимов русского языка, Москва: Языки русской культуры.
AРУТЮНОВА Н. Д.,1998, Язык и мир человека, Москва: Языки русской культуры.
BIEWER B., 1997, Ansätze der Modellierung linguistischer Hecken, w tegoż: Fuzzy-Methoden – praxisrelevante Rechenmodelle und Fuzzy-Programmiersprachen, Berlin, Heidelberg: Springer, s. 189–226.
BOGUSŁAWSKI A., 2007, A Study in the Linguistics – Philosophy Interface, Warszawa: BEL Studio.
BOGUSŁAWSKI A., 2010, ‘Więcej’ wśród aspektów prymitywu ‘wie, że’, Linguistica Copernicana 1(3)/2010, s. 23–79.
BOGUSŁAWSKI A., 2011, Asercja ma imię – nie jedno, Prace Filologiczne LX, s. 37–47.
ČEJKA M., 1984, K lexikálním prostředkům vyjadřování vágnosti predikátů v češtině a slovenštině, Jazyk Český 35/1, s. 27–38.
DANIELEWICZOWA M., 2006, Do czego służy słowo „raczej”?, Polonica XXVI–XXVII, s. 83–100.
DOBOSZYŃSKA-MARKIEWICZ K., 2013, Operatory adnumeratywne w języku polskim – dystrybucja i znaczenia, Warszawa: KLF UW.
FREGE G., 1884, Die Grundlagen der Arithmetik: eine logisch-mathematische Utesuchung über den Begriff der Zahl, Breslau: Wilhelm Koebner.
FREGE G., 1964, Begriffsschrift und andere Aufsätze, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
ISJP: Bańko M. (red.), 2000, Inny słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
JANUS E., 1981, Wykładniki intensywności cechy (na materiale polskim i rosyjskim), Wrocław: Ossolineum.
KAROLAK S., 2001, Od semantyki do gramatyki: wybór rozpraw, Warszawa: SOW.
KLUCK N., 2014, Der Wert der Vagheit, Berlin: De Gruyter.
KOSESKA-TOSZEWA V., 1982, Semantyczne aspekty kategorii określoności/ nieokreśloności (na materiale z języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego), Wrocław: Ossolineum.
KRIFKA M., 2002, Be brief and vague! And how bidirectional optimality theory allows for Verbosity and Precision, w: D. Restle, D. Zaefferer (red.) Sounds and Systems. Studies in Structure and Change. A Festschrift for Theo Vennemann, Mouton de Gruyter (= Trends in Linguistics 141), Berlin, s. 439–458.
LAKOFF G., 1973, Hedges: A Study in Meaning Criteria and the Logic of Fuzzy Concepts, Journal of Philosophical Logic 2, s. 458–508.
LAKOFF G., JOHNSON M., 2010, Metafory w naszym życiu, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
MYERS G., 1996, Strategic vagueness in academic writing, w: E. Ventola, A. Mauranen (red.), Academic writing: intercultural and textual issues, Amsterdam: John Benjamins, s. 3–17.
ODROWĄŻ-SYPNIEWSKA J., 2000, Zagadnienia nieostrości, Warszawa: WFiS UW.
PAWŁOWSKI T., 1978, Tworzenie pojęć i definiowanie w naukach humanistycznych, Warszawa: PWN.
PINKAL M., 1980, Semantische Vagheit: Phanomene und Theorien, Teil I, Linguistische Berichte 70, s. 1–26.
PINKAL, M., 1991, Vagheit und Ambiguität, w: A. von Stechow, D. Wunderlich (red.), Semantik. Ein internationales Handbuch der zeitgençssischen Forschung (HSK 6), Berlin/New York, s. 250–269.
RUSSELL B., 1923, Vagueness, The Australasian Journal of Psychology and Philosophy, June 1, 1923, s. 84–92.
SGPP: Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M., 2014, Słownik gniazdowy partykuł polskich, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
TOPOLIŃSKA Z., 1976, Wyznaczoność (tj. charakterystyka referencyjna) grupy imiennej w tekście polskim. I: Uwagi ogólne; grupa imienna jako argument scharakteryzowany, Polonica 2, s. 33–72.
WAJSZCZUK J., 2005, O metatekście, Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej UW.
WIERZBICKA A., 1971, Metatekst w tekście, w: M. R. Mayenowa (red.) O spójności tekstu, Wrocław: Ossolineum, s. 105–121.
WIERZBICKA A., 1999, Język – umysł – kultura, Warszawa: PWN.
WILLIAMSON T., 2003, Vagueness in Reality, w: M. Loux, D. Zimmerman (red.), The Oxford Handbook of Metaphysics, Oxford: Oxford University Press, s. 690–715.
WITTGENSTEIN L., 2001, Philosophische Untersuchungen. Kritisch-genetische Edition, red. Joachim Schulte, Frankfurt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
ŻABOWSKA M., 2013, Faktycznie i rzeczywiście – operacje na wiedzy i ich leksykalizacja, Linguistica Copernicana 1(9), s. 131–141.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1084
Liczba cytowań: 0
