Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (Canada)
    • Italiano
    • Język Polski
    • Français (France)
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Naukowa
    • Proces recenzji
    • Polityka Open Access
    • Informacja o niepobieraniu opłat za zgłaszanie i publikację artykułów
    • Zasady archiwizacji
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Français (France)

Teologia i Człowiek

Kościół płocki wobec pielgrzymki Jana Pawła II w 1979 r. w świetle dokumentów płockiego aparatu władzy
  • Strona domowa
  • /
  • Kościół płocki wobec pielgrzymki Jana Pawła II w 1979 r. w świetle dokumentów płockiego aparatu władzy
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 71 Nr 3 (2025) /
  4. Teologia

Kościół płocki wobec pielgrzymki Jana Pawła II w 1979 r. w świetle dokumentów płockiego aparatu władzy

Autor

  • Tomasz Piekarski Akademia Mazowiecka w Płocku https://orcid.org/0000-0003-2924-4650

DOI:

https://doi.org/10.12775/TiCz.2025.021

Słowa kluczowe

Jan Paweł II, diecezja płocka, Służba Bezpieczeństwa, Urząd Wojewódzki w Płocku, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Płocku, 1979 rok

Abstrakt

W 1979 roku podczas pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski na spotkania z nim udały się tysiące pielgrzymów z całej Polski. Planowana wizyta papieska zintensyfikowała działania aparatu państwowego PRL w zakresie inwigilacji, kontroli i niwelowania skutków działań kościelnych. Objęła nie tylko księży, biskupów i opozycjonistów ale także organizatorów wyjazdów na spotkania z papieżem i zwykłych Polaków w nich uczestniczących. Była to wielka operacja aparatu partyjno-państwowego której nadano kryptonim „Lato 79”. Kierował nią Departament IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych a uroczystości odbywające się w poszczególnych województwach nadzorowały Wydziały IV Komend Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej. Działania takie podejmowano także wobec duchowieństwa i zwykłych wiernych z diecezji płockiej biorących udział w przygotowaniach i samym spotkaniu z papieżem. Zachowane w dokumentach Urzędu Wojewódzkiego w Płocku, Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Płocku materiały pokazują z jednej strony determinację aparatu państwowego utrudniającego działalność Kościoła, z drugiej strony działania księży i  katolików z diecezji płockiej dążących mimo trudności do spotkania z Janem Pawłem II. Wymienione dokumenty z antykościelnej perspektywy z jednej strony pokazują działania komunistów, z drugiej strony w jaki sposób Kościół konsekwentnie, wykorzystując dostępne środki i możliwości bronił interesu nie tylko instytucji ale także wspierał wiernych w pielęgnowaniu ich religijności. Dał także możliwość spotkania z papieżem niosącym powiew nadziei na zmianę na lepsze w komunistycznej rzeczywistości.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej:

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Płocku [1975] 1983–1990, sygn. IPN BU 02946/485, Kościoły i związku wyznaniowe. Oceny, meldunki, założenia; sygn. IPN BU 02946/542/2, Komenda Milicji Obywatelskiej w Płocku. Operacja „Lato–79”. Plany, Informacje, 1979.

Archiwum Państwowe w Płocku:

Urząd Wojewódzki w Płocku, sygn. 1649, Kościół Rzym.-Kat. Spotkania wojewody z biskupem 1978–1988.

Opracowania

Celmer, Mariusz. Władze państwowe wobec Kościoła Rzymskokatolickiego w diecezji płockiej w latach 1945–1970. Kraków–Płock: Avalon, Muzeum Mazowieckie w Płocku, 2020.

Damazyn, Michał. „Namaszczenie narodu „do mężnego wyznawania wiary i postepowania według jej zasad. Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Ojczyzny.” W Papieskie pielgrzymki w PRL, red. Wojciech Polak, Jakub Kufel i Przemysław Ruchlewski. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 2019.

Dudek, Antoni. Ślady PeeReLu. Ludzie, wydarzenia, mechanizmy. Kraków: Arcana, 2001.

Dzieje Płocka, tom 3. Historia miasta w latach 1945–2020, red. Grzegorz Gołębiewski i Tomasz Piekarski. Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie, 2020.

Gapiński, Wacław. „Udział Diecezji Płockiej w pielgrzymce Jana Pawła II w Polsce.” Miesięcznik Pasterski Płocki 6 (1979).

Grosicka, Marzena. „Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w materiałach kieleckiej Służby Bezpieczeństwa.” W Papieskie pielgrzymki w PRL, red. Wojciech Polak, Jakub Kufel i Przemysław Ruchlewski. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 2019.

Grzybowski, Michał Marian. „Duchowieństwo i Kościół katolicki w Płocku w latach 1945–2020.” W Dzieje Płocka, tom 3. Historia miasta w latach 1945–2020, red. Grzegorz Gołębiewski i Tomasz Piekarski. Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie, 2020.

Grzybowski, Michał Marian; Leszek Zygner. Episkopat Płocki w latach 1075–2022. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy, 2023.

Kacprzycki, Franciszek. „Działalność administracyjno-prawna biskupa płockiego Bogdana Sikorskiego (1964–1978; zarys).” Studia Płockie 7 (1979).

Kościół i społeczeństwo wobec stanu wojennego, red. Wiesław Jan Wysocki. Warszawa: Rytm, 2004.

Krawczak, Tadeusz. „Władze PRL wobec Kościoła rzymskokatolickiego w stanie wojennym.” W Kościół i społeczeństwo wobec stanu wojennego, red. Wiesław Jan Wysocki. Warszawa: Rytm, 2004.

Papieskie pielgrzymki w PRL, red. Wojciech Polak, Jakub Kufel i Przemysław Ruchlewski. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 2019.

Piekarski, Tomasz. „Obraz polityczny i społeczno-gospodarczy województwa płockiego w latach 1975–1989. Zarys problematyki.” W Problemy polityczne, gospodarcze i społeczne województwa płockiego w latach 1975–1999, red. Tomasz Piekarski. Płock: Wydawnictwo Naukowe Akademii Mazowieckiej w Płocku, 2024.

Piekarski, Tomasz. Województwo płockie w latach 1975–1998. Warszawa: Wydawnictwo Difin, 2025.

Piętka, Włodzimierz. Wtedy Płock i diecezja oddychały papieżem. „Gość Niedzielny Płocki, https://Gosc.pl z dn. 03.06.2019 r., dostęp dn. 20.06.2025 r.

Polski wiek XX: PRL od grudnia 70 do czerwca 89, red. Krzysztof Persak, Paweł Machcewicz. Warszawa: Bellona i Muzeum Historii Polski, 2011.

Problemy polityczne, gospodarcze i społeczne województwa płockiego w latach 1975–1999, red. Tomasz Piekarski. Płock: Wydawnictwo Naukowe Akademii Mazowieckiej w Płocku, 2024.

Skibiński, Paweł. Odnowa tej ziemi. I Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski Czerwiec 1979. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2020.

Skibiński, Paweł. „Pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny (1979–2002) i ich kontekst historyczny.” Teologia Polityczna 3 (2005–2006).

Sokolnicki, Michał. „Życie społeczno-polityczne Płocka w latach 1956–1980.” W Dzieje Płocka, tom 3. Historia miasta w latach 1945–2020, red. Grzegorz Gołębiewski i Tomasz Piekarski, Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie, 2020.

Śniegocki, Janusz. „Obchody jubileuszu 900-lecia Diecezji Płockiej (1075–1976). Przebieg uroczystości. Dokumentacja.” Studia Płockie VI (1978).

Szymański, Andrzej. „Działania państwowego aparatu wyznaniowego na terenie Mazowsza Płockiego i ziem przyległych w latach 1950–1989 w świetle dokumentów Archiwum Państwowego w Płocku.” Płockie Zeszyty Archiwalne 2 (2012).

Szymański, Andrzej. „Działania Wydziału do Spraw Wyznań w Płocku wobec Kościoła katolickiego w latach 1950–1989 w świetle dokumentów Archiwum Państwowego w Płocku.” Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 17 (2014).

Zaremba, Marcin. Wielkie rozczarowanie. Geneza rewolucji Solidarności. Kraków: Znak Horyzont, 2023.

Żaryn, Jan. „Kościół katolicki w PRL: wybrane zagadnienia, hipotezy, prowokacje.” Pamięć i Sprawiedliwość 4/1 (7) (2005), 12.

Żaryn, Jan. „Państwo–Kościół katolicki w Polsce 1956–1989 (wybrane zagadnienia).” W Polski wiek XX: PRL od grudnia 70 do czerwca 89, red. Krzysztof Persak, Paweł Machcewicz. Warszawa: Bellona i Muzeum Historii Polski, 2011.

Teologia i Człowiek

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-09-30

Jak cytować

1.
PIEKARSKI, Tomasz. Kościół płocki wobec pielgrzymki Jana Pawła II w 1979 r. w świetle dokumentów płockiego aparatu władzy. Teologia i Człowiek [online]. 30 wrzesień 2025, T. 71, nr 3, s. 83–101. [udostępniono 16.12.2025]. DOI 10.12775/TiCz.2025.021.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 71 Nr 3 (2025)

Dział

Teologia

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Tomasz Piekarski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.

  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
  • Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony

PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 6
Liczba cytowań: 0

ISSN/eISSN

ISSN: 1731-5638

eISSN: 2391-7598

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Français (France)

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Jan Paweł II, diecezja płocka, Służba Bezpieczeństwa, Urząd Wojewódzki w Płocku, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Płocku, 1979 rok
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa