Kilka uwag o korelacji zdolności procesowej i zdolności postulacyjnej
DOI:
https://doi.org/10.12775/TSP-W.2024.009Abstrakt
Zarówno zdolność procesowa, jak i zdolność postulacyjna należą do kwalifikacji niezbędnych do samodzielnego dokonywania czynności procesowych i skutecznego dochodzenia ochrony swoich praw.
O ile Kodeks postępowania cywilnego definiuje pojęcie zdolności procesowej, o tyle nie zawiera ustawowej definicji zdolności postulacyjnej, a nawet nie posługuje się tym pojęciem. Z uwagi na zbliżone definicje zdolności procesowej i postulacyjnej, w nauce prawa cywilnego procesowego istnieje spór co do relacji tych dwóch zdolności. Kodeks postępowania cywilnego przyjmuje, że zdolność postulacyjna przysługuje wszystkim podmiotom posiadającym zdolność procesową. Przesłanką zdolności postulacyjnej jest więc posiadanie zdolności procesowej, ale bez odwrotnej relacji, co oznacza, że można mieć zdolność procesową bez posiadania zdolności postulacyjnej.
Pomimo podobieństw w pojęciach obu zdolności, istnieją między nimi istotne różnice dotyczące ograniczeń i wyłączeń zdolności procesowej i postulacyjnej, a także konsekwencji ich braku. Przyczyny wyłączające zdolność postulacyjną nie ograniczają ani nie wyłączają zdolności procesowej.
Bibliografia
Błaszczak Ł., Marszałkowska-Krześ E., Przymioty procesowe stron i uczestników postępowania nieprocesowego niezbędne do dochodzenia ochrony prawnej na drodze sądowej. Wybrane zagadnienia, „Studia Prawno-ekonomiczne” 2015, t. XCV
Błaszczak Ł., Wadliwość czynności procesowych stron i uczestników. Obecny model i propozycja zmian w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego [w:] Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego. Materiały Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego w Katowicach-Kocierzu (26–29 września 2013 r.), red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2014,
Bodio J., Przymus adwokacko-radcowski – uwagi o stanie obecnym i perspektywach zmian, „Radca Prawny. Zeszyty naukowe” 2015/1,
Bodio J., Status dziecka jako uczestnika postępowania nieprocesowego, Warszawa 2019,
Bodio J., Zdolność do czynności prawnych a zdolność procesowa – na wybranych przykładach w sprawach z zakresu prawa osobowego i rodzinnego, „Studia Prawnicze” 2011/2.
Bodio J., Zdolność procesowa a zdolność postulacyjna. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 lutego 2015 r., III CZP 102/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/11.
Broniewicz W., Brak zdolności procesowej i jego skutki w procesie cywilnym, „Nowe Prawo” 1967/7–8.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016
Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1984
Dalka S., Czynności procesowe stron w procesie cywilnym, „Palestra” 1975/9,
Dalka S., Sądowe postępowanie cywilne: założenia ogólne i proces cywilny, t. 1, Gdańsk 1992
Derdak M., Obowiązkowe zastępstwo procesowe w postępowaniu cywilnym, Lublin 2024, s. 39 (niepublikowana rozprawa doktorska)
Ereciński T., Kilka refleksji o przymusie adwokacko-radcowskim [w:] XX lat Samorządu Radców Prawnych 1982–2002, red. J. Żuławski, Warszawa 2002,
Fierich F.X., Prawo procesowe cywilne część I. Rzecz o stronach i zastępcach, Kraków 1905, s. 1 i 30
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] System Prawa Handl W doktrynie problematyczne są skutki braku zdolności postulacyjnej
owego, t 7, Postępowanie sądowe w sprawach cywilnych z udziałem przedsiębiorców, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2013, s. 66;
Flejszar R. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–729, red. A. Góra Błaszczykowska, Warszawa 2015, Legalis 2016
Gajda K., Kilka uwag o przymusie adwokacko-radcowskim, Ius Novum 2021/15,
Górecki J., Unieważnienie małżeństwa, Kraków 1958
Grzegorczyk P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1-124, T. Ereciński (red.), Warszawa 2023, Lex art. 65 k.p.c., nb 1
Grzegorczyk P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2012
Grzegorczyk P., Immunitet państwa obcego w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2010
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1-124, red. T. Ereciński, Warszawa 2023, s. 808
Iaroslavska M.E., Obligatoryjne zastępstwo procesowe środkiem ochrony stron w kontradyktoryjnym postępowaniu opartym na systemie prekluzji, „Polski Proces Cywilny” 2023/1
Jagieła J., Brak zdolności sądowej i procesowej – jako podstawa wznowienia postępowania cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2002/2,
Jakubecki A., Zdolność procesowa w Kodeksie postępowania cywilnego (de lege lata i de lege ferenda) – wybrane zagadnienia [w:] Podmioty w postępowaniu cywilnym, red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2018
Jodłowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, t. 1, red. J. Jodłowski, K. Piasecki, Warszawa 1989.
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2014
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2009
Kaczyński M., Pełnomocnik z urzędu w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 2014,
Klatka Z., Wykonywanie zawodu radcy prawnego i adwokata, Warszawa 2004
Kleniewska I., Postępowanie w sprawach o ubezwłasnowolnienie w praktyce sądowej, „Prawo w Działaniu” 2006/1,
Korzan K., Podmioty postępowania nieprocesowego (cz. II), „Rejent” 2005/3.
Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2004
Ludwiczak L., Ubezwłasnowolnienie w polskim systemie prawnym, Warszawa 2012
Łukasik K., Konstytucyjne prawo do sądu „każdego” a przymus adwokacko-radcowski w sprawie skargi kasacyjnej w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, „Annales UMCS, Sectio G” 2013/LX,
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–50538, red. M. Manowska, LEX 2015,
Mądrzak H., Glosa do postanowienia SN z 8.09.1970 r., II CZ 115/70, „Nowe Prawo” 1973/5,
Misztal P., Przymus adwokacko-radcowski w polskim procesie karnym, Warszawa 2020
Misztal-Konecka J., O udziale w postępowaniu cywilnym osób, które doznają przeszkód faktycznych w osobistym dokonywaniu czynności procesowych, „Przegląd Sądowy” 2017/11–12,
Mokry J., Odwołalność czynności procesowych w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1973
Ohanowicz A., Wady oświadczenia woli w projekcie kodeksu cywilnego, „Przegląd Notarialny” 1949/1–2,
Osajda K., Pełnomocnicy uprawnieni do wnoszenia kasacji i występowania przed najwyższymi organami sądowymi, „Palestra” 2004/11-12
Osowy P., Osoba z zaburzeniami psychicznymi jako strona procesu cywilnego – zagadnienia wybrane [w:] Problematyka osób z zaburzeniami psychicznymi. Aspekty medyczne i prawne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, B. Karakiewicz, A. Klich, Sopot 2017,
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Pazdan M., Cudzoziemiec klientem polskiego notariusza, „Rejent” 2001/7–8,
Piekarski M., Wpływ zakłócenia czynności psychicznych strony na tok procesu, „Państwo i Prawo” 1961/7,
Policzkiewicz J., Siedlecki W., Wengerek E., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1973,
Rawczyński P., Zdolność procesowa w sądowym postępowaniu rozpoznawczym w sprawach cywilnych, Warszawa 2018.
Rechberger W.H., Simotta D-A., Zivilprozessrecht. Erkenntnisverfahren, Wien 2017,
Rosenberg L., Schwab K. H, Gottwald P., Zivilprozessrecht, München 2010,
Sawczuk M., Zdolność procesowa a stan psychiczny strony, „Nowe Prawo” 1959/10,
Sawczuk M., Zdolność procesowa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1963
Serwach M. [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2009,
Siedlecki W., Czynności procesowe, „Państwo i Prawo” 1951/11,
Siedlecki W., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1988,
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 1998,
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2001
Siedlecki W., Uchybienia procesowe w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1971
Skawiński F., Zdolność postulacyjna w postępowaniu cywilnym w zakresie wniosku o wyłączenie sędziego rozpoznawanego przez Sąd Najwyższy, „Roczniki Administracji i Prawa” 2022/2,
Sobkowski J., Pełnomocnictwo procesowe, jego istota, powstanie i wygaśnięcie, Poznań 1967,
Sutter-Somm T., Schweizerisches Zivilprozessrecht, Zürich 2017,
Sychowicz M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 1–366, t. 1, red. K. Piasecki, Warszawa 2010,
Sychowicz M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 1–366, t. 1, red. K. Piasecki, Legalis 2016
Sychowicz M., Przymus adwokacko–radcowski w postępowaniu cywilnym, Palestra 1996/7–8,
Turek J., Adwokat z urzędu w postępowaniu cywilnym, „Palestra” 2005/3-4
Uliasz M. [w:] Postępowanie przed sądem pierwszej instancji w procesie cywilnym. Podmioty postępowania. Tom 3A. System Postępowania Cywilnego, K. Flaga-Gieruszyńska (red.), P. Osowy (red.), Warszawa 2024,
Walasik M., Skuteczność pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez osobę z zaburzeniami psychicznymi, „Monitor Prawniczy” 2015/23,
Watrakiewicz M., Wiek a zdolność do czynności prawnych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003/3,
Weth S. [w:] Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz, red. H.-J. Musielak, red. W. Voit, München 2023,
Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2013,
Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2011,
Wolter A., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 1955,
Wyrwiński M., Przymus adwokacko-radcowski w postępowaniu cywilnym po nowelizacji, „Monitor Prawniczy” 2005/20,
Zembrzuski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, Legalis 2022
Zembrzuski T., Dostępność skargi kasacyjnej w procesie cywilnym, Warszawa 2008
Zembrzuski T., Kilka uwag o przymusie adwokacko-radcowskim w postępowaniu przed Sądem Najwyższym po nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2006/1
Zembrzuski T., Rzecznik patentowy jako pełnomocnik procesowy w postępowaniu cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2017/23,
Zembrzuski T., Skarga kasacyjna. Dopuszczalność w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Joanna Bodio
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 129
Liczba cytowań: 0
