Radzenie sobie ze stresem i z tremą wśród studentów wybranych kierunków artystycznych – rola zasobów osobistych
DOI:
https://doi.org/10.12775/ED.2020.009Słowa kluczowe
zasoby osobiste, style radzenia sobie ze stresem, radzenie sobie z tremą, studenci kierunków artystycznychAbstrakt
Artykuł poświęcono roli zasobów osobistych w radzeniu sobie ze stresem i z tremą towarzyszącą występom scenicznym. Celem badań była ocena wzajemnych relacji zasobów osobistych (samooceny, poczucia własnej skuteczno- ści, dyspozycyjnego optymizmu, poczucia kontroli, poczucia koherencji, prężności) i sposobów radzenia sobie ze stresem i z tremą. W badaniu uczestniczyło 96 studentów Wydziału Wokalno-Aktorskiego i Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej. W badaniu zastosowano: Skalę Samopoczucia Muzyka przed Występem, Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych, Skalę Samooceny, Test Orientacji Życiowej, Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności, Skalę Pomiaru Prężności, Kwestionariusz Orientacji Życiowej, Kwestionariusz „Delta”. Uzyskane wyniki dowodzą istotnego znaczenia analizowanych zasobów osobistych dla nasi- lenia określonych stylów radzenia sobie ze stresem i z tremą. Otrzymane rezultaty zyskały praktyczne aplikacje na gruncie edukacji artystycznej.
Bibliografia
Antonovsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Basińska, M. A., Sołtys M., Peplińska, S., Kawiecka-Dziembowska, B., Kwiatkowska, J., Borzyszkowska, A. (2017). Zasoby osobiste – prężność i nadzieja – a elastycz- ność w radzeniu sobie: moderująca rola poczucia stresu. Psychoonkologia, nr 3, s. 100–112.
Bernat, A., Krzyszkowska, M. (2017). Znaczenie i sposoby wykorzystania psychospo- łecznych zasobów zaradczych w ujęciu S. E. Hobfolla. Studia Paradyskie, t. 27, s. 255–278.
Bielawska-Batorowicz, E., Dudek, B. (red.). (2012). Teoria zachowania zasobów Stevana E. Hobfolla. Polskie doświadczenia. Łódź: Wyd. UŁ.
Borys, B. (2010). Zasoby zdrowotne w psychice człowieka. Forum Medycyny Rodzinnej, nr 1, s. 44–52.
Brytek, A. (2007). Strategie radzenia sobie ze stresem a zasoby osobiste studentek w Pol- sce i we Francji. Chowanna, nr 1, s. 135–147.
Chanduszko-Salska, J., Młynarczyk, A. (2012). Jak uczyć innych, nie gubiąc własnych nut. Stres w pracy, wybrane zasoby osobiste a zespół wypalenia zawodowego u muzyków klasycznych. Acta Universitais Lodziensis, Folia Psychologica, nr 16, s. 89–102.
Chodkiewicz, J. (2005). Zmagając się ze światem. Znaczenie zasobów osobistych. Pobrano z: http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=136 (dostęp: 22.06.2020).
Chodkiewicz, J. (2010). Terapia osób uzależnionych od alkoholu: lęk i depresja a zasoby osobiste. Alkoholizm i Narkomania, nr 3, s. 201–216.
CISS – Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych. Pobrano z: https://www. practest.com.pl/ciss-kwestionariusz-radzenia-sobie-w-sytuacjach-stresowych (dostęp: 15.06.2020).
Curyło-Sikora, P. (2017). Radzenie sobie z tremą a zdrowie młodzieży uzdolnionej mu- zycznie – rozprawa doktorska. Katowice: Uniwersytet Śląski. Pobrano z: https:// rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/5835/1/Curylo_Sikora_Radzenie_sobie_z_ trema_a_zdrowie_mlodziezy.pdf (dostęp: 20.06.2020).
Curyło-Sikora, P., Wrona-Polańska, H. (2018). Zdrowie młodzieży uzdolnionej muzycznie w kontekście radzenia sobie z tremą. Psychologia Rozwojowa, nr 23(1), s. 89–101.
Drwal, R. (1979). Opracowanie kwestionariusza Delta do pomiaru poczucia kontroli. Stu- dia Psychologiczne, nr 18, s. 67–84.
Endler, N.S., Parker, J. D. (1990). Coping Inventory for Stressful Situations (CISS): Man- ual. Toronto: Multi-Health Systems, Inc.
Falewicz, A. (2016). Prężność osobowości i jej rola w procesach radzenia sobie ze stre- sem. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, nr 23, s. 263–275.
Gliszczyńska, X. (1983). Poczucie sprawstwa. W: X. Gliszczyńska (red.), Człowiek jako podmiot życia społecznego (s. 132–166). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoliń- skich – Wydawnictwo.
Hobfoll, S.E. (2012). Teoria zachowania zasobów i jej implikacje dla problematyki stresu, zdrowia i odporności. W: E. Bielawska-Batorowicz, B. Dudek (red.), Teoria zachowa- nia zasobów Stevana E. Hobfolla. Polskie doświadczenia (s. 17–49). Łódź: Wyd. UŁ.
Juczyński, Z. (2000). Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, nr 4, s. 11–24.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Juczyński, Z., Ogińska-Bulik, N. (red.). (2003). Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. Łódź: Wyd. UŁ.
Kaleńska-Rodzaj, J. (2013). Poczucie własnej skuteczności muzyka jako wyznacznik efek- tywnej publicznej prezentacji osiągnięć. Tawrijski studii, nr 4, s. 5–11.
Kaleńska-Rodzaj, J. (2017). Psychologiczne przygotowanie muzyka do występu. Zeszyty Psychologiczno-Pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej, Różnorodność oddzia- ływań psychologiczno-pedagogicznych w szkolnictwie artystycznym, nr 4, s. 47–60.
Kirenko, J., Bochniarz, A. (2017). Zasoby osobiste młodzieży z rodzin niepełnych. Wycho- wanie w Rodzinie, nr 2, s. 153–171.
Kosińska-Dec, K., Jelonkiewicz, I. (2003). Zasoby osobiste i rodzinne dorastających a ich zdrowie. W: Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzy- jające zdrowiu jednostki (s. 147–161). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Łaguna, M. (2015). Zasoby osobiste jako potencjał w realizacji celów. Polskie Forum Psychologiczne, nr 1, s. 5–15.
Łaguna, M., Lachowicz-Tabaczek, K., Dzwonkowska, I. (2007). Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. Psychologia Społeczna, nr 2, s. 164–176.
Mockałło, Z. (2016). Kapitał psychologiczny w środowisku pracy – indywidualny zasób pracownika. Bezpieczeństwo Pracy, nr 8, s. 20–23.
Mróz, J. (2014). Znaczenie zasobów osobistych dla zachowań i przeżyć związanych z pra- cą pielęgniarek. Problemy Higieny i Epidemiologii, nr 3, s. 731–736.
Noremberg, J. (2018). Predyspozycje osobiste uczniów a ich rozwój w szkołach baleto- wych. Szkoła Artystyczna, nr 3, s. 153–161.
Ogińska-Bulik, N. (2001). Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem u dzieci. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, nr 5, s. 83–93.
Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Skala pomiaru prężności – SPP-25. Nowiny Psy- chologiczne, nr 3, s. 39–55.
Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M. (2014). Rola prężności psychicznej w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym. Przegląd Badań Edukacyj- nych, nr 19, s. 7–24.
Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M. (2018). Bilans życiowy a potraumatyczny wzrost u osób starszych zmagających się z przewlekłymi chorobami somatycznymi – mediacyjna rola prężności. Gerontologia Polska, nr 26, s. 28–35.
Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M., Rogala, E. (2015). Rola zasobów osobistych w podejmowaniu zachowań zdrowotnych przez osoby w wieku senioralnym. Proble- my Higieny i Epidemiologii, nr 3, s. 570–577.
Pietras-Mrozicka, M. (2016). Posiadane zasoby osobiste (optymizm i poczucie własnej skuteczności) a ocena jakości życia. Analiza współzależności. Acta Universitatis Lo- dziensis. Folia Sociologica, nr 57, s. 19–38.
Piotrowicz, M., Cianciara, D. (2011). Teoria salutogenezy – nowe podejście do zdrowia i choroby. Przegląd Epidemiologiczny, nr 65, s. 521–527.
Rotter, J.B. (1990). Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień. Nowiny Psychologiczne, nr 5–6(70–71), s. 59–70.
Sęk, H. (2003). Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów i wieloznaczne funkcje wspar- cia. W: Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki (s. 17–32). Łódź: Wyd. UŁ.
Skrzyński, W., Lazar-Sito, D., Jedrzejczak, E. (2017). Optymizm i poczucie skuteczno- ści jako podstawowe zasoby osobiste w chorobach przewlekłych. Lekarz Wojskowy, nr 4, s. 335–339.
Strelau, J., Jaworowska, A., Wrześniewski, K., Szczepaniak, P. (2005). Kwestionariusz radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Warszawa: Pracownia Testów Psycholo- gicznych PTP.
Szymańska, P. (2015). Zasoby osobiste i strategie radzenia sobie ze stresem u muzyków i niemuzyków. Konteksty Kształcenia Muzycznego, nr 1(2), s. 33–47.
Terelak, J.F., Borzyńska, M. (2016). Poczucie koherencji a style radzenia sobie ze stresem u alumnów Wyższego Seminarium Duchownego. Seminare, nr 1, s. 117–129.
Tokarz, A., Kaleńska, J. (2005). Skala Samopoczucia Muzyka przed Występem – A. Steptoe i H. Fidler – wstępne opracowanie wersji polskiej. Psychologia Rozwojowa, nr 10, s. 125–134.
Turosz, A.M. (2011). Zasoby osobiste i deficyty a jakość życia studentów Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie Problemy Higieny i Epidemiologii, nr 3, s. 204–210.
Wojtanowska-Janusz, B. (2017). Rola wsparcia psychologicznego w budowaniu odporno- ści psychicznej uczniów szkół muzycznych. Zeszyty Psychologiczno-Pedagogiczne Centrum Edukacji Artystycznej. Różnorodność oddziaływań psychologiczno-pedago- gicznych w szkolnictwie artystycznym, nr 4, s. 71–78.
Ziomek-Michalak, K. (2016). Zasoby osobiste a oczekiwania zdrowotne polskich seniorów. Warszawa: Wyd. APS.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1616
Liczba cytowań: 0
