Religia i nauka – współczesne relacje psychologiczno-duchowościowe
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2023.027Słowa kluczowe
religia, duchowość, religijność , psychologiaAbstrakt
Obserwacja tendencji zachodzących w ramach praktyk religijnych wskazuje na zauważalną tendencję do przechodzenia od zainteresowania tradycyjnym uczestnictwem w życiu religijnym, związanym z postrzeganiem religii jako zjawiska obejmującego trzy podstawowe elementy: doktrynę, kult i instytucję (kościół, związek wyznaniowy), w stronę religijności zindywidualizowanej, a nawet – idąc za nomenklaturą zaproponowaną przez P. Vitza – selfistycznej. Taka religijność nie tylko będzie unikała tradycyjnego odniesienia do transcendentnego sacrum, ale swojego źródła i poczucia odniesienia będzie szukać bezpośrednio w samym człowieku, stając się emanacją jego życia duchowego. Takie życie duchowe już na etapie deskryptywnym charakteryzuje się dużą relatywnością i subiektywnością, stąd też zasadne jest pytanie o kształt współczesnej relacji pomiędzy religią a nauką, zwłaszcza psychologią, która do zagadnień religijnych z założenia podchodzi w sposób niekonfesyjny i zobiektywizowany. Niniejszy artykuł poświęcony będzie temu właśnie zagadnieniu.
Bibliografia
„12 Kroków AA.” Anonimowi Alkoholicy. Dostęp 18.07.2023. https://aa.org.pl/12-krokow-aa/.
Brownell, Philip. Spiritual Competency in Psychotherapy. New York: Springer Publishing Company, 2015.
Clements, Tad. Nauka kontra Religia, przełożyła Barbara Stanosz. Warszawa: Da Capo, 2002.
Comsa, Petre, Munteanu, Costea. “Patristic theology and the dialogue between science and religion.” Review of Social & Economic Issues 1, no. 5 (2018): 17–28.
Coon, Deborah J. “Testing the limits of sense and science: American experimental psychologists combat spiritualism, 1880–1920.” American Psychologist 47, no. 2 (1992): 143–151. https://doi.org/10.1037/0003-066X.47.2.143.
„Filozofia Boga.” W Filozofia. Leksykon PWN, redakcja Włodzimierz Łagodzki, Grzegorz Pyszczek, 130. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Ferm, Vergilius. “Theology.” W The Dictionary of Philosophy, edited by Dagobert D. Runes, 317. New York: Philosophical Library, 1942.
Gieryn Thomas F. “Boundary-work and the demarcation of science from non-science: Strains and interests in professional ideologies of scientists.” American Sociology Review 48, no. 6 (1983): 781–795. https://doi.org/10.2307/2095325.
Gillespie, C. Kevin. “Patterns of conversation between Catholicism and psychology in the United States.” Catholic Social Science Review 12 (2007): 173–183. https://doi.org/10.5840/cssr20071210.
Hill, Peter C., Pargamet, Kenneth I., Hood, Ralph W., McCullough Michael E., Swyers, James P., Larson, David B., Zinnbauer, Brian J. “Conceptualizing religion and spirituality. Points of commonity, points of departure.” Journal for the Theory of Social Behaviour 30, no. 1 (2001): 51–77. https://doi.org/10.1111/1468-5914.00119.
Jung, Carl Gustav. Psychologia a religia. Wybór pism. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
Kłoczowski, Jan Andrzej. „Otto Rudolf.” W Religia. Encyklopedia PWN, redakcja Tadeusz Gadacz, Bogusław Milerski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. Dokument elektroniczny CD-ROM.
Kłoczowski, Jan Andrzej. „Sacrum.” W Religia. Encyklopedia PWN, redakcja Tadeusz Gadacz, Bogusław Milerski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. Dokument elektroniczny CD-ROM.
Kugelmann, Robert. Psychologia i katolicyzm. Historia relacji, przełożył Marek Chojnacki. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013.
McGrath, Alister E. Christian spirituality. Oxford: Blackwell Publishers, 1999.
Oliver, Harold H. “The Complementarity of Theology and Cosmology.” Zygon 13, no 1 (March 1978): 19–33.
Otto, Rudolf. Świętość. Warszawa: Książka i Wiedza, 1968.
Pilarz, Krzysztof. Inspiracje biblijne w psychoterapii na przykładzie Listu do Efezjan. Perspektywa pastoralno-biblijna. Pelplin: Bernardinum, 2021. https://www.academia.edu/51905088/KRZYSZTOF_PILARZ_INSPIRACJE_BIBLIJNE_W_PSYCHOTERAPII_NA_PRZYK%C5%81ADZIE_LISTU_DO_EFEZJAN.
Smith, Wilfred Cantwell. The meaning and end of religion New York: Macmillan, 1962.
Szmyd, Jan. Religijność jako zjawisko psychologiczno-społeczne, w: Encyklopedia psychologii, redakcja Włodzimierz Szewczuk, 725–730. Warszawa: Fundacja “Innowacja”, 1998.
Tillich, Paul. “Basic Considerations.” W Theology of culture, Paul Tillich. New York, NY: Oxford University Press, 1959.
Vitz, Paul C. Psychologia jako religia. Kult samouwielbienia, tłumaczenie Piotr Olaf Żylicz, Łukasz Nowak. Warszawa: Logos, 2017.
Vitz, Paul C. Psychology as Religion. The Cult of Self-Worship. Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1977.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Krzysztof Juliusz Pilarz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 237
Liczba cytowań: 0
