Polish authorities and the attempt to create the Caucasian Confederation (1917–1940)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2017.EN3.11Słowa kluczowe
Gruzja, Azerbejdżan, Kaukaz, Armenia, konfederacja kaukaska, Rosja, ZSRR, ruch prometejski, Georgia, Azerbaijan, the Caucasus, the Caucasian Confederation, Russia, the USSR, the Promethean movementAbstrakt
Przedmiotem artykułu są próby utworzenia związku państw na Kaukazie, realizowane wspólnie przez polityków kaukaskich w latach 1917–1940. Idea ta, mająca na celu przede wszystkim wspólną obronę przed utratą niepodległości, a następnie wspólną walkę o jej odzyskanie, została zrealizowana dopiero przez polityków kaukaskich na emigracji. W 1926 r. powstał Komitet Niepodległości Kaukazu, którego członkowie w 1934 r. podpisali Pakt Konfederacji Kaukaskiej i utworzyli Radę Kaukaską. Od 1925 r. politycy kaukascy współpracowali blisko z władzami polskimi w ramach tzw. ruchu prometejskiego, którego celem było utworzenie wspólnego frontu przeciwko Rosji/ZSRR, a tym samym władze polskie miały wpływ na utworzenie i częściowo na funkcjonowanie Konfederacji Kaukaskiej.
The article focuses on the attempts to create a union of states in the Caucasus made collectively by Caucasian politicians in the years 1917–1940. This idea, the primary aim of which was joint defence against the loss of independence, and subsequently a joint struggle to restore it, was only possible to implement by Caucasian politicians in exile. The year 1926 saw the establishment of the Caucasian Independence Committee, whose members signed the Caucasian Confederation Pact in 1934 and formed the Caucasian Council. From 1925 on, Caucasian politicians cooperated closely with the Polish authorities as part of the so-called Promethean movement to create a common front against Russia/the USSR, and thus the Polish authorities influenced the creation and, to some extent, the functioning of the Caucasian Confederation.
Bibliografia
Bartoszewicz H., “Misja Romana Knolla w Ankarze 1924–1925”, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, 2001, no. 36.
Bruski J. J., Między prometeizmem a Realpolitik. II Rzeczpospolita wobec Ukrainy Sowieckiej 1921–1926, Kraków, 2010.
Furier A., “Kształtowanie się idei jedności kaukaskiej od średniowiecza do początku XX wieku”, Przegląd Zachodni, 2000, no. 2 (295), pp. 181–198.
Gierowska-Kałłaur J., Kornat M. (ed.), “Turcja w koncepcjach polskiego Sztabu Generalnego w okresie Konferencji Lozańskiej (1922–1923). Nieznane memorandum Tadeusza Schaetzela”, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, 49 (2014), no. 2.
Jordania N., “La confédération caucasienne”, Le Prométhée (édition spéciale), no. 92 (juillet 1934).
Libera P., “Ali Mardan bey Topczybaszy w oczach Mehmeda Emina Resulzade (1936)”, Nowy Prometeusz, 2012, no. 4.
Libera P., “Pierwsza notatka mjr Edmunda Charaszkiewicza o ‘zagadnieniu prometejskim’”, Nowy Prometeusz, October 2015, no. 8.
Libera P. (ed.), II Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego, Warszawa, 2013, pp. 18–27.
Mamoulia G., “Rosyjskie ludobójstwo narodów Północnego Kaukazu w dokumentach kaukaskiego ruchu narodowo-wyzwoleńczego podczas pierwszej wojny światowej (1914–1918)”, Przegląd Wschodni, 12/46 (2012), no. 2.
Mamoulia G., Les combats indépendantistes des Caucasiens entre URSS et puissances occidentales: Le cas de la Géorgie (1921–1945), Paris, 2009.
Materski W., Georgia rediviva. Republika Gruzińska w stosunkach międzynarodowych 1918–1921, Warszawa, 1994.
Mikulicz S., Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa, 1971.
Pipes R., The Formation of the Soviet Union, Cambridge (Mass.), 1964.
Pisuliński J., “Prometeizm – problemy i pytania historiograficzne”, in: Ruch prometejski i walka o przebudowę Europy Wschodniej (1918–1940), ed. M. Kornat, Warszawa, 2012, pp. 91–104.
Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1940, ed. M. Hułas, Warszawa, 2010. Szpotański T., Gruzja, Warszawa 1924.
Wasilewski L., Sprawy narodowościowe w teorii i w życiu, Kraków–Warszawa, 1929.
Zbiór dokumentów ppłk. Edmunda Charaszkiewicza, ed. A. Grzywacz, M. Kwiecień, G. Mazur, Kraków, 2000.
Багирова И.С., Политические партии и организации Азербайджана в начале XX века (1900–1917), Баку, 1997.
Исхаков С.М., Первая русская революция и мусульмане Российской Империи, Москва, 2007, pp. 178–181.
Кармов А.Х., Материалы съездов Горских Народов Северного Кавказа и Дагестана 1917 года, Нальчик, 2014.
Мамулиа Г., “Как самурай стал союзником Прометея: Японо-кавказская смычка в годы русско-японской войны (1904–1905)”, Nowy Prometeusz, 2012, no. 3.
Мамулиа Г., Абуталыбов Р., Страна огней. В борьбе за свободу и независимость. Политическая история азербайджанской эмиграции 1920–1945 гг., Париж–Баку, 2014.
Мамулия Г., Кавказская Конфедерация в официальных декларациях, тайной переписке и секретных документах движения „Прометей”. Сборник документов, Москва, 2012.
Мацаберидзе М., “Разработка конституции Закавказского Сейма и Национальный Совет Грузии”, Кавказ и глобализация, 2008, no. 2, pp. 151–160.
Мир Якуб [Мехтиев], “К истории идей Кавказской конфедерации”, Северный Кавказ, 1934, no. 3, pp. 34–37, in: В. Гулиев, Из наследия политической эмиграции Азербайджана в Польше: 30-е годы XX века, Торунь, 2010.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 422
Liczba cytowań: 0