ZWIĄZEK MIĘDZY BEZPOŚREDNIMI INWESTYCJAMI ZAGRANICZNYMI A WZROSTEM GOSPODARCZYM
EMPIRICAL STUDY FROM SELECTED EU COUNTRIES
DOI:
https://doi.org/10.12775/TIS.2025.001Słowa kluczowe
bezpośrednie inwestycje zagraniczne, BIZ, wzrost gospodarczy, analiza skupień, model regresji z opóźnieniami, przyczynowosć GrangeraAbstrakt
Cel: Przedmiotem niniejszego badania jest związek między bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi (BIZ) a wzrostem gospodarczym w 22 krajach członkowskich zarówno Unii Europejskiej (UE), jak i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Badanie ma na celu ustalenie, czy BIZ znacząco wpływają na wzrost gospodarczy w tych krajach oraz określenie stopnia zróżnicowania tego wpływu w różnych krajach.
Metodologia/podejście: Wykorzystując test przyczynowości Grangera, zidentyfikowano wpływ BIZ na PKB w sensie Grangera w znacznej części badanych krajów. Głębokość i kierunek tego związku zostały dalej określone przy użyciu modeli regresji wielorakiej z opóźnieniami (DL). Dodatkowo, dane każdego kraju zostały poddane indywidualnej ocenie w celu wykrycia różnic we wpływie BIZ na PKB. Makroekonomiczne zmienne kontrolne - takie jak inflacja, stopa bezrobocia i stosunek długu publicznego do PKB - zostały uwzględnione, zapewniając bardziej kompleksowe zrozumienie czynników determinujących PKB.
Wyniki: Wyniki wskazują, że około połowa krajów wykazuje statystycznie istotny pozytywny wpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na PKB. Warto zauważyć, że żaden kraj nie wykazał negatywnego, istotnego statystyczne związku. Późniejsza analiza skupień wykazała, że nie kraje najsłabiej rozwinięte, ale te charakteryzujące się zaawansowanym rozwojem i stosunkowo niskim zadłużeniem wykazały wyraźny wpływ BIZ na PKB. W moim badaniu Polska została zidentyfikowana jako wyjątkowy przypadek, który pomimo relatywnie niższego średniego PKB na mieszkańca w porównaniu z innymi krajami, wykazuje znaczący wpływ BIZ na wzrost gospodarczy.
Oryginalność/wartość: Niniejsze badanie dostarcza dowodów empirycznych podkreślających instrumentalną rolę BIZ w zwiększaniu PKB z perspektywy kraju przyjmującego inwestycje, wzmacniając ich istotność w kształtowaniu rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów.
Bibliografia
Adams, S. (2009). Foreign Direct investment, domestic investment, and economic growth in Sub-Saharan Africa. Journal of Policy Modeling, 31(6), 939–949. https://doi.org/10.1016/j.jpolmod.2009.03.003
Alfaro, L., Chanda, A., Kalemli-Ozcan, S., & Sayek, S. (2010). Does foreign direct investment promote growth? Exploring the role of financial markets on linkages. Journal of Development Economics, 91(2), 242–256. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2009.09.004
Almfraji, M. A., & Almsafir, M. K. (2014). Foreign Direct Investment and Economic Growth Literature Review from 1994 to 2012. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 129, 206–213. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.03.668
Alvarado, R., Iniguez, M., & Ponce, P. (2017). Foreign direct investment and economic growth in Latin America. Economic Analysis and Policy, 56, 176–187. https://doi.org/10.1016/j.eap.2017.09.006
Aust, V., Morais, A. I., & Pinto, I. (2020). How does foreign direct investment contribute to Sustainable Development Goals? Evidence from African countries. Journal of Cleaner Production, 245, 118823. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118823
Bakari, S. (2017). The Impact of Domestic Investment on Economic Growth: New Evidence from Malaysia. (MPRA Paper No. 79436). Munich Personal RePEc Archive. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/79436
Batten, J. A., & Vo, X. V. (2009). An analysis of the relationship between foreign direct investment and economic growth. Applied Economics, 41(13), 1621–1641. https://doi.org/10.1080/00036840701493758
Bermejo Carbonell, J., & Werner, R. A. (2018). Does Foreign Direct Investment Generate Economic Growth? A New Empirical Approach Applied to Spain. Economic Geography, 94(4), 425–456. https://doi.org/10.1080/00130095.2017.1393312
Boguszewski, R., Piłat, A., & Węgrzyn, P. (2023). Global lessons from local actions: A typology of polish local government approaches to sustainable development. Sustainable
Development, sd.2698. https://doi.org/10.1002/sd.2698
Borensztein, E., Gregorio, J. D., & Lee, J.-W. (1995). How does foreign direct investment affect economic growth? (NBER Working Paper No. 5057). National Bureau of Economic Research. https://www.nber.org/system/files/working_papers/w5057/w5057.pdf
Bostan, I., Toma, C., Aevoae, G., Robu, I.-B., Mardiros, D. N., & Topliceanu, Ș. C. (2023). Effects of Internal and External Factors on Economic Growth in Emerging Economies: Evidence from CEE Countries. Eastern European Economics, 61(1), 66–85. https://doi.org/10.1080/00128775.2022.2109489
Burnham, K. P., & Anderson, D. R. (Eds.). (2004). Model Selection and Multimodel Inference (2nd ed.). Springer New York. https://doi.org/10.1007/b97636
Celebi, M. E., Kingravi, H. A., & Vela, P. A. (2013). A comparative study of efficient initialization methods for the k-means clustering algorithm. Expert Systems with Applications, 40(1), 200–210. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2012.07.021
Dunning, J. H., & Lundan, S. M. (2008). Multinational enterprises and the global economy (2nd ed). Edward Elgar.
Durham, J. B. (2004). Absorptive capacity and the effects of foreign direct investment and equity foreign portfolio investment on economic growth. European Economic Review, 48(2), 285–306. https://doi.org/10.1016/S0014-2921(02)00264-7
Ericsson, J., & Irandoust, M. (2001). On the Causality Between Foreign Direct Investment and Output: A Comparative Study. The International Trade Journal, 15(1), 1–26. https://doi.org/10.1080/088539001300005431
Fratzscher, M., & Bussiere, M. (2004). Financial Openness and Growth: Short-Run Gain, Long-Run Pain? (ECB Working Paper No. 348). European Central Bank. https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/scpwps/ecbwp348.pdf
Gnangnon, S. K., & Iyer, H. (2017). Structural Economic Vulnerability, Trade Policy and FDI Inflows. Journal of International Commerce, Economics and Policy, 08(01), 1750005. https://doi.org/10.1142/S1793993317500053
Hanushek, E. A. (2013). Economic growth in developing countries: The role of human capital. Economics of Education Review, 37, 204–212. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2013.04.005
Hermes, N., & Lensink, R. (2003). Foreign direct investment, financial development and economic growth. Journal of Development Studies, 40(1), 142–163. https://doi.org/10.1080/00220380412331293707
Iqbal, M. S., Shaikh, F. M., & Shar, A. H. (2010). Causality Relationship between Foreign Direct Investment, Trade and Economic Growth in Pakistan. Asian Social Science, 6(9), 82–89. https://doi.org/10.5539/ass.v6n9p82
Ketchen Jr., D. J., & Shook, C. L. (1996). The Application of Cluster Analysis in Strategic Management Research: An Analysis and Critique. Strategic Management Journal, 17(6), 441–458. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-0266(199606)17:6<441::AIDSMJ819> 3.0.CO;2-G
Kłysik-Uryszek, A. (2010). Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w gospodarce regionu: Teoria i praktyka. CeDeWu Wydawnictwa Fachowe.
Łaszek, A., & Trzeciakowski, R. (2017). Inwestycje a wzrost polskiej gospodarki. Za mało inwestycji prywatnych (Perspektywy dla Polski. Polska Gospodarka w latach 2015-2017 na tle lat wcześniejszych i prognozy na przyszłość. Forum Obywatelskiego Rozwoju. https://phavi.umcs.pl/at/attachments/2018/0119/090814-raport-perspektywy-internet.pdf
Li, C., Tanna, S., & Nissah, B. (2023). The effect of institutions on the foreign direct investment‐growth nexus: What matters most? The World Economy, 46(7), 1999–2031. https://doi.org/10.1111/twec.13349
Li, X., & Liu, X. (2005). Foreign Direct Investment and Economic Growth: An Increasingly Endogenous Relationship. World Development, 33(3), 393–407. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2004.11.001
Napiorkowski, T. M. (2017). The Role of Foreign Direct Investment in Economic Growth. The Production Function Perspective. Optimum. Studia Ekonomiczne, 5(89), 221–236. https://doi.org/10.15290/ose.2017.05.89.16
Osei, M. J., & Kim, J. (2020). Foreign direct investment and economic growth: Is more financial development better? Economic Modelling, 93, 154–161. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2020.07.009
Porter, M. E. (1990, March 1). The Competitive Advantage of Nations. Harvard Business Review. https://hbr.org/1990/03/the-competitive-advantage-of-nations
Prochniak, M. (2011). Determinants of economic growth in Central and Eastern Europe: The global crisis perspective. Post-Communist Economies, 23(4), 449–468. https://doi.org/10.1080/14631377.2011.622566
Puchalska, K. (2010). Wpływ BIZ na wzrost gospodarczy krajow inwestycji. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 12(149), 296–304. https://dbc.wroc.pl/Content/119280/Puchalska_Wplyw_BIZ_na_wzrost_gospodarczy_krajow.pdf
Rożański, J. (2010). Przedsiębiorstwa zagraniczne w Polsce: Rozwój, finansowanie, ocena. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Rynarzewski, T., & Zielińska-Głębocka, A. (2006). Międzynarodowe stosunki gospodarcze: Teoria wymiany i polityki handlu międzynarodowego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Santos, E. (2023). FDI and Firm Productivity: A Comprehensive Review of Macroeconomic and Microeconomic Models. Economies, 11(6), 164. https://doi.org/10.3390/economies11060164
Solomon, E. M. (2011). Foreign Direct Investment, Host Country Factors and Economic Growth. Ensayos Revista De Economia, 1(30). https://ensayos.uanl.mx/index.php/ensayos/article/view/79
Teixeira, A. A. C., & Queiros, A. S. S. (2016). Economic growth, human capital and structural change: A dynamic panel data analysis. Research Policy, 45(8), 1636–1648. https://doi.org/10.1016/j.respol.2016.04.006
Yakubovskiy, S., Rodionova, T., & Derkach, T. (2019). Impact of Foreign Investment Income on External Positions of Emerging Market Economies. Journal Transition Studies Review, 26(1), 71–81. https://doi.org/10.14665/1614-4007-26-1-005
Zhang, K. (2001). Does Foreign Direct Investment Promote Economic Growth? Evidence from East Asia and Latin America. Contemporary Economic Policy, 19(2), 175–185. https://doi.org/10.1111/j.1465-7287.2001.tb00059.x
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Paweł Węgrzyn
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 72
Liczba cytowań: 0
