„Nie doniosły na mężów – poniosły karę”, czyli kilka uwag o książce Bez winy i bez przyszłości. Losy członków rodzin „zdrajców ojczyzny” represjonowanych na mocy rozkazu NKWD nr 00486
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2024.2.11Słowa kluczowe
represje, Polacy w ZSRR, Wielki Terror, rozkaz nr 00486, Ukraina, kobietyAbstrakt
Artykuł recenzyjny stanowi krytyczną analizę zawartości monografii opublikowanej przez Wydawnictwo IPN na początku 2024 r. Przedmiotowa książka odnosi się do losów ofiar skazanych na podstawie rozkazu nr 00486, skierowanego przede wszystkim do kobiet – żon „wrogów ludu”, których jedyną „winą” był brak donosu na własnego męża do organów bezpieczeństwa państwowego. W tekście nie tylko przeanalizowano zarys treści, ale także wskazano na kilka błędów merytorycznych, niewłaściwie zastosowane nazewnictwo oraz nie zawsze adekwatny dobór materiału źródłowego.
Bibliografia
Źródła drukowane
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 1–3, red. S. Stępień, Przemyśl 1998.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 4, red. S. Stępień, O. Rublow, Przemyśl 2004.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 5, red. S. Stępień, O. Rublow, Przemyśl 2005.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 6, red. S. Stępień, Przemyśl 2012.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 7–8, red. S. Stępień, Przemyśl 2014.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 9, red. S. Stępień, Przemyśl 2019.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 10, red. S. Stępień, Przemyśl 2020.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: Lata 1917–1939, t. 11, red. S. Stępień, Przemyśl 2021.
Rozstrzelać Polaków. Ludobójstwo Polaków w Związku Sowieckim w latach 1937–1938. Dokumenty z centrali, oprac. T. Sommer, Warszawa 2010.
Wielki Terror: operacja polska 1937–1938, red. J. Bednarek i in., t. 1–2, Warszawa–Kijów 2010.
Закон України: Про реабілітацію жертв репресій комуністичного тоталітарного режиму 1917–1991 років, https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/962-12#Text (dostęp: 16.05.2024).
Кокин С., Подкур Р., Рубльов О., Справа „Польської Організації Військової” в Україні. 1920–1938 рр. Збірник документів та матеріалів, Київ 2011.
Кримінальний Кодекс УСРР зі змінами на 15 вересня 1935 р., Київ 1935.
Opracowania
Iwanow N., Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921–1939, Warszawa 1991.
Iwanow N., Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina. „Operacja Polska” 1937–1938, Kraków 2014.
Iwanow N., Zginęli, bo byli Polakami: koszmar „operacji polskiej” NKWD 1937–1938 / Killed for being Poles: horrors of the „Polish Operation” conducted by the NKVD in 1937–1938, Poznań 2017.
Kaczyński A.R., Sowietyzacja Wołynia 1944–1959, Warszawa 2022.
Olechowski P., Agonia Polaków we Lwowie 1944–1959, Warszawa 2024.
Sommer T., Operacja antypolska NKWD 1937–1938. Geneza i przebieg ludobójstwa popełnionego na Polakach w Związku Sowieckim, Gdańsk 2020.
Stroński H., Marchlewszczyzna 1925–1935. Polski rejon narodowościowy na sowieckiej Ukrainie, Warszawa 2023.
Wasilenko D. i in., „Operacja polska” w obwodzie połtawskim w latach 30-tych XX wieku, Dniepr 2017.
Бажан О., Золотарьов В., „Польська операція” НКВС 1937–1938 рр. Підготовка наказу № 00485 в Київській та Харківській областях, „Краєзнавство” (2019), № 3, с. 192–204.
Васильев В., Беріївська відлига в УРСР (кінець 1938–1939 рр.): політичні аспекти, „З архівів ВУЧК-ГПУ-НКВД-КГБ” (2009), № 33, с. 116–135.
Вронська Т., Заручники тоталітарного режиму. Репресії проти родин „ворогів народу” в Україні (1917–1953 pp.), Київ 2009.
Вронська Т., Упокорення страхом. Сімейне заручництво у каральній практиці радянської влади, 1917–1953 рр., Київ 2013.
Місінкевич Л., Берієвська „відлига” 1939 року: причини та наслідки, „Історія України. Маловідомі імена, події, факти” (2005), № 30, с. 173–185.
Подкур Р., Динаміка адміністративно-територіального поділу 1930-х рр. у контексті „великого терору” 1937–1938 рр., „Регіональна Історія України. Збірник наукових статей” (2013), № 7, с. 193–212.
Подкур Р., Дитячий ГУЛАГ в контексті політики державного терору (1937–1939 рр.), „З архівів ВУЧК-ГПУ-НКВД-КГБ” (2008), № 28, с. 189–204.
Подкур Р., Діяльність УНКВД Вінницької області під час „Великого терору” 1937–1938 рр., „Історія України. Маловідомі імена, події, факти (Збірник статей)” (2007), № 34, с. 197–220.
Подкур Р., Становище дітей репресованих громадян в контексті політики державного терору (1937–1938 рр.), „Історія України: маловідомі імена, події, факти” (2008), № 35, с. 137–152.
Рафальська Т., Радянська репресивна політика щодо польської меншини на Житомирщині, „Історія та історіографія в Європі” (2006), № 4, с. 148–156.
Рубльов О., Репринцев В., Репресії проти поляків в Україні у 30-ті роки, „З архівів ВУЧК-ГПУ-НКВД-КГБ” (1995), № 1/2 (2/3), с. 116–156.
Шаповал Ю. та ін., Україна в добу „Великого терору” 1936–1938 роки, Київ 2009.
Netografia
Архив Александра Н. Яковлева, https://www.alexanderyakovlev.org/ (dostęp: 17.05.2024).
Реабілітовані Історією, https://www.reabit.org.ua/ (dostęp: 16.05.2024).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 49
Liczba cytowań: 0
