Cerkiew Prawosławna na Wołyniu w pierwszym powojennym dziesięcioleciu
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2014.1.09Słowa kluczowe
Cerkiew Prawosławna na Wołyniu, Pełnomocnik ds. Cerkwi Prawosławnej, podporządkowanie, Cerkwi Prawosławnej na Wołyniu Patriarchatowi Moskiewskiemu, Ukraińska SRR po II wojnie światowejAbstrakt
Artykuł poświęcony jest losom Cerkwi Prawosławnej na Wołyniu w pierwszym powojennym dziesięcioleciu. Autor we wstępie opisuje losy ukraińskiego prawosławia w okresie II wojny światowej oraz omawia przebieg i skutki rozłamu na cerkwie Autonomiczną i Autokefaliczną. W części dotyczącej sytuacji Prawosławia w okresie instalacji władzy radzieckiej w sposób szczegółowy przedstawia działania odtworzonej w 1943 r. Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego oraz jej powiązań ze strukturami władzy państwowej, w tym z obwodowymi pełnomocnikami ds. Cerkwi Prawosławnej, zadaniem których było rozpoznanie sytuacji na Wołyniu, a w dalszej perspektywie przejęcie pełnej kontroli nad duchowieństwem, wyrazem którego miało być zakończenie rozłamu i zjednoczenie wołyńskiego prawosławia pod patronatem Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Dzięki zastosowaniu represji, umiejętnemu rozgrywaniu konfliktów i stosowaniu zachęt materialnych w krótkim czasie władzom udało się złamać opór niepokornych duchownych i całkowicie podporządkować sobie struktury cerkiewne. W rezultacie instytucjonalna cerkiew została poddana całkowitej kontroli władz państwowych, a działalność duszpasterska była tolerowana jedynie ze względu na pomoc duchownych w opanowywaniu sytuacji w regionie.Bibliografia
Borszczewycz W., Awtonomna Prawosławna Cerkwa na Wołyni, Łuck 1998.
Motyka G., Ukraińska partyzantka 1942‑1960: działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistow i Ukraińskiej Powstańczej Armii, Warszawa 2006.
Rożko W., Narys istorii Ukrainskoj Prawosławnoj Cerkwy na Wołyni, Łuck 2001.
Szlichta N., Cerkwa tych chto wyzyw. Radianska Ukraina Seredyna 40‑ poczatok 70 rr, Charkow 2011.
Wojnałowicz W., Partyjno‑derżawna polityka szczodo relihij ta religijnych instytucij w Ukraini 1940‑1960 rokiw. Polotołohycznyj dyskurs, Kijow 2005.
Bondarczuk P., Relihijni obriady chreszczenija, winczannia ta pochowania w zytti nacelennia Ukrainy – Seredyna 1940 – ch – seredyna 1960‑ch rr, „Ukrainskyj istorycznyj zbirnyk” nr 12, 2009, s. 232‑236.
Bondarczuk P., Uczast wirujuczych u bohosłuzinniach ta wid znaczeni swiat u radianskij Ukraini u powojennyj period, „Ukraina XX stolittia” nr 15, 2009.
Borszczewycz W., Represji proty duchowienstwa Wołynsko – riwenskiej eparchii (druha połowyna 40 poczatok 50 rr XX st, [w:] Reabilitowani istorieju, red. W. Borszczewycz, 2006, s. 446‑452.
Cap M., Krach iluzji – ukraińskie prawosławia pid czas Druhoj switowoj wijny, „Wołynski Eparchalni Widmosti” nr 1‑2, 2008.
Hordijenko W., Ubywstwo mytropołyta Oleksija Hromadskoho, „Wisnyk Kijiwskkoho Nacjonalnoho Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenka – Istoria” nr 91‑93, 2007, s. 83‑85.
Łoginow O., Do istorii ukrainskoj awtonomnoj prawosławnoj cerkwi pislja smerti mytropolita Aleksija Hromadskoho, „Naukowi zapysky Winnyckoho Derzawnoho Pedahohycznoho Uniwersytetu – Istoria” nr 12 2007.
Pidgajko W., Episkop Wołodymyro‑Wołynskij i Kowleksij Manuił (Tarnawskij) w istorii ukraińskich cerkownych razdielenij, „Wiestnik Cerkownoj Istorii” nr 3‑4, 2010, s. 303‑320.
Romaniuk I., Zinko J., Stawlennia derzawy do cerkwy na seli w 50‑ti – seredyni 60‑x rr XX st., „Ukraina XX stolittia” nr 15, 2009, s. 263‑266.
Szlichta N., Cerkwa za umow chruszczowskoj antyrelihijnoj kampanii: sytuacjia w Ukraini ta ii polska paralel, „Ukraina Moderna” nr 4‑5, 2000, s. 246‑250.
Wiedieniejew D., Łysenko O., Rleihijni konfesii Ukrainy jak objekt operatywnoi rozrobotky nimeckych i radianskych specsluzb 1943‑1945 rr., „Ukrainskyj istorycznyj żurnal” nr 4, 2012, s. 121‑127.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 315
Liczba cytowań: 0