Historia jako Magistra Vitae w świetle aretologii św. Tomasza z Akwinu

Abstrakt

Aretologia św. Tomasza z Akwinu stanowi swoistą syntezę osiągnięć najbardziej wybitnych przedstawicieli pogańskiej starożytności, Platona i Arystotelesa, ubogaconą światłem nadprzyrodzonego Objawienia. Szczególne miejsce w Tomaszowym wykładzie cnót zajmuje zagadnienie cnoty roztropności, usprawniającej człowieka do dobierania właściwych środków służących realizacji dobra. Istotnym elementem składowym tej cnoty – jak wskazuje Akwinata – pozostaje pamięć, stanowiąca swoistą skarbnicę nagromadzonych w ciągu ludzkiego życia doświadczeń. Tomasz zwraca ponadto uwagę na fakt, że cnota ta odnosi się nie tylko do postępowania jednostki, ale dotyczy także realizacji dobra wspólnego ludzkich społeczności. W kontekście tych stwierdzeń zasadnym wydaje się zastosowanie jego refleksji dotyczącej pamięci również do szerzej rozumianej pamięci historycznej narodów, która – w myśl personifikującej tę pamięć metafory Cycerona – pełni zaszczytną funkcję „nauczycielki życia”.