Estrategias posibles para la imposible medición del futuro
DOI:
https://doi.org/10.12775/SetF.2025.006Słowa kluczowe
futuro, determinismo, progresismo, cambio social, democraciaAbstrakt
Las investigaciones sobre la evolución de los estados de equilibrio de Ilya Prigogine, y su aplicación a otros campos de conocimiento, nos han mostrado que no existe un universo determinista, que existe el tiempo y que la realidad se dirige hacia el futuro. De la misma manera, no podemos conocer con precisión el desarrollo que seguirán los acontecimientos. En estas circunstancias el artículo analiza la influencia de estos descubrimientos sobre la acción política y las mejores estrategias, especialmente dentro de los sistemas democráticos, para intentar predecir un futuro que es imposible conocer con precisión.
Bibliografia
Bauman, Zygmunt. 2007. Liquid times: Living in an age of uncertainty. New York: Polity.
Berger, Charles. 1987. “Communicating under uncertainty.” In Interpersonal processes: New directions in communication research, edited by Michael Roloff and Gerald Miller, 39–62. Beverly Hills: Sage.
Bernstein, Eduard. 1899a. “Evolutionary Socialism.” Acceded September 16. https://www.marxists.org/reference/archive/bernstein/works/1899/evsoc/ch01.htm#b.
Bernstein, Eduard. 1899b. “Die Voraussetzungen des Sozialismus und die Aufgaben der Sozialdemokratie.” Acceded September 16. https://www.marxists.org/deutsch/referenz/bernstein/1899/voraus/index.html.
Bradshaw, Corey, et al. 2021 “Underestimating the Challenges of Avoiding a Ghastly Future.” Frontiers in Conservation Science 1. DOI: http://dx.doi.org/10.3389/fcosc.2020.615419
Einstein, Albert. 1905. Zur Elektrodynamik bewegter Körper. Acceded December 8. https://myweb.rz.uni-augsburg.de/~eckern/adp/history/einstein-papers/1905_17_891-921.pdf.
Eley, Geoff. 2002 Forging Democracy: The History of the Left in Europe, 1850–2000. Oxford: Oxford University Press.
Folke, Carl, et al. 2021. “Our future in the Anthropocene biosphere.” Ambio 50: 834–869.
Guzón, José Luis. 2000. El nuevo estatuto del tiempo. Introducción al estudio del concepto de tiempo en Ilya Prigogine. Salamanca: Universidad Pontificia de Salamanca.
Hawking, Stephen, and Carl Sagan. 1988. Brief History of Time: from Big Bang to Black Holes. New York: Bantam Books.
Hussain, Sajid, et al. 2020. “Rice Production Under Climate Change: Adaptations and Mitigating Strategies”. In Environment, Climate, Plant and Vegetation Growth, edited by Shah Fahad et al., 659–686. New York: Springer.
Inayatullah, Sohail.2012. “Estudios del futuro. Teorías y metodologías.” In Hay Futuro. Visiones para un mundo mejor, BBVA. https://www.bbvaopenmind.com/libros/hay-futuro-visiones-para-un-mundo-mejor/.
Knight, Frank.1921. Risk, uncertainty and profit. Boston: Houghton Mifflin Company.
López-Cambronero, Marcelo.2023. Salvemos la democracia. Madrid: Encuentro.
Luxemburg, Rosa. 1903. “Stagnation and Progress of Marxism.” In Karl Marx: Man, Thinker and Revolutionis, edited by David Ryazanov. https://revolutionary-socialism.com/wp-content/uploads/2020/02/rosa-stagnation-progress-marxism-1.pdf
Marías, Julián.1987. Antropología Metafísica. La estructura empírica de la vida humana. Madrid: Alianza.
Massazza, Alessandro, Kienzler, Hanna, and Giacaman, Rita. 2023. “The association between uncertainty and mental health: a scoping review of the quantitative literature.” Journal of Mental Health 32: 480–491. DOI: http://dx.doi.org/10.1080/09638237.2021.2022620.
Milliken, Frances.1987. “Three types of perceived uncertainty about the environment: State, effect, and response uncertainty.” Academy of Management Review 12:133–143. DOI: http://dx.doi.org/10.5465/AMR.1987.4306502.
Muggah, Robert, and Goldin, Ian. 2019. “How to survive and thrive in our age of uncertainty.” World Economic Forum, January 7, 2019. Accessed September 16. https://www.weforum.org/agenda/2019/01/how-to-survive-our-age-of-uncertainty-muggah-goldin/.
Newton Isaac. 1729. The General Scholium. https://isaacnewton.ca/wp-content/uploads/2013/06/newton-general-scholium-1729-english-text-by-motte-a4.pdf.
Nguyen Minh-Hoang. 2024. “Ludwig Boltzmann and the Key to Connecting Crucial Physics and Social Science Theories.” Centre for Interdisciplinary Social Research, Phenikaa University. https://philpapers.org/archive/NGULBA.pdf
Pérez Duarte, Javier. 2016. “La imaginación en el pensamiento de Julián Marías.” SCIO 12: 125–143.
Pizazo-Calatayud, Daniel. 2006. “Conducta proactiva en situaciones de incertidumbre cultural y situacional.” Revista de Psicología del Trabajo y de las Organizaciones 22: 133–149.
Prigogine, Ilya. 1977. “Nobel Lecture: Time, Structure and Fluctuations.” https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/prigogine-lecture.pdf
Prigogine, Ilya, and Stengers, Isabelle. 1979. La nouvelle alliance. Métamorphose de la science. Paris: Gallimard.
Prigogine, Ilya. 1988. ¿Tan solo una ilusión? Una exploración del caos al orden. Barcelona: Tusquets.
Scoblic, Peter. 2020. “Learning from the Future. How to make robust strategy in times of deep uncertainty.” Harvard Business Review. https://hbr.org/2020/07/learning-from-the-future.
Seifert, Josef. 2009. Discours des Méthodes: The Methods of Philosophy and Realist Phenomenology. Heusenstamm: Ontos Verlag.
Urry, J. 2016. What is the Future? Cambridge: Polity.
Valbuena, Roiman. 2023. Ciencia pura. Lógica de procedimientos y razonamientos científicos. Maracaibo: Cencal Press.
White, Thomas. 2024. Principles of Catholic Theology, Book 3: On God, Trinity, Creation, and Christ. Book 3. Washington: The Catholic University of America Press.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Marcelo López Cambronero
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 487
Liczba cytowań: 0
