Lewis Namier a kwestia „linii Curzona” i kształtowania się polskiej granicy wschodniej po I wojnie światowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2013.05Słowa kluczowe
Lewis Namier, polska granica wschodnia, „linia Curzona”, Konferencja Wersalska, Galicja WschodniaAbstrakt
Artykuł dotyczy postaci Lewisa Namiera, eksperta do spraw polskich w Foreign Office, i jego związków z projektem „linii Curzona” – polsko‑ukraińskiego rozgraniczenia w Galicji Wschodniej po I wojnie światowej. Pochodzący z Polski Namier, w czasie wojny i późniejszej konferencji pokojowej w Wersalu, konsekwentnie przeciwstawiał się roszczeniom polskim na wschodzie Europy, chcąc odciąć od niej całe terytorium Kresow Wschodnich. Jego koncepcje i działania wpisywały się w generalną linię polityki brytyjskiej w stosunku do Polski, aczkolwiek wydaje się, że nie był on szarą eminencją gabinetu Lloyda George’a w tej kwestii, będąc jedynie wygodnym dostarczycielem argumentów przeciwko roszczeniom polskim na wschodzie. Autor stara się również udowodnić, że ogromna rola, jaką przypisała Namierowi polska historiografia, jest przesadzona i to nie on był – jak się powszechnie uważa – faktycznym twórcą koncepcji „linii Curzona” i nie Namier umieścił ją w znanej nocie wysłanej ze Spa do bolszewików w lipcu 1920 r.Bibliografia
Batowski H., Linia Curzona a była Galicja Wschodnia, [w:] idem, Z polityki międzynarodowej XX wieku. Wybór studiów z lat 1930‑1975, Kraków 1979.
Batowski H., Zachód wobec granic Polski. Niektóre fakty mniej znane, Łodź 1995.
Batowski Henryk, Między dwiema wojnami 1919‑1939. Zarys historii dyplomatycznej, Kraków 2001.
Baumgart M., Wielka Brytania a odbudowa Polski 1914‑1923, Szczecin 1990.
Bułhak H., Za co Dmowskiemu należy się pomnik?, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”2007, nr 8‑9.
Cienciała A., Polityka brytyjska wobec odrodzenia Polski, „Zeszyty Historyczne” 1969 (Paryż), z. 16.
Cienciała A., T. Komarnicki, From Versailles to Locarno. Keys to Polish Foreign Policy 1919‑1925, Lawrance‑Kansas 1984.
Colley Linda, Lewis Namier, Londyn 1989.
Czubiński A., Walka Józefa Piłsudskiego o nowy kształt polityczny Europy Środkowo‑Wschodniej w latach 1918‑1921, Toruń 2002.
Dmowski R., Polityka polska i odbudowanie państwa, t. 1, Warszawa 1988.
Eberhardt P., Jak kształtowała się wschodnia granica PRL, „Zeszyty Historyczne” z. 90, 1989, s. 3‑34.
Eberhardt P., Polska granica wschodnia 1939‑1945, Warszawa 1993.
Halecki O., Mit linii Curzona, [w:] Oskar Halecki. Historyk – Szermierz Wolności, oprac. J. Cisek, Warszawa 2009.
Hooker J. R., Lord Curzon and the ,,Curzon Line”, ,,The Journal of Modern History” vol. 30, 1958, nr 2.
Hunczak T., Sir Lewis Namier and the struggle for Eastern Galicia,1918‑1920, ,,Harvard Ukrainian Studies” z. 1. 1977.
Juzwenko A., Stosunek „białej” Rosji do odradzającego się państwa polskiego i jego granic, „Kwartalnik Historyczny” R. LXXX, nr 1, 1973.
Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919‑1945. Od Wersalu do Jałty, Warszawa 1998.
Klimecki M., Alianckie misje we Lwowie (listopad 1918 – luty 1919), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo‑Wschodniej” t. XXXI, 1996, s. 35‑50.
Komarnicki T., Rebirth of the Polish Republic. A study in the diplomatic history of Europe, 1914‑1920, Londyn 1957.
Koryś P., Pomiędzy Rosją a Niemcami, czyli wizja geopolityczna Romana Dmowskiego [w:] Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kloczkowski, Kraków 2009.
Kukiel M., Sir Lewis Namier, „Teki Historyczne” t. XI, 1960‑1961.
Kukułka J., Francja a Polska po traktacie Wersalskim (1919‑1922), Warszawa 1970.
Leczyk M., Komitet Narodowy Polski a Ententa i Stany Zjednoczone 1917‑1919, Warszawa 1966.
Namier J., Lewis Namier. A biography, Londyn 1971.
Nicolsona H., Curzon: the last phase. A study in post‑war diplomacy, Londyn 1934.
Nowak A., Geopolityczne koncepcje Józefa Piłsudskiegoi, [w:] Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kloczkowski, Kraków 2009.
Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Kraków 2001.
Nowak A. Ofiary, imperia i historycy. Studium przypadków (od XVIII do XXI wieku), Kraków 2009.
Nowak‑Kiełbikowa M., Polska – Wielka Brytania 1918‑1923. Kształtowanie się stosunków politycznych, Warszawa 1975.
Pajewski J., Wokół sprawy polskiej. Paryż – Lozanna – Londyn 1914‑1918, Poznań 1970.
Pisuliński J., Nie tylko Petlura. Kwestia ukraińska w polskiej polityce zagranicznej 1918‑1923, Wrocław 2004.
Pisuliński J., Nieznany list brytyjskiego historyka, „Zeszyty Historyczne” z. 141, 2002, s. 225‑232.
Piszczkowski T., Anglia a Polska 1914‑1939 w świetle dokumentów brytyjskich, Londyn 1975.
Polska i Ukraina – sojusz 1920 roku i jego następstwa, red. Z. Karpus, W. Rezmer, E. Wiszka, Toruń 1997.
Rose N., Lewis Namier and Zionism, Oxford 1980.
Szajdak S., Polsko‑ukraiński sojusz polityczno‑wojskowy w 1920 roku, Warszawa 2005.
Tebinka J., Brytyjskie memoranda w 1944 r. w sprawie zmian linii Curzona, „Dzieje Najnowsze” nr 1, 1997, s. 149‑166.
Tebinka J., Polityka brytyjska wobec problemu granicy polsko‑radzieckiej 1939‑1945, Warszawa 1998.
Tebinka J., Sprawa polska w polityce Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych (od Teheranu do Jałty), „Mazowieckie Studia Humanistyczne” nr 1‑2, 2004, s. 137‑159.
Wasilewski A., Granica lorda Curzona. Polska granica wschodnia od Wersalu do Schengen (traktaty, umowy, przejścia graniczne, podróżni, wizy), Toruń 2003.
Wędrowski J. R., Stany Zjednoczone a odrodzenie Polski. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec sprawy polskiej i Polski w latach 1916‑1919, Wrocław 1980.
Wyszczelski L., O Polsce w Wersalu, Toruń 2008.
Zaks Z., Walka dyplomatyczna o naftę wschodniogalicyjską 1918‑1923, [w:] Z dziejów stosunków polsko‑radzieckich. Studia i materiały, t. 4, red. T. Cieślak, Warszawa 1969, s. 37‑60.
Zięba A., Historyk jako produkt historii, czyli o tym, jak Ludwik Bernstein przekształcił się w Lewisa Namiera, [w:] Historyk i historia. Studia dedykowane pamięci Mirosława Francicia, red. A. Walaszek, K. Zamorski, Kraków 2005.
Żochowski S., Brytyjska polityka wobec Polski 1916‑1948, Londyn 1979.
Żurawski vel Grajewski P., Sprawa ukraińska na konferencji pokojowej w Paryżu w roku 1919, Warszawa 1995.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 451
Liczba cytowań: 0