Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (Canada)
    • Italiano
    • Język Polski
    • Français (France)
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Naukowa
    • Proces recenzji
    • Polityka Open Access
    • Informacja o niepobieraniu opłat za zgłaszanie i publikację artykułów
    • Zasady archiwizacji
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Français (France)

Teologia i Człowiek

Wychowanie do wartości etycznych w rodzinie – między tradycją a współczesnością
  • Strona domowa
  • /
  • Wychowanie do wartości etycznych w rodzinie – między tradycją a współczesnością
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 72 Nr 4 (2025) /
  4. Rodzina

Wychowanie do wartości etycznych w rodzinie – między tradycją a współczesnością

Autor

  • Grzegorz Kaczorowski Państwowa Uczelnia Zawodowa im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie https://orcid.org/0000-0002-9316-7840

DOI:

https://doi.org/10.12775/TiCz.2025.033

Słowa kluczowe

rodzina, wartości etyczne, wychowanie, wiara

Abstrakt

Artykuł podejmuje problem wychowania etycznego w rodzinie jako jednego z kluczowych zagadnień współczesnej refleksji pedagogiczno-teologicznej. Rodzina, będąca podstawową wspólnotą życia, stanowi niezastąpione środowisko formowania człowieka w wymiarze moralnym, społecznym i duchowym. Wychowanie etyczne nie sprowadza się jedynie do przekazywania norm, lecz obejmuje całokształt relacji i doświadczeń, w których dziecko uczy się miłości, odpowiedzialności i rozróżniania dobra od zła.

Współczesność stawia jednak rodzinę wobec licznych wyzwań – globalizacji, rozwoju technologii cyfrowych, pluralizmu wartości oraz kryzysu więzi międzyludzkich – które utrudniają proces kształtowania spójnego systemu etycznego. Fundamentem wychowania pozostają miłość i odpowiedzialność, rozumiane jako zasady porządkujące życie moralne i chroniące wychowanie przed relatywizmem. W tym kontekście rodzina jawi się jako „szkoła bogatszego człowieczeństwa”, w której codzienne życie i świadectwo rodziców stanowią podstawę kształtowania dojrzałej osobowości.

Pomimo przemian cywilizacyjnych i technologicznych rodzina zachowuje centralną rolę w przekazie wartości i budowaniu ładu moralnego. Jej zadaniem jest harmonijne łączenie tradycji z wyzwaniami współczesności, tak aby wychowanie etyczne pozostawało procesem integralnego rozwoju człowieka i jego odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Bibliografia

Arystoteles. Polityka, tłum. Ludwik Piotrowicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.

Augustyn z Hippony, De civitate Dei, Turnholti 1955, CCL 47–48, O Państwie Bożym, t. 1–2, tłum. Wiktor Kornatowski, Warszawa: Wydawnictwo Pax, 1977.

Benedykt XVI. “Encyklika Deus caritas est”. Rzym 25 grudnia 2005, dostęp: 16.09.2025, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20051225_deus-caritas-est.html.

CBOS, Korzystanie z internetu przez dzieci i młodzież. Warszawa 2022, dostęp: 15.09.2025, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_077_22.PDF.

Fuszek, Csilla. Fofman, Agata. Parikh, Arjavi inni. „Droga do lepszej wersji siebie, wytyczne etyczne dotyczące sztucznej inteligencji”. Karto-Teka Gdańska”, nr 1(16)/2025: 93–103.

Furmanek, W. Aksjologiczne zagubienie człowieka wyzwaniem dla pedagogiki. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022.

Gray Colett. Palaiologou, Joanna. Early Learning in the Digital Age (London: Sage Publications, 2022), 98–115.

Gruca-Miąsik, Urszula. „Budzenie osoby w rodzinie w kontekście rozwoju rozumowania moralnego.” W Rodzina wobec współczesnych wyzwań, red. Anna Bałanda i Elżbieta Jarmoch, 37–52. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2022.

Jan Paweł II. “Adhortacja Apostolska Familiaris consortio”. Rzym 22 listopada 1981, dostęp: 16.09.2025, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_19811122_familiaris-consortio.html

Jan Paweł II. „Poszanowanie sumienia każdego człowieka warunkiem pokoju”. Orędzie na XXIV Światowy Dzień Pokoju, 199. Watykan 08.12.1990, dostęp: 15.09.2025, https://papiez.wiara.pl/doc/378718.Poszanowanie-sumienia-kazdego-czlowieka-warunkiem-pokoju-1991.

Jan Paweł II. „Poszanowanie praw człowieka warunkiem prawdziwego pokoju”. Orędzie na XXXII Światowy Dzień Pokoju, 1999. Watykan 01.01.1999, dostęp: 15.09.2025, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/dzien_pokoju_01011999.html.

Karta Praw Rodziny (Rzym 1983, art. 5), dostęp 17.09.2025, https://www.srk.opoka.org.pl/srk/srk_pliki/karta.htm.

Kiereś, Barbara. Wychowanie do wartości. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.

Kremeń, Wasyl. „Edukacja w wyzwaniach przemian cywilizacyjnych: droga do człowieka”. W Przesilenie. Budujemy lepszy świat w sobie i pomiędzy nami, red. Agnieszka Cybal-Michalska, Piotr Kostyło, 49–56. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2023.

Kukołowicz, Teresa. „O wychowaniu przez codzienność w rodzinie”. W Rodzina wychowuje. Wybrane zagadnienia, red. Teresa Kukołowicz, 145–149. Stalowa Wola: Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej w Stalowej Woli, 1966.

Lee, Ellie. Bristow Jennie. Faircloth, Charlotte. Macvarish, Jan. (red.), Parenting Culture Studies (Cham: Palgrave Macmillan, 2023), 15–32.

Levinas, Emmanuel Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.

Livingstone, Sonia, Blum-Ross, Alicia. Parenting for a Digital Future: How Hopes and Fears about Technology Shape Children’s Lives. Oxford: 2020, dostęp: 17.09.2025, https://academic.oup.com/book/32086?login=false.

Mariański, Janusz. Wartości moralne w świadomości maturzystów puławskich. Lublin: Wydawca Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie, 2022.

Marek, Zbigniew. „Wychowanie integralne podstawą rozwoju osoby”. W Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 12/2017. No 1(43), 32–47, dostęp: 14.09.2025, https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/eetp/article/view/818/917.

Muszyński, Heliodor. „Socjalizacja i wychowanie. W poszukiwaniu genezy wychowania (perspektywa ewolucyjna”. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja. Poznań, nr 2(22)2022: 7–54.

Ratzinger, Joseph. Homilia na rozpoczęcie konklawe. Rzym 18 kwietnia 2005, dostęp: 28.09.2025, https://papiez.wiara.pl/doc/371808.Homilia-kard-Josepha-Ratzingera-na-rozpoczecie-konklawe-caly.

Skorowski, Henryk. „Edukacja czy formacja? Wyzwania XXI wiek – wprowadzenie do dyskusji”. W Wychowanie. Zagubiona wartość współczesnej cywilizacji, red. Piotr Walewski, 9–21. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum, 2024.

Solvason, Carla. Geoffrey Elliott (red.). Ethics in Education: Contemporary Perspectives on Research, Pedagogy and Leadership, London: Ethics Press, 2023.

Szukalski, Piotr. Rodzina w kryzysie. Ujęcie socjologiczne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019.

Śliwerski, B. Pluralism of pedagogy in Poland, Kwartalnik Pedagogiczny 2018, 63(4)250: 212–233.

Wojtyła, Karol. Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, 2001), dostęp: 16.09.2025, https://www.zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/milosc_i_odpowiedzialnosc.pdf.

Tchorzewski, Andrzej M. „Miłość, nadzieja, odpowiedzialność – warunkiem więzi w rodzinie”. W Dziecko, rodzina, wychowanie, red. Jolanta Karbowniczek, Anna Błasiak, Ewa Dybowska. 25–45. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2015.

Teologia i Człowiek

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-12-15

Jak cytować

1.
KACZOROWSKI, Grzegorz. Wychowanie do wartości etycznych w rodzinie – między tradycją a współczesnością. Teologia i Człowiek [online]. 15 grudzień 2025, T. 72, nr 4, s. 151–163. [udostępniono 16.12.2025]. DOI 10.12775/TiCz.2025.033.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 72 Nr 4 (2025)

Dział

Rodzina

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Grzegorz Kaczorowski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.

  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
  • Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony

PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 7
Liczba cytowań: 0

ISSN/eISSN

ISSN: 1731-5638

eISSN: 2391-7598

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Français (France)

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

rodzina, wartości etyczne, wychowanie, wiara
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa