Edukacja regionalna obok głównego nurtu – bliżej źródeł i wiedzy lokalnej. Przykłady działań na Dolnym Śląsku

Abstrakt

Wiedza lokalna jest w centrum zainteresowania etnologów od czasów Clifforda Geertza. Poszukiwanie lokalnej interpretacji kultur nie znalazło jednak odniesienia w tym, co z istoty swojej jest lokalne – czyli edukacji regionalnej. W tym bowiem obszarze dominuje „typ klasyczny” lokalnej pamięci przeszłości, czyli „region – naród”, a więc elementy edukacji regionalnej są jednocześnie ważnymi komponentami tożsamości narodowej. Na wielokulturowym Dolnym Śląsku powojenna edukacja regionalna była narzędziem propagandy
„powrotu ziem piastowskich do Macierzy” oraz ich z nią „zespolenia” (czyli homogenizacji kulturowej), obecnie zaś edukacja na temat regionu istnieje w wersji szczątkowej.
Te braki starają się niekiedy uzupełniać sami nauczyciele, w ramach swoich kompetencji i możliwości realizując z uczniami dodatkowe projekty, również korzystając z oferty kulturalnej
i edukacyjnej instytucji kultury. Do małych miejscowości docierają też animatorzy związani z organizacjami pozarządowymi. Autorki, w oparciu o doświadczenie i działania
Fundacji Ważka, prezentują przykłady pozaformalnej działalności edukacyjnej, w której etnologia wraz z „wiedzą lokalną” i jej narracjami pełnią kluczową rolę. W nawiązaniu do
własnych doświadczeń proponują również koncepcję edukacji regionalnej realizowanej oddolnie, partycypacyjnie, w bliskim kontakcie z terenem i bezpośrednim, międzypokoleniowym
przekazem.