„Pan świeczników i gwiazd” (Ap 1,12-20) G. Bednarskiego – ilustracja czy interpretacja pierwszej wizji Apokalipsy Janowej?
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2018.003Słowa kluczowe
Apokalipsa, Chrystus zmartwychwstały, wizja wstępna, Bednarski, ilustracja, interpretacjaAbstrakt
W artykule omawiam jeden z współczesnych przykładów oddziaływania Apokalipsy na sztukę, jakim jest cykl ilustracji polskiego artysty Grzegorza Bednarskiego do wybranych fragmentów ostatniej księgi biblijnej. Przedmiotem analizy jest pierwsza ilustracja cyklu, nosząca tytuł „Pan świeczników i gwiazd” (Ap 1,12-20), która przedstawia wstępną wizję, otwierającą Apokalipsę. Po omówieniu genezy powstania ilustracji G. Bednarskiego, krótkiej analizie tekstu biblijnego, stawiam pytanie zapowiedziane w tytule: czy praca polskiego artysty jest tylko bardziej lub mniej udaną ilustracją inspirującą się tekstem biblijnym czy stanowi jego interpretację nie tylko artystyczną, ale przed wszystkim teologiczną i przyczynia się do lepszego odczytania przesłania Apokalipsy. Przeprowadzone analizy pozwalają stwierdzić, że artysta pozostaje wierny przede wszystkim profetycznemu charakterowi Księgi Objawienia. Jego twórczość jest sztuką interpretacji oraz aktualizacji orędzia biblijnego. Artysta staje się egzegetą, który pędzlem maluje i wydobywa teologiczne przesłanie Księgi, staje się „głosem”, który „można i trzeba zobaczyć”, także po to, aby lepiej go zrozumieć. W ten sposób obraz komunikuje to co wydaje się być niewyobrażalne, a jednak ważne, konieczne i niezbędne.
Bibliografia
Apokalipsa świętego Jana Apostoła, Przekład z języka greckiego i komentarz ks. Jan Kanty Pytel. Ilustracje Grzegorz Bednarski, Poznań 2008.
Aune D.E., Revelation 1–5, Nashville 1997.
Beale G.K., The Book of Revelation, Grand Rapids 1999.
Benedykt XVI, Verbum Domini, Kraków 2010.
Biguzzi G., Apocalisse, Torino 2005.
Charlesworth J.H., The Jewish Roots of Christology: The Discovery of the Hypostatic Voice, SJT (39)1986, s. 19–41.
Comblin J., Le Christ dans l’Apocalypse, Paris–Tournai 1965.
Doglio C., Il Primogenito dei morti. La risurrezione di Cristo e dei cristiani nell’Apocalisse di Giovanni, Bologna 2005.
Gądecki S., Wstęp do pism Janowych, Gniezno 21996.
Gryczyński M., Zrozumieć przesłanie Apokalipsy. Wywiad z ks. prof. Janem Kantym Pytlem, „Przewodnik Katolicki” 28(2008), https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2008/Przewodnik-Katolicki-28-2008/Wiara-i-Kosciol/Zrozumiec-przeslanie-Apokalipsy, [dostęp: 02.10.2017].
Hanna K.F.A., La passione di Cristo nell’Apocalisse, Roma 2001.
Jankowski A., Syn Człowieczy w Janowej Apokalipsie (Ap 1,13; 14,14), PTom 1(1984), s. 39–48.
Jelonek T., Biblia w kulturze świata, Kraków 2007.
Jelonek T., Biblijna teologia kapłaństwa, Kraków 2006.
Knapiński R., Egzegeza biblijna w sztuce – słowo obrazem się staje, w: Biblia kodem kulturowym Europy, red. S. Szymik, Lublin 2013, s. 45–75.
Kotecki D., Duch Święty w zgromadzeniu liturgicznym w świetle Apokalipsy św. Jana, Warszawa 2006.
Kotecki D., Jezus a Bóg Izraela w Apokalipsie św. Jana, Toruń 2013.
Kotecki D., Kryteria interpretacji Apokalipsy, BPT 5(2012), s. 15–34.
Kotecki D., Reinterpretación del Antiguo Testamento en el Nuevo: cristología teocéntrica en el Apocalipsis de san Juan, ScT 40(2008)2, s. 509–524.
Kotecki D., Zagadkowe wyrażenie „anioł Kościoła” w Apokalipsie według św. Jana, ZNSBP 3(2006), s. 257–271.
Lupieri E., L’Apocalisse di Giovanni, [Roma] 42005.
Malina A., Mistagogiczny i pedagogiczny charakter Przemienienia Pańskiego w narracji Marka (9,2–13), w: A. Żądło (red.), Mistagogia a duchowość, Katowice 2007, s. 170–181.
Nota biograficzna G. Bednarskiego, http://www.galeria-attis.pl/artysta/grzegorz-bednarski/, [dostęp: 02.10.2017].
O’Collins G., Christology. A Biblical, Historical and Systematic Study of Jesus, Oxford 22009.
Oepke A., evgei,rw, w: Kittel G., Friedrich G. (red.), Grande Lessico del Nuovo Testamento, t. III, Brescia 1967, kol. 22–30.
Ostański P., Objawienie Jezusa Chrystusa. Praktyczny komentarz do Apokalipsy, Ząbki 2005.
Pedroli L., Dal fidanzamento alla nuzialità escatologica. La dimensione antropologia del rapporto tra Cristo e la Chiesa nell’Apocalisse, Assisi 2007.
Podeszwa P., Jezus jako Arcykapłan w świetle J 19,23 i Ap 1,13, w: D. Dziadosz (red.), Od Melchizedeka do Jezusa Arcykapłana. Biblia o kapłaństwie, Lublin 2010, s. 202–207.
Podeszwa P., Od inspiracji do interpretacji. Grafiki artystyczne w ilustrowanym wydaniu Biblii Poznańskiej, „Teologia i Człowiek” 27(2014)3, s. 159–171.
Podeszwa P., Paschalna pamięć o Jezusie. Studium egzegetyczno-teologiczne wyrażenia h` marturi,a VIhsou/ w Apokalipsie św. Jana, Poznań 2011.
Popielewski W., Od „Siódmej pieczęci” I. Bergmana aż po „legion” S. Stewarta – czego laicka sztuka filmowa szuka w Apokalipsie św. Jana?, w: Biblia kodem kulturowym Europy, red. S. Szymik, Lublin 2013, s. 249–265.
Prigent P., L’Apocalypse de Saint Jean, Genève 2000.
Ravasi G., Apokalipsa, Kielce 2002.
Rigato M.-L., Giovanni: l’enigma il Presbitero il culto il Tempio la cristologia, Bologna 2007.
Rogozińska R., Apokalipsa według Grzegorza Bednarskiego. Eskalacja zła czy orędzie nadziei?, „Sacrum et Decorum” 3(2010), s. 95–114.
Segalla G., La memoria simbolica del Gesù terreno nel libro dell’Apocalisse, LA 50(2000), s. 115–141.
Sieg F., „Podobny do Syna Człowieczego” (analiza porównawcza Ap 1,12–16; 19,11–16), STV 26(1988)1, s. 251–255.
Sieg F., Implikacje formuły samookreśleniowej Ap 1,17c.18 dla interpretacji Baranka w Ap 4–5, SS 8–9(2004–2005), s. 225–239.
Sikora A.R., vArch, w Apokalipsie św. Jana, w : S. Bielecki, H. Ordon, H. Witczyk (red.), W posłudze Słowa Pańskiego. Księga pamiątkowa poświęcona ks. prof. dr. hab. Józefowi Kudasiewiczowi z okazji 70-lecia urodzin, Kielce 1997, s. 319–328.
Vanni U., L’Apocalisse. Ermeneutica, esegesi, teologia, Bologna 1991.
Wojciechowski M., Apokalipsa świętego Jana. Objawienie, a nie tajemnica, Częstochowa 2012.
Wojciechowski M., Zmartwychwstanie w Apokalipsie św. Jana, w: A. Paciorek, A. Tronina, P. Łabuda (red.), Zmartwychwstał prawdziwie, Tarnów 2010, s. 263–273.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1251
Liczba cytowań: 1