Metafizyczna koncepcja złożeń wewnątrzbytowych i jej rola w wykładzie angelologii św. Tomasza z Akwinu
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2016.042Słowa kluczowe
aniołowie, materia, forma, akt, możność, istota, istnienieAbstrakt
Angelologia św. Tomasza z Akwinu stanowi doskonały przykład wykorzystania filozoficznego instrumentarium w celu racjonalizacji treści objawionych. W jego skład wchodzi m.in. koncepcja złożeń wewnątrzbytowych, wypracowana na terenie realistycznej metafizyki.
Arystotelesowski hylemorfizm pozwala wskazać na istotną różnicę, zachodzącą pomiędzy człowiekiem oraz prostymi substancjami duchowymi, nie złożonymi z materii i formy. Dzięki temu rozróżnieniu możliwym staje się uniknięcie zatarcia granicy, którego skutkiem jest, bądź to redukcjonizm w spojrzeniu na naturę ludzką, ograniczający ją do jej wymiaru duchowego, bądź też przypisywanie aniołom posiadania jakiejś rodzaju materialnej postaci.
Będąca dziełem Akwinaty, egzystencjalna koncepcja bytu pozwala z kolei na rozwiązanie pozornej aporii, do jakiej – zdaniem niektórych myślicieli – prowadzić musiało przypisanie w sposób jednoznaczny aniołom atrybutu niematerialności (które miało – ich zdaniem – oznaczać akceptację wielobóstwa). W myśl tej koncepcji boskość nie wiąże się bowiem – jak byli skłonni twierdzić owi myśliciele – z niematerialnością czystych substancji duchowych (tzn. byciem czystym aktem, w sensie bycia czystą formą bez udziału materii), ale z byciem czystym aktem w sensie posiadania pełni istnienia (ipsum esse), które należy do samej istoty bytu, tak że nie ma w nim realnej różnicy pomiędzy istotą a istnieniem.
Bibliografia
Arystoteles, Metafizyka, 983 b, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1984.
Danielski W., Doktor Kościoła, w: Encyklopedia katolicka, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1989, t. IV, kol. 34–35.
Gilson E., Bóg i ateizm, tłum. M. Kochanowska, P. Murzański, Kraków 1996.
Gilson E., Byt i istota, tłum. D. Eska, J. Nowak, Warszawa 2006.
Gilson E., Tomizm, tłum. J. Rybałt, Warszawa 1998.
Kurdziałek M., Awicebron, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk , t. I, Lublin 2000.
Legutko R., Sokrates, Poznań 2013.
Markowski M., Doktor, w: Encyklopedia katolicka, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz , Lublin 1989, t. IV, kol. 34.
Maryniarczyk A., Zeszyty z metafizyki, t. I, Lublin 1998.
Maryniarczyk A., Zeszyty z metafizyki, t. III, Lublin 1999.
Moskal P., Diakonia prawdy i „ancilla theologiae”, w: Rozum otwarty na wiarę, red. A. Maryniarczyk , Lublin 2000, s. 107–112.
Platon, Państwo, 514 a, tłum. W. Witwicki, Warszawa 2003.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, tłum. I. Zieliński, t. I, Lublin 1993.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, tłum. I. Zieliński, t. I, Lublin 1994.
Stępień A.B., Herbut J., Uniwersalia, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. J. Herbut, Lublin 1997, s. 526–527.
Swieżawski S., Centralne zagadnienie tomistycznej nauki o duszy (Commensuratio animae ad hoc corpus), „Przegląd Filozoficzny” 44 (1948) 1–3, s. 131–191.
Swieżawski S., Święty Tomasz na nowo odczytany, Kraków 1983.
Św. Tomasz z Akwinu, Dzieła wybrane, red. J. Salij, Kęty 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 282
Liczba cytowań: 0