Lo statuto personale e funzionale dei diaconi permanenti nell`insegnamento del Concilio Vaticano II
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2019.014Słowa kluczowe
sobór, sakrament święceń, diakon stały, status personalny i funkcjonalny diakonówAbstrakt
Status personalny i funkcjonalny diakonów stałych w nauczaniu Soboru Watykańskiego II
Ojcowie Soboru Watykańskiego II, uchwalając postulat przywrócenia posługi diakona stałego w Kościele łacińskim, wyrazili jedynie wolę ponownego przywrócenia tej posługi jako trwałego i właściwego stopnia hierarchicznego. Dokumenty soborowe nie podają wiele wskazówek, które w wyczerpujący sposób określałyby status personalny i funkcjonalny diakonów stałych. Jeśli chodzi o status personalny, jest faktem oczywistym, że diakoni są członkami hierarchii, chociaż na niższym stopniu, z zadaniem służenia tajemnicom Boga i Kościoła. W czasie święceń nakładane są na nich ręce nie dla kapłaństwa, lecz dla służby. Diakoni są umocnieni łaską sakramentalną, aby w diakonii liturgii, w przepowiadaniu i sprawowaniu dzieł miłosierdzia owocnie służyli ludowi Bożemu w jedności z biskupem i jego prezbiterium. Sobór, patrząc w przyszłość, ustalił, że święceń diakonatu można udzielać dojrzałym mężczyznom żyjącym w małżeństwie, a także odpowiednim młodszym mężczyznom, dla których jednak prawo celibatu musi pozostać niezmienne. Powinni oni odznaczać się odpowiednimi przymiotami ludzkimi i duchowymi, podobać się Bogu i nabywać niezbędne umiejętności, aby dobrze wypełniać swoją posługę. Odnośnie do statusu funkcjonalnego diakonów, dokumenty soborowe stwierdzają, że mogą oni przewodniczyć liturgii Słowa, uroczyście udzielać chrztu, przechowywać i rozdzielać Eucharystię, asystować i błogosławić w imieniu Kościoła związki małżeńskie, zanosić Wiatyk umierającym, przewodniczyć nabożeństwom i modlitwie wiernych, udzielać sakramentaliów, przewodniczyć obrzędom żałobnym i pogrzebowym oraz wykonywać dzieła miłosierdzia. Fakt, że Sobór wyraził jedynie wolę ponownego przywrócenia diakonatu, jako właściwego i stałego stopnia hierarchii, pozostawiając zgromadzeniom terytorialnym biskupów, za aprobatą Papieża, ostateczną decyzję o tym, czy ustanowić diakonat na ich terytoriach, sugeruje, że perspektywa przywrócenia stałego diakonatu była podyktowana bardziej względami praktyczno-duszpasterskimi aniżeli doktrynalnymi. Przywrócenie diakonatu należy również ocenić na poziomie symbolicznym. W czasie odnawiania oblicza i życia Kościoła w czasie Soboru Watykańskiego II zaistniała potrzeba podkreślenia wymiaru służebnego Kościoła. Doskonałym sposobem do uczynienia tego była wola przywrócenia diakonatu, obecnego już w starożytnym Kościele.
Bibliografia
Acta Synodalia Sacrosancti Concilii Oecumenici Vaticani Secundi (1962–1965), Typis Polyglottis Vaticanis 1970–1980.
Alszeghy Z, Flick M., Il problema teologico della predicazione, “Gregorianum” XL (1959), pp. 671–744.
Baumann K., Ständinger diakonat. Eine frucht des II. Vatikanus, “Roczniki Pastoralno-Katechetyczne” 60 (2013), pp. 9–17.
Beyer J., De diaconatu animadversiones, “Periodica” 69 (1968), pp. 141–160.
Borras A., Le diaconat exercé en permanence: restauration ou retablissement?, “Nouvelle Revue Théologique” 118 (1996), pp. 817–838.
Borras A., Le diaconat au risque de sa nouveauté?, Bruxelles 2007.
Bridel C., Aux seuils de l’espérance: le diaconat en notre temps, Neuchâtel–Paris 1971.
Bruni G., Quale ecclesiologia? Cattolicesimo e ortodossia a confronto: il dialogo ufficiale, Milano 1999.
Cancouët M., Violle B., Les diacres, Paris 1990.
Castellucci E., I «segni dei tempi» e la lettura ecclesiale della società, “Parole spirito e vita” 71 (2015), pp. 197–208.
Cattaneo E., La riforma liturgica del Vaticano II: riflessione storica, Milano 1976.
Chupungco A.J., L’adattamento dei sacramentali. Principi e possibilità, in: I sacramentali e le benedizioni, a cura di I. Scicolone, A. Noncet, M. Augé, L. Chengalikavil, A. M. Triacca, P. Rouillard, D. Sartore, A. J. Chupungco, Genova–Milano 1989, pp. 252–274.
Civil R., La liturgia e le sue leggi, in: La liturgia, momento nella storia della salvezza, a cura di B. Neunheuser, S. Marsili, M. Augé, R. Civil, Genova–Milano 1974, pp. 180–198.
Cochini C., Il celibato sacerdotale nella tradizione primitiva della Chiesa, in: Identità e missione del sacerdote, a cura di G. Pittau, C. Sepe, Roma 1994, pp. 166–189.
Collombert L., La rétablissement du diaconat permanent. Regards sur l’histoire, “Cahiers de l’Atelier” 491 (2001), pp. 29–42.
Commissione Teologica Internazionale, Il diaconato. Evoluzione e prospettive, in: Nuovo Enchiridion sul Diaconato. Le fonti e i documenti ufficiali della Chiesa, a cura di E. Petrolino, Città del Vaticano 2016.
Congar Y.M., Ministeri e comunione ecclesiale, Bologna 1973.
Constitutiones Ecclesiae aegyptiacae, in: Didascalia et Constitutiones Apostolorum, vol. II, ed. F. X. Funk, Paderborn 1905.
Cordes P.J., Dlaczego kapłan? Poszukiwanie odpowiedzi z Benedyktem XVI, Kielce 2009.
Coronelli R., L’identità e la specificità del ministero diaconale, “Quaderni della Mendola”, n. 19, Milano 2011, pp. 119–156.
Daniélou J., Bibbia e liturgia: la teologia biblica dei sacramenti e delle feste secondo i Padri della Chiesa, Milano 1958.
De Cagny O., Le diacre dans la liturgie romaine: serviteur de l’évêque, serviteuue du peuple chrétien, “Communio” 26 (2001), pp. 53–63.
De Clerck P., Note sur l’expression “Non ad sacerdotium sed ad ministerium”, “La Maison-Dieu” 63 (2007), pp. 53–70.
De la Potterie I., La lettura della Sacra Scrittura “nello Spirito”, “Communio” 14 (1986), pp. 37–38.
De Lubac H., Carnets du Concile, vol. I, Paris 2007.
Didascalia de duodecim Apostoli, in: Didascalia et Constitutiones apostolicae, vol. I, ed. F. X. Funk, Paderborn 1905.
Ditewig W.T., The contemporary renewal of the diaconate, in: The Deacon Reader, a cura di J. Keating, Leominster 2006, pp. 20–56.
Ditewig W.T., The Emerging Diaconate: Servant Leaders in a Servant Church, New York 2007.
Epagneul M.D., Du rôle du diacre dans l’Eglise d’aujourd’hui, “Nouvelle Revue Théologique” 79 (1957), pp. 153–168.
Exparza J.S., The Diaconate: a challenge from the past, Bloomgton 2009.
Falconi C., La Chiesa e le organizzazioni cattoliche in Europa, Ivrea 1960.
Federici T., Parola di Dio e liturgia della Chiesa nella Costituzione «Sacrosanctum Concilium», in: Costituzione liturgica «Sacrosanctum Concilium». Studi, a cura di Congregazione per il Culto Divino Roma 1986, pp. 269–278.
Feliciani G., Le conferenze episcopali, Bologna 1974.
Feliciani G., Corresponsabilità ecclesiale nella struttura gerarchica della Chiesa, in: Comunione ecclesiale e strutture di corresponsabilità: dal Vaticano II al nuovo Codice di diritto canonico, a cura di J. Beyer, G. Feliciani, H. Müller, Roma 1990, pp. 37–50.
Gelpi D.L., Committed Worship: The sacraments of ongoing conversion, Collegeville 1993.
Girardi L., Commento, in: Commentario ai documenti del Vaticano II. Sacrosanctum concilium. Inter mirifica, a cura di S. Noceti, R. Repole, Bologna 2014, pp. 145–172.
Giraudo C, Il Presbitero nella preghiera di ordinazione, in: Il Presbitero nella Chiesa dopo il Vaticano II, a cura di P. Sorci, Trapani 2005, pp. 50–71.
Gonneaud D., La sacramentalié du ministère diaconal, “Revue Théologique de Louvain” 36 (2005), pp. 3–20.
Gonneaud D., Pour le quarantiènne anniversaire du rétablissement de l’ordo diaconal: réflexions autour d’une maxime doctrinale, “Nouvelle Revue Théologique” 126 (2004), pp. 556–563.
Gouyon P., Les relations entre le diocèse et la conférence episcopale, “L’année canonique” 22 (1978), pp. 1–23.
Gy P.M., La fonction des laics dans la liturgie, “La Maison-Dieu” 40 (1985), pp. 43–54.
Hammann G., Storia del diaconato, Magnano-Biella 2004.
Henry A.M., Mission d’hier, mission de demain, in: L’activité missionnaire de l’Église. Décret “Ad gentes”, a cura di J. Schütter, Paris 1967, pp. 411–440.
Hofinger P., Pastorale liturgica nella cristianità missionaria, Bruxelles 1957.
Hornef G., Winninger P., Cronaca della restaurazione del diaconato (1945–1965), in: Il diaconato nella Chiesa e nel mondo di oggi, Padova 1968, pp. 320–346.
Hornef J., Il diaconato a vita, “Concilium” 4 (1968), pp. 142–154.
Hornef J., The genesis and growth of the proposal, in: Fundations for the renewal of the diaconate, a cura di National Conference of Catholic Bishops – Bishops’ Committee on the Permanent Diaconate, Washington DC 1993, pp. 4–23.
Iannone F., Per una rinnovata lettura ecclesiale dei segni dei tempi, “Credere oggi” 37 (2017), pp. 85–97.
Ignatius Antiochenus, Litteras ad Trallenses II, 1–3, ed. J. P. Migne, Patrologiae cursus completus, pp. 781–782.
Insero W., La chiesa è “missionaria per sua natura” (AG 2); origine e contenuto dell’affermazione conciliare e la sua recezione nel dopo Concilio, Roma 2007.
Ioannes PP. XXIII., Sollemnis allocutio, 25.01.1959, AAS 51 (1959), pp. 65–69.
Ippolito Romanus, Traditio apostolica, in: Hippolyte de Rome. La Trdition Apostolique, ed. B. Botte, SCh, vol. 11 bis, Paris 1968.
Irti G., La pericoresi trinitaria: modello e fondamento della comunità evangelizzatrice nell’edificazione delle chiese locali, Roma 2004.
Karotemprel S., Chiesa e missione oggi, in: Il Concilio Vaticano II: recezione ed attualità alla luce del Giubileo, a cura di R. Fisichella, Cinisello Balsamo (MI) 2000, pp. 294–317.
Kramer H, Morche M, Caritas und Diakonatsbewegung in der ersten Phase (1905–1992), “Diaconia Christi” 29 (1994) 3–4, pp. 23–34.
Leclair D.M., The Deacon’s participation in the Tria Munera in the Latin and Ukranian Catholic Churches: A historical-canonical Analysis, Ottava 2008.
Maggioni B., “Impara a conoscere il volto di Dio nelle parole di Dio”. Commento alla «Dei Verbum», Padova 2001.
Malcherek R., Gemeinschaft von Gott und den Menschen. Überlegungen zur Liturgie als gottmenschlicher Dialog nach der Liturgiekonstitution des II. Vatikanischen Konzil, “Ecclesia orans” 18 (2001), pp. 237–268.
Mann von G., Der Caritasdiakonat und seine Erneurung, “Caritas” 7–8 (1934), pp. 5–12.
Manzanares J., De conferentiis episcopalibus post decem annos a Concilio Vaticano II, “Periodica” 64 (1975), pp. 586–601.
Marczewski M., Diakonat, in: Encyklopedia Katolicka, vol. III, a cura di R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1979, col. 1245.
Marczewski M., Odnowa diakonatu stałego w Kościele łacińskim, “Novum” 4–5 (1979), p. 146–155.
Martina G., Storia della Chiesa, vol. III–IV, Brescia 1995.
Martini C.M., La Parola di Dio alle origini, Roma 1980.
Martini C.M., La comunione presbiterale, Milano 2015.
Mazzolini S., Vocazione universale alla santità nella Chiesa, in: Commentario ai documenti del Vaticano II, a cura di S. Noceti, R. Repole, Roma 2006, pp. 345–378.
Miñambres J., Diritto canonico e servizio della carità, Milano 2008.
Monast J.E., On les croyait chrétiens, Paris 1969.
Mondin B., La Chiesa Sacramento d’amore: trattato di ecclesiologia, Bologna 1993.
Morche M., Zur Erneuerung des Ständigen Diakonats. Ein Beitrag zur Geschichte unter besonderer Berücksichtigung der Arbeit des Internationalen Diakonatszentrums in seiner Verbindung zum Deutschen Caritasverband, Freiburg 1996.
Moulinet D., La restauration conciliaire (1959–1964), in: Le diaconat permanent. Relectures et perspectives, ed. D. Moulinet, B. Dumons, Paris 2007, pp. 52–67.
Nocent A., Il tempo pasquale, in: L’anno liturgico. Storia, teologia e celebrazione, a cura di M. Augé, A. J. Chupungco, A. Nocent, M. Roonney, I. Scicolone, A. M. Triacca, Genova–Milano 1988, pp. 127–150.
Noceti S., La costituzione gerarchica della Chiesa e in particolare l’episcopato, in: Commentario ai documenti del Vaticano II, a cura di S. Nocetti, R. Repole, Roma 2006, pp. 297–339.
Palazzini G., Il Concilio Ecumenico Vaticano II: tra cronaca e storia, Roma 1966.
Pesch O.H., Das zweite Vatikanische Konzil, Würzburg 1993.
Petrolino E., Diaconato. Servizio-missione dal Concilio Vaticano II a Giovanni Paolo II, Città del Vaticano 2006.
Petrolino E., Il Concilio Vaticano II e il diaconato. La Chiesa mistero di comunione e sevizio, Città del Vaticano 2013.
Philips G., La Chiesa e il suo mistero. Storia, testo e commento della Lumen Gentium, Milano 1975.
Pies O., Block 26: Erfahrungen aus dem Priesterleben in Dachau, “Stimmen der Zeit” 141 (1947–1948), pp. 10–28.
Pius PP. XII., Constitutio Apostolica de sacris Ordinibus Diaconatus, Presbyteratus et Episcopatus: Sacramentum Ordinis, 30.11.1947, AAS 40 (1948), pp. 5–7.
Pius PP. XII., Discours aux participants au IIe Congrés mondial dell’apostolat des laics, Samedi 5 octobre 1957, AAS 49 (1957), p. 925.
Plater O., Many Servants: An Introduction to Deacons, London 2004.
Policarpo, Secundus litterae ad Philippenses, in: Die Apostolischen Väter. Griechisch-deutsche parallelausgsche, vol. I, ed. F. X. Funk, K. Bihlmeyer, M. Whittaker, Tübingen 1992.
Rahner K., L’enseignement de Vatican II sur le diaconat et sa restauration, in: Le diacre dans l’Église et le monde d’aujourd’hui, a cura di P. Winninger, Y. Congar, Paris 1966, pp. 200–230.
Ramboldi G., Sacerdozio di Cristo e sacerdozio ministeriale nella Chiesa. Alcuni problemi di teologia sacerdotale, in: Sacerdozio e celibato. Studi storici e teologici, a cura di J. Coppens, Milano 1975, pp. 412–427.
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio de sacra Liturgia Sacrosanctum Concilium, 4.12.1963, AAS 56 (1964), pp. 97–138.
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, 21.11.1964, AAS 57 (1965), pp. 5–71.
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Decretum de Ecclesiis orientalibus catholicis Orientalium Ecclesiarum, 21.11.1964, AAS 57 (1965), pp. 76–89.
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Decretum de pastorali Episcoporum munere in Ecclesia Christus Dominus, 28.10.1965, AAS 58 (1966), pp. 673–701.
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio dogmatica de Divina Revelatione Dei Verbum, 18.11.1965, AAS 58 (1966), pp. 817–835.
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Decretum de activitate missionali Ecclesiae Ad gentes divinitus, 7.12.1965, AAS 58 (1966), pp. 948–990.
Sander S., Das Amt des Diakons. Eine Handreichung, Freiburg im Breisgau 2008.
Schamoni W., Familienväter als geweihte Diakone, Paderborn 1953.
Selejdak R., Diakonat stały w świetle dokumentów Soboru Watykańskiego II, posoborowego Urzędu Nauczycielskiego Kościoła i narodowych «Rationes institutionis diaconorum permanentium», Warszawa 2010.
Siviglia I., Il discernimento ecclesiale, “Ho Théologos” 13 (1995), pp. 32–41.
Statuta Ecclesiae Antiqua, in: Concilia Galliae a. 314–505, ed. C. Munier, Turnholt 1963.
Stickler A.M., La continenza dei diaconi specialmente nel primo millennio della Chiesa, “Salesianum” 26 (1964), pp. 275–302.
Taft R., Cosa fa la liturgia? Verso una soteriologia della celebrazione liturgica. Alcuni testi, “Communio” 21 (1993), pp. 8–25.
Teuffenbach von A., La commissione teologica preparatoria del Concilio Vaticano II, “Annuario de Historia de la Iglesia” 21 (2012), pp. 221–233. Vitali D., Per una teologia del diaconato: la lezione conciliare, “Rassegna di Teologia” 55 (2014), pp. 111–132.
Vorgrimler H., Commento all’articolo 29 di Lumen gentium, in: La gerarchia nella Chiesa. Commento al Capitolo III di Lumen gentium, a cura di K. Rahner, Brescia 2008, pp. 60–85.
Weber P., Vatican II et le diaconat permanent, in: Diaconat XXI siècle. Actes du colloque de Louvain-la Neuve (13–15 settembre 1991), a cura di A. Haquin, P.Weber, Bruxelles–Ottawa–Paris–Genève 1997, pp. 87–120.
Zambon G., Laicato e tipologie ecclesiali: ricerca storica sulla teologia del laicato in Italia alla luce del Concilio Vaticano II (1950–1980), Roma 1996.
Zardoni S., I diaconi nella Chiesa. Ricerca storica e teologica sul diaconato, Bologna 1990.
Zizioulas J., L’Eucaristie, l’evêque et l’Eglise durant les premiers siècles, Paris 1994.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 516
Liczba cytowań: 0
