Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Italiano
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Litteraria Copernicana

Współczesny apokryf biblijny jako forma latencji
  • Strona domowa
  • /
  • Współczesny apokryf biblijny jako forma latencji
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 31 Nr 3 (2019): Biblia /
  4. Studia i rozprawy

Współczesny apokryf biblijny jako forma latencji

Autor

  • Maciej Michalski Katedra Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej, Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.12775/LC.2019.033

Słowa kluczowe

apokryf, Biblia, latencja, Hans Ulrich Gumbrecht, Leszek Kołakowski, Gustaw Herling-Grudziński

Abstrakt

W artykule zaproponowano potraktowanie wybranych współczesnych apokryfów biblijnych należących do dwudziestowiecznej literatury polskiej jako form latencji opisanej przez Hansa Ulricha Gumbrechta. Spośród trzech przedstawionych przez niemieckiego badacza konfiguracji toposów latencji dwa wydają się szczególnie korespondować z przywoływanymi w artykule utworami: „zła wiara” oraz „wykolejenie historii”. Pierwsza konfiguracja łączy w sobie potrzebę dotarcia do prawdy z koniecznością pokonywania licznych i mnożonych celowo przeszkód utrudniających zdobycie pożądanej wiedzy.  Drugą z kolei opiera się na rozczarowaniu teraźniejszością, która nie spełniła pokładanych w niej nadziei, co rodzi egzystencjalny niepokój.  Przykładem tej drugiej konfiguracji mogą być Ludzie Izraela czyli Skutkach bezinteresowności Leszka Kołakowskiego, gdzie autor konfrontuje opisane w Biblii obietnice Boga wobec Żydów z ich późniejszą historią. Egzemplifikacją sytuacji, w której dominuje „zła wiara” połączona z ujawnianiem „choreografii wydobywania prawdy”, może być Kieł Barabasza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, w którym bohater usiłuje odkryć istotną jego zdaniem dla historii Zbawienia prawdę o tytułowej relikwii. Prawda okazuje się być mocno zamaskowana, ukryta za wieloma wersjami i interpretacjami, a pisarz stosuje tu typową dla swojej prozy poetykę apokryficzną. Utwory literackie interpretowane w artykule zdają się być egzemplifikacją obu wspomnianych powyżej konfiguracji toposów latencji, czasem łącząc oba na raz.  Tym samym można uznać, że niektóre współczesne apokryfy biblijne mogą być wyrazem latentnej kondycji naszej współczesności.

Bibliografia

Gumbrecht, Hans Ulrich 2015. Po roku 1945. Latencja jako źródło współczesności. Tłum. Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Herling-Grudziński, Gustaw 2002. „Kieł Barabasza”. W: Małe prozy biblijne. Wybór Maria Jasińska-Wojtkowska, Maciej Nowak, wstęp Maciej Nowak. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kołakowski, Leszek 1984. „Fabula mundi i nos Kleopatry”. W: Leszek Kołakowski. Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań. Londyn: Aneks.

Kołakowski, Leszek 1990. Bajki różne. Opowieści biblijne. Rozmowy z diabłem, Warszawa: Iskry.

Kubiak, Zygmunt 2002. „Król Dawid”. W: Małe prozy biblijne. Wybór Maria Jasińska-Wojtkowska, Maciej Nowak, wstęp Maciej Nowak. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Michalski, Maciej 2003. Dyskurs, apokryf, parabola. Strategie filozofowania w prozie współczesnej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Nowak, Maciej 2002. „Inspiracje biblijne w małych formach prozatorskich”. W: Małe prozy biblijne. Wybór Maria Jasińska-Wojtkowska, Maciej Nowak, wstęp Maciej Nowak. Lublin: Wydawnictwo KUL. 5–45.

Pilinszky, János 1999. Apokryf. Tłum. Jerzy Snopek. Sejny: „Pogranicze”.

Szajnert, Danuta 2000. „Mutacje apokryfu”. W: Włodzimierz Bolecki, Ireneusz Opacki (red.). Genologia dzisiaj. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN. 137–159.

Litteraria Copernicana

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2019-09-30

Jak cytować

1.
MICHALSKI, Maciej. Współczesny apokryf biblijny jako forma latencji. Litteraria Copernicana [online]. 30 wrzesień 2019, T. 31, nr 3, s. 11–20. [udostępniono 7.7.2025]. DOI 10.12775/LC.2019.033.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 31 Nr 3 (2019): Biblia

Dział

Studia i rozprawy

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 774
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

apokryf, Biblia, latencja, Hans Ulrich Gumbrecht, Leszek Kołakowski, Gustaw Herling-Grudziński
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa