De Pulchra, pax omnium rerum tranquillitas ordinis. Przyczynki do estetyki św. Augustyna
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2021.011Słowa kluczowe
św. Augustyn, byt, idea, estetyka, człowiek, duszaAbstrakt
Niniejszy artykuł miał na celu odpowiedź na fundamentalne pytanie dotyczące sposobu istnienia idee w epistemologii Augustyna oraz zaznajomienie czytelnika z niektórymi (współczesnymi) interpretacjami tego zagadnienia. Autor budując podstawy dla średniowiecznej teorii powszechników czerpał z tradycji starożytnej oraz Biblii, w tym odnosił się do rozważań z zakresu ówczesnej astronomii, kosmologii i matematyki. Myśliciel z Tagasty określił idee jako niezmienne formy rzeczy. W jego ocenie całe stworzenie nosi pewien ślad podobieństwa względem Boga, co w konsekwencji przekłada się na pogląd, że każdy byt stanowi większą lub mniejszą realizację prawideł odnoszących się do uniwersalnego sposobu istnienia res intelligibiles. Wobec powyższego założenia ciekawie przedstawia się Augustyńska teoria piękna. Autor utrzymuje jej obiektywność obok innych transcendentalnych właściwości bytu: jedność, równość, liczba, rytm, proporcja i porządek są głównymi elementami jego estetyki. Szczególne znaczenie tej doktryny polega na tym, że niematerialne idee umożliwiają osiągnięcie doskonałości życia duchowego, a co za tym idzie zbliżają nas do Boga, który dla Augustyna jest pierwszym artystą a zarazem swoistym pryncypium dzieła stworzenia.
Bibliografia
Berkeley, George, Alkifron, przeł., wstępem i przypisami opatrzył Mikołaj Olszewski, Biblioteka Europejska, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Antyk 2008.
Biblia Tysiąclecia. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2012.
Brudz, Józef, Dowód św. Augustyna na istnienie Boga z prawd wiecznych w: Alma Mater Tarnoviensis: księga pamiątkowa z okazji 150 rocznicy założenia Instytutu Teologicznego i Seminarium Duchownego w Tarnowie (1821–1971), red. Piotr Bednarczyk, Franciszek Gawlik, Tarnów 1972, s. 103–115.
Copleston, Frederick, Historia filozofii, t. II: Od Augustyna do Szkota, przeł. Sylwester Zalewski, Warszawa: Inst. Wydawniczy PAX, 2000.
Gilson, Étienne, Wprowadzenie do nauki świętego Augustyna, tłum. Zygmunt Jakimiak, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1953.
Grabmann, Martin, Des hl. Augustinus, Quaestio de ideis, Mittelalterliches Geistesleben, Bd. II, München 1936.
Jan Paweł II, List Ojca świętego Jana Pawła II do Artystów, Watykan: Drukarnia Watykańska, 1999.
Kälin, Bernard, Die Erkenntnislehre des hl. Augustinus, Sarnen 1921.
Karpowicz–Zbińkowska, Antonina, Harmonia Bożego dzieła stwórczego w dialogach filozoficznych św. Augustyna, “Studia Theologica Varsaviensia” 44/2, (2006), s. 55–85.
Manoussakis, John P., Theophany and Indication, Reconciling Augustinian and Palamite Aesthetics, “Modern Theology” 26/1 (2009), s. 76–89.
Mausbach, Joseph, Die Ethik des heiligen Augustinus, Freiburg 1929.
O’Collins, Gerald; Edward G. Farrugia, Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych z indeksem angielsko-polskim, przekł. Jan Ożóg, Barbara Żak, Kraków: wyd. WAM, 2002.
Puzio, Jan, Teoria poznania zmysłowego u św. Augustyna, Lublin 1947.
Św. Augustyn, Księga osiemdziesięciu trzech kwestii, przeł., komentarzami opatrzyła Ida Radziejowska, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewecki, 2012.
Św. Augustyn, O muzyce w: Dialogi filozoficzne, t. 4, tłum. Danuta Turkowska, Warszawa: PAX, 1953, s. 5–79.
Św. Augustyn, O porządku w: Św. Augustyn, Dialogi filozoficzne t. 1, tłum. Józef Modrzejewski, Warszawa: PAX, 1953, s. 144–226.
Św. Augustyn, O Trójcy Świętej, tłum. Maria Stokowska, wprow. Józef Tischner; posł. i przypisy Jan Maria Szymusiak, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996.
Św. Augustyn, O wierze prawdziwej w: Dialogi filozoficzne, t. 4, tłum. Jerzy Ptaszyński, Warszawa: PAX, 1953, s. 80–159.
Św. Augustyn, O wolnej woli w: Dialogi filozoficzne, t. 3, tłum. Anna Trombala, Warszawa: PAX, 1953, s. 71–235.
Św. Augustyn, Państwo Boże, przeł. Władysław Kubicki, wstęp Jacek Salij, Kęty: Wydawnictwo Antyk – Marek Derewiecki, 2002.
Św. Augustyn, Wyznania, przeł., opatrzył posłowiem i kalendarium Zygmunt Kubiak, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987.
Tatarkiewicz, Władysław, Historia estetyki, Estetyka średniowieczna, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1989.
Zabielski, Stanisław, Święty Augustyn i fenomenologia, Historycznofilozoficzna analiza stanowiska Jana Hessena w kwestii intuicji augustyńskiej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Teologia i Człowiek

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 750
Liczba cytowań: 0