Spór o odstępstwo od wiary i Kościoła

Abstrakt

Niedawne orzeczenie NSA w sprawie apostazji polecające GIODO wydanie proboszczom nakazu odnotowania w kościelnych księgach chrztu aktu apostazji osób, które wystąpiły z Kościoła formalnym aktem, wywołuje zamieszanie, zdziwienie i rodzi niepokój w kręgach kościelnych. Powoduje bowiem, że może nastąpić wystąpienie z Kościoła i odnotowanie tego faktu w parafialnej księdze chrztów przez duszpasterza nie na podstawie określonego przez Konferencje Episkopatu Polski postępowania kanonicznego, ale na podstawie decyzji i nakazu GIODO skierowanego do proboszcza. Tym samym zostaje wprowadzona nowa, świecka procedura aktu apostazji odnoszącego się do wystąpienia z Kościoła, o której decydować będzie GIODO, a nie określona prawem procedura kościelna. Ta zmiana, która wynika i którą chce wprowadzić w życie orzeczenie NSA, powodująca zmianę dotychczasowego postępowania w odniesieniu do osób, które pragną wystąpić z Kościoła, deprecjonuje i wchodzi w dotychczasowe kompetencje procedur kościelnych. Stanowi więc ewidentne zagrożenie suwerenności i autonomii Kościoła, gdyż jest ingerencją procedur świeckich w administrację kościelną. Pozwala organom państwowym, w tym przypadku decyzjom GIODO, ingerencję w dokumenty kościelne oraz orzekanie, kto wystąpił z Kościoła, a kto nie, poprzez sprawdzanie skarg osób, które wystąpiły z Kościoła.

Decyzje NSA i GIODO spowodowały, że powstało zamieszanie wokół apostazji – odstępstwa od wiary i Kościoła oraz postępowania kościelnego w sprawie formalnego aktu wystąpienia z Kościoła i zapisania tego faktu w księdze chrztu osoby dokonującej tego aktu. Wspomniane decyzje wskazują, że sprawę apostazji, czyli odejścia, wystąpienia z Kościoła, mogą regulować przepisy prawa państwowego, a nie kościelne, jak to było dotychczas, a Kościół – w zakresie własnej sakramentologii i stosowania swojego wewnętrznego prawa – może podlegać decyzjom państwa. Jest to sytuacja kuriozalna, naruszająca obowiązujący stan prawny w Polsce, a szczególnie Konstytucję RP i Konkordat. Należy mieć nadzieję, że zaskarżanie przez proboszczów decyzji GIODO nakazującej im odnotowanie w kościelnych księgach chrztu aktu apostazji do NSA pozwoli raz jeszcze wyjaśnić sprawę dokładnie i wnikliwie oraz zgodnie z obowiązującym prawem, które pozwala Kościołowi kierować się swoim wewnętrznym prawem, a tym samym aprobuje suwerenność i autonomię Kościoła.