Charakter modlitw błogosławieństwa w polskim wydaniu benedykcjonału

Abstrakt

Od czasów pojawienia się i rozwoju oficjalnego kultu starotestamentalnego, poprzez powstanie chrześcijaństwa, aż do pojawienia się współczesnych rytuałów, aktowi przywołania Bożego błogosławieństwa towarzyszą określone słowa i zachowania. Najważniejszymi elementami udzielanego błogosławieństwa są głoszenie słowa Bożego i modlitwa Kościoła wzywająca działania Bożego. Stosowane oracje mają charakter deprekatywny (błagalny) lub performatywny (przywołująco-ustanawiający). Według przepisów szafarzami błogosławieństw są głównie duchowni, chociaż niektóre benedykcje wypowiadać mogą także świeccy. Obrzędy, w zależności od stosującego je szafarza, różnią się zastosowaniem gestów i symboli towarzyszących wypowiadanym modlitwom. Zasadniczo dla duchownych zarezerwowane jest czynienie znaku krzyża nad błogosławionymi osobami lub przedmiotami, wyciągnięcie i nałożenie rąk oraz okadzanie. Gesty te nie stanowią o błogosławieństwie, są jedynie uzupełnieniem modlitw benedykcyjnych. Euchologie stosowane przy udzielaniu błogosławieństw zawierają wezwania rozmaitych skonkretyzowanych form Bożej aktywności wobec człowieka, na przykład: „otaczaj opieką i umacniaj”, „umocnij ich serca”, „prowadź”, „podźwignij […], ulecz, […], obdarz pociechą”, „wyciągnij swoją prawicę”, „osłaniaj”, „wspomóż”, „okaż swoją łaskę”, „pozwól doznawać wstawiennictwa”. Przytoczone zwroty stanowią synonimy błogosławieństwa. W księdze liturgicznej znajdują się także formuły, które nie mają charakteru błogosławieństwa w nurcie zstępującym, a stanowią uwielbienie Boga za Jego działanie lub opowiadanie o tejże aktywności. W artykule przedstawiono katalog gestów i symboli stosowanych przy udzielaniu błogosławieństwa. Omówiono także charakter stosowanych formuł euchologijnych oraz wskazano na dopuszczalność stosowania konkretnych znaków przez poszczególnych szafarzy.