ÉTIENNE IGNACE DE PONS O KONSTYTUCJI 3 MAJA 1791 ROKU I JEJ ZNACZENIU

Abstract

Étienne Ignace de Pons, rezydent francuski w Gdańsku w latach 1774–1793, choć interesował się głównie zagadnieniami związanymi z handlem i polsko-francuskimi stosunkami gospodarczymi, bacznie obserwował także wydarzenia polityczne i społeczne rozgrywające się w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dużo miejsca w sprawozdaniach, systematycznie przesyłanych do Wersalu, poświęcał m.in. działalności Sejmu Czteroletniego (Wielkiego, 1788–1792) i uchwaleniu Konstytucji 3 maja 1791 roku. W artykule przedstawiono stanowisko rezydenta na temat Ustawy Rządowej, jej fenomenu, specyfiki i znaczenia. Określił on Konstytucję 3 maja jako dzieło umiarkowane, ostrożne, gwarantujące zachowanie prawa i porządku w państwie. Jest to – jego zdaniem – owoc pracy ludzi, którzy mieli na uwadze dobro ojczyzny oraz dobro i godność jej mieszkańców. Konstytucja 3 maja była dla Ponsa świadectwem odrodzenia i postępu prawnego, politycznego i społecznego dokonującego się w Rzeczypospolitej. Rezydent odebrał to także jako mądrą, przemyślaną reakcję Polaków na agresywne zamierzenia swoich sąsiadów, zwłaszcza Rosji. Było to – według niego – swego rodzaju wyzwanie rzucone zarówno Rosji, jak i Prusom.