Biblica et Patristica Thoruniensia
O jedności Kościoła w świetle "Enarrationes in Psalmos" św. Augustyna
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/BPTh.2014.004
Abstrakt
Źródłem jedności Kościoła jest obecność w nim i działanie Trójcy Świętej. Bóg Ojciec, posyłając swego Jednorodzonego Syna na świat czyni Go Głową Kościoła, a wszystkich wierzących w Niego, jednoczy z Nim w taki sposób, że stają się oni Jego ciałem, czyli Kościołem, który zawsze przysługuje przymiot jedności i powszechności pod względem przestrzennym i czasowym. Oznacza to, że nie jest on ograniczony wyłącznie do jednego miejsca i jednej grupy chrześcijan, lecz obejmuje wszystkich należących do Chrystusa, sięgając aż po krańce ziemi. Jedność Kościoła i w Kościele jest również dziełem Ducha Świętego, który zstępując na uczniów Chrystusa udziela im daru jednomyślności.
Do więzów spajających liczne kościoły w jeden Kościół należy również jedna wiara, która przyjmuje postać doktryny, chrzest święty, poprzez który chrześcijanie zostali włączeni w jedno ciało Chrystusa, jedna Ewangelia, której wszyscy słuchają, jedne psalmy śpiewane przez chrześcijan na całym świecie, jedna Pascha świętowana przez wszystkich, wspólna modlitwa, w której wszyscy nazywają Boga Ojcem, czy też te same sakramenty, które wszyscy przyjmując, otrzymują od Boga takie same łaski. Podstawą owej jedności jest natomiast miłość, która została wlana w serca uczniów Chrystusa przez Ducha Świętego. Ona jest czynnikiem, który jednoczy kościoły i umożliwia wspólnotę serc wśród chrześcijan. Dzięki niej wiele kościołów rozproszonych po świecie, stanowi zawsze jeden powszechny Kościół.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
I. ŹRÓDŁA
PODSTAWOWE
Aurelius Augustinus, Enarrationes in Psalmos 1-50, CCL 38, 1-616, Turnholti 1956.
Aurelius Augustinus, Enarrationes in Psalmos 51-100, CCL 39, 623-1417, Turnholti 1956.
Aurelius Augustinus, Enarrationes in Psalmos 101-150, CCL 40, 1425-2196, Turnholti 1956.
POMOCNICZE
Clemens Alexandrinus, Paedagogus, GCS 1,87-292, Berlin 1972.
Ignatius Antiochenus, Epistula ad Romanos, SCh 10 bis, 106-107, Paris 1973. (1958 s. 124-139).
Possydius, Vita sancti Augustini episcope, PL 32,66-578.
TŁUMACZENIA POLSKIE DZIEŁ ŚW. AUGUSTYNA
Św. Augustyn, Objaśnienia Psalmów, oprac. E. Stanula, tłum. J. Sulowski, PSP 37-42, Warszawa 1986.
POLSKIE TŁUMACZENIA LITERATURY POMOCNICZEJ
Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, tłum. A. Świderkówna, wstęp, komentarz i oprac. M. Starowieyski, BOK 10, Warszawa 1990.
Św. Ignacy Antiocheński, List do Rzymian, tłum. A. Świderkówna, BOK 10, Kraków 1998, s. 128-131.
DOKUMENTY KOŚCIOŁA
Concilum Vaticanum II, Consitutio dogmatica de Ecclesia „Lumen gentium” 9, AAS 57 (1965), s. 5-71, tłum. pol.: Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen Gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Paris 1967, s. 79-169.
Congregatio pro Doctrina Fidei, Declaratio „Dominus Iesus” de Iesu Christi atque Ecclesiae unicitate et universalitate salvifica, AAS 92 (2000), s. 761-764, tłum. pol.: Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Jesus” o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła, Poznań 2000, s. 5-36.
II. OPRACOWANIA
Alexander J., Donatism, w: The Early Christian World, ed. P.F. Esler, t. 2, London 2000, s. 952-974.
Bardy G., Święty Augustyn. Człowiek i dzieło, tłum. Z. Kobylińska, Warszawa 1955.
Bavel T. van, „Die Einheit des Totus Christus” bei Augustinus, Würzburg 1975, s. 43-75.
Borgomeo P., L’Église de ce temps dans la predication de saint Augustin, Paris 1972.
Bright P., Eglise d’Africa du Nord de 321 a 430, ESAug, s. 505-510.
Carola J., Augustine of Hippo. The Role oft he Laity in Ecclesial Reconciliation, Roma 2005.
Carney E.J., The Doctrine of St. Augustine on Sanctity, Washington 1945.
Chadwick H., Kościół w epoce wczesnego chrześcijaństwa, tłum. A. Wypustek, Warszawa 2004.
Cipriani N., Molti e uno solo in Cristo. La spiritualità di Agostino, Roma 2009.
Congar Y., Introduction generale a Saint Augustin. Traites antidontistes, t. 1, BA 28, Paris 1963, s. 9-133.
Częsz B., Apostolskość jako kryterium ortodoksji wczesnochrześcijańskiej tradycji, w: Symbol Apostolski w nauczaniu i sztuce Kościoła do Soboru Trydenckiego, red. R. Knapiński, Lublin 1997, s. 99-115.
Częsz B., Duch święty został nam dany. Nauczanie Ojców i wiara starożytnego Kościoła, Gniezno 1998.
Częsz B., Pneumatologia Ojców Kościoła, w: Duch, który jednoczy. Zarys pneumatologii, red. M. Marczewski, Lublin 1998, s. 73-117.
Czuj J., Powszechność Kościoła w świetle nauki św. Augustyna, MKW 10 (1921) nr 1, s. 18-26.
De Maria A., Credo nello Spirito Santo la santa Chiesa. La pneumatologia agostiniana e i suoi influssi sulla eccesiologia dell’Ipponate, Roma 2009.
Dideberg D., Dilectio, AugL III 3-4, kol. 435-454.
Drączkowski F., Donatyzm, EK t. 1, Lublin 1973, kol. 111-113.
Drączkowski F., Kościół – Agape według Klemensa Aleksandryjskiego, Lublin 1996.
Drączkowski F., Miłość syntezą chrześcijaństwa, Lublin 1991.
Drączkowski F., Poza Kościołem nie ma zbawienia, Pelplin 2008.
Drążek D., Wokół wezwania „alleluja” w „Enarrationes in Psalmos” św. Augustyna. Przykłady augustyńskiej katechezy o chwaleniu Boga, SPelp 26 (1997), s. 155-165.
Eckmann A., Dialog świętego Augustyna ze światem pogańskim w świetle jego korespondencji, Lublin 1987.
Eno R.B., „Radix catholica”, REAug 43 (1997), s. 3-13.
Eno R.B., Some Nuances in the Ecclesiology of the Donatists, StP 14 (1976) part 3, Berlin 1976, s. 417-421.
Evans R.G., Chiesa cattolica, „Agostino Dizionario Enciclopedico”, ed. A. Fitzgerald, ed. italiana L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007, s. 372-373.
Forte B., La Chiesa della Trinità. Saggio sul mistero della Chiesa, comunione e missione, Milano 2003.
Frend W.H.C, The Donatist Church: a Movement of Protest in Roman North Africa, Oxford 1952.
Geerlings W., Augustin, w: Lexicon der antiken christlischen Literatur, ed. S. Dopp, W. Geerlings, Freiburg – Basel – Wien 1998, s. 65-85.
Grabowski S., The Church. An Introduction to the Theology of St. Augustine, New York, 1957.
Guy J.C., Unité et structure logique de la “Cité de Dieu” de saint Augustin, Paris 1961.
Hamman A., Życie codzienne w Afryce Północnej w czasach św. Augustyna, tłum. M. Stafiej-Wróblewska – E. Sieradzińska, Warszawa 1989.
Hoskins J.P., Augustine Love and Church Unity in 1 John, StP 43 (2006), s. 125-130.
Kołosowski T., Od wolności wyboru wyznania do przymusu religijnego. Ewolucja poglądów biskupa Augustyna z Hippony podczas schizmy donatystycznej w Afryce Północnej, Piła 2000.
Kotula T., U źródeł afrykańskiego separatyzmu, Wrocław 1961.
Kowalczyk S., Człowiek i Bóg w nauce św. Augustyna, Lublin 2007.
Kowalczyk S., Społeczność naturalna i nadnaturalna w ujęciu św. Augustyna, VoxP 8 (1988) z. 14, s. 351-368.
Lancel S. – J.S. Alexanander, Donatistae, AugL II 3-4, kol. 559-638.
Louth A., Unity and Diversity in the Church of the fourth Century, w: Unity and Diversity in the Church of the fourth Century, Recent Studies in Early Christianity. A Collection of Schollary Essays, ed E. Fergusson, New York – London 1999.
Lubac de H., Katolicyzm. Społeczne aspekty dogmatu, tłum. M. Stokowska, Kraków 1961.
Marrou H., Augustinus und das Ende der antiken Bildung, Padernborn – München – Wien – Zurich 1995.
Meer F. van der, Augustinus der Seelsorgen. Leben und Wirken eines Kirchenväters, Köhln 1951.
Mühlen H., Una mistica persona. Die Kirche als das Misterium der Identität des Heiligen Geistes in Christus und in den Christen, München – Padernborn – Wien, 1967.
Myszor W., Kościół grzeszników i świętych. Wybrane wątki z historii początków donatyzmu, SSHT42 (2009), z. 42, s. 38-48.
Nieściór L., Myśl wczesnochrześcijańska wobec wyzwania czasu. Wybrane zagadnienia z teologii ojców. Poznań 2002.
Pałucki J., Eklezjologia Ojców Kościoła, w: Kościół w czasach Jana Pawła II, red. M. – Rusecki – K. Kaucha – J. Mastej, Lublin 2005, s. 99-112.
Pałucki J., Figury biblijne Kościoła w nauczaniu św. Ambrożego, w: In Christo Redemptore, red. J. Popławski, Lublin 2001, 239-252.
Pałucki J., Trynitarny wymiar Kościoła. Studium patrystyczne, Lublin 2007.
Pelttari A., Donatist self-identity and „The Church of the Truth”, Aug 49 (2009), s. 359-369.
Piela A., Mysterium Christi totius ut fundamentum unitatis Ecclesiae apud S. Augustinum, Roma 1964.
Plezia M., V, 622-623.
Puśkoarić C., La Chiesa e il misterio trinitario nella predicatione di S. Agostino, Aug 19 (1979), s. 478-506.
Ratzinger J., The Local Church and The Universal Church, „America” 185 (2001) nr 17, s. 7-11.
Ribbeck F., Donatus und Augustinus oder der erste entscheidende Kampf zwischen Separatismus und Kirche, Elberfeld 1858.
Simonis W., Ecclesia visibilis et invisibilis. Untersuchungen zur Ekklesiologie und Sakramentenlehre in der afrikanischen Tradition von Cyprian bis Augustinus, Frankfurt am Main 1970.
Specht Th., Die Einheit der Kirche nach dem hl. Augustinus, Neuburg 1885..
Śrutwa J., Kontakty św. Augustyna z papieskim Rzymem, VoxP 8 (1988) z. 14, s. 277-305.
Trapè A., Agostino, w: J. Quasten, Patrologia, vol. 2, Roma 1978, s. 419-423.
Vodopivec J., Irenical Aspects of St. Augustine’s Controversy with the Donatists, StP 6 (1962) part 4, Berlin 1962, s. 519-531.
Vogt H.J., Ecclesiology, EECh, red. A. di Berardino, tłum. ang. A. Walford, vol. I, Cambrige 1992, s. 259-262.
Willis G.G., St. Augustine and the Donatist Controversy, London 1950.
Żurek A., Duch Święty jako Dar i Miłość według św. Augustyna, TST 17(1998), s. 37-46.
III. POMOCE
Agostino Dizionario Enciclopedico” (ADE), ed. A. Fitzgerald, ed italiana L. Alici – A. Pieretti, Roma 2007.
Augustinus-Lexicon, hrsg. C. Mayer et al., red. K.H. Chelius – A.E.J. Grote, Basel – Stuttgart, vol I 1-2, 1986: A-Ani; 3, 1988: An-Asi; 4, 1990: As-Be; 5-6, 1992: Be-Ciu; 7-8, 1994: Ciu-Con; vol. II 1-2, 1996: Cor-De; 3-4, 1999: De-Do; 5-6, 2001, Do-Ep; 7-8, 2002: Ep-Fi; vol. III 1-2, 2004: Fi-Hie; 3-4, 2006: Hie-Inst.
Encyklopedia Katolicka, Lublin 1973-
Słownik łacińsko-polski, t. I-V, red. M. Plezia, Warszawa 1998.
##plugins.generic.alm.title##
Metrics powered by PLOS ALM
ISSN (print) 1689-5150
ISSN (online) 2450-7059