Jeńcy radzieccy w Oflagu 56 w Boguszach/Prostkach (1941–1942). Portret zbiorowy, niepełny
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2025.1.04Słowa kluczowe
Oflag 56, Stalag I E, jeńcy wojenni, II wojna światowa, Bogusze/ProstkiAbstrakt
Artykuł dotyczy jeńców radzieckich przetrzymywanych w Oflagu 56 w Boguszach/ Prostkach (1941–1942). Autor wykorzystał szczątki dokumentacji dotyczącej 211 osób. Skonstruowana baza danych umożliwiła stworzenie ogólnej, choć niepełnej charakterystyki jeńców sowieckich. Udało się określić m.in. wiek jeńców, miejsce pochodzenia, miejsce pojmania, czas rejestracji jeńców oraz kolejne obozy. Ważnym osiągnięciem artykułu jest ustalenie personaliów 24 żołnierzy pochowanych na cmentarzu jenieckim w Boguszach. Jak w przypadku wielu takich miejsc w Polsce, obecne upamiętnienie nie zawiera imion i nazwisk pochowanych tam ludzi. Wykorzystano też unikatowe zdjęcia przedstawiające jeńców i cywili w Oflagu 56.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
BU 2972/65
GK 165/129
Bundesarchiv Berlin-Lichterfelde
R 58/1027
Bundesarchiv Freiburg
RH 49/5
RW 4/578
RW 48/101
RW 6/450
Bundesarchiv Ludwigsburg
B 162/6582
B 162/30123
Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce
S.66/10/Zn
Opracowania
Cesarani D., Ostateczne rozwiązanie. Losy Żydów w latach 1933–1949, tłum. K. Bażyńska-Chojnacka, P. Chojnacki, Warszawa 2019.
Czyńska Z., Kupść B., Obozy zagłady, obozy koncentracyjne i obozy pracy na ziemiach polskich w latach 1939–1945, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce” 1 (1946), s. 13–64.
Datner Sz., Eksterminacja Żydów w Okręgu Białostockim, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 60 (1966), s. 3–50.
Datner Sz., Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych armii regularnych w II wojnie światowej, Warszawa 1961.
Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945, vol. 4: Camps and Other Detention Facilities Under the German Armed Forces, ed. G.P. Megargee, R. Overmans, W. Vogt, Bloomington 2022.
Gruchmann, L., Der Zweite Weltkrieg. Kriegführung und Politik, München 2005.
„Ich werde es nie vergessen”. Briefe sowjetischer Kriegsgefangener 2004–2006, Hrsg. Verein „Kontakte-Kontakty” e.V., Berlin 2007.
Lietz Z., Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1939–1945, Warszawa 1982.
Łukaszkiewicz Z., Zagłada jeńców radzieckich w obozach na ziemiach polskich, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce” 5 (1949), s. 125–175.
Marcinkiewicz S.M., Jeniec specjalny – Jakow Dżugaszwili (1907–1943). Nieznany epizod w Oflagu 56 Prostken (Bogusze/Prostki), „Łambinowicki Rocznik Muzealny” 46 (2023), s. 43–62.
Marcinkiewicz S.M., Komu szumią te sosny i brzozy? Pamięć lokalna i historia miejsc straceń w Kosówce, „HISTORYKA. Studia Metodologiczne” 54 (2024), s. 417–435.
Marcinkiewicz S.M., Pamięć zafałszowana. „Przypadek hitlerowskiego obozu koncentracyjnego” w Boguszach/Prostkach, „Zapiski Historyczne” 88 (2023), z. 4, s. 67–71.
Marcinkiewicz S.M., Sammellager Bogusze (2 listopada 1942 – 3 stycznia 1943 r.) jako przykład przejściowego obozu zbiorczego podczas akcji „Reinhardt” w okręgu białostockim, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” (2024), nr 20, s. 563–590.
Marcinkiewicz S.M., Wykaz źródeł do badania historii obozu jenieckiego w Boguszach/Prostkach (1941–1945), 2023, https://doi.org/10.18150/CZMT0I, RepOD, V1.
Marcinkiewicz S.M., Zamach na esesmanów pod Ełkiem – brawurowa akcja AK czy kłopotliwe dziedzictwo ZBoWiD-u?, „Kultura i Społeczeństwo” 68 (2024), nr 1, s. 55–74.
Marczyk W., Jeńcy radzieccy w niewoli Wehrmachtu na ziemiach polskich w latach 1941–1945, Opole 1987.
Motyka G., Tragedia jeńców sowieckich w czasie II wojny światowej w polskiej historiografii, w: Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, red. J. Wojtkowiak, Warszawa 2015, s. 17–34.
Otto R., Keller R., Nagel J., Radzieccy jeńcy wojenni – liczby i skala problemu, „Łambinowicki Rocznik Muzealny” 37 (2014), s. 71–93.
Otto R., Keller R., Sowjetische Kriegsgefangene im System der Konzentrationslager, Wien 2019.
Otto R., Keller R., Zur individuellen Erfassung von sowjetischen Kriegsgefangenen durch die Wehrmacht, „Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte” (2011), Nr. 59, s. 563–577.
Snyder T., Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, tłum. B. Pietrzyk, Warszawa 2018.
Temir A., Altmış yıl Almanya (1936–1996). Bir yabancının gözü ile geziler, araştırmalar, hatıralar, Ankara 1998.
Tessin G., Verbände und Truppen der deutschen Wehrmacht und Waffen-SS im Zweiten Weltkrieg 1939–1945, Bd. 11, 16, Osnabrück 1975–1996.
Netografia
Обобщенный банк данных „Мемориал”, https://obd-memorial.ru/html/ (dostęp: 13.06.2023).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 146
Liczba cytowań: 0
