Wysiłki na rzecz ugody z Rosją. Publicystyka i aktywność polityczna Henryka Lisickiego w przededniu i w czasie wojny rosyjsko-tureckiej 1877–1878
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2023.2.01Słowa kluczowe
Królestwo Polskie, carat, kryzys bałkański, lojalizm, krakowscy konserwatyści (stańczycy)Abstrakt
W artykule dokonano analizy działań krakowskiego konserwatywnego publicysty Henryka Lisickiego w ramach aktywizacji środowiska ugodowego w Królestwie Polskim z Zygmuntem Wielopolskim na czele w końcu 1876 r. Wykorzystując zaangażowanie Rosji w konflikt na Bałkanach, dążyło ono do nakłonienia jej do odejścia od polityki represji i przywrócenia niektórych mechanizmów autonomicznych Królestwa. Środkiem ku temu było opracowanie, przy współudziale Lisickiego, broszury i adresu do cara. Mimo lojalistycznych deklaracji ze strony grupy Wielopolskiego Petersburg nie odpowiedział na ofertę ugodowców.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Kielcach
Archiwum Ordynacji Myszkowskiej, sygn. 212, 220, 1481
Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
sygn. 7965, t. 1, 3
Wyjątki z dziennika Henryka Lisickiego z lat 1876–1878 (oraz fragment z 1881), s. 1 [odpis rękopisu udostępniony dzięki uprzejmości prof. dr. hab. A. Szwarca].
Źródła drukowane
Głos do obywateli Królestwa Polskiego, [b.m.w.] 1877.
Korespondencja Namiestników Królestwa Polskiego VIII 1863 – V 1864, red. S. Kieniewicz, I. Miller, Wrocław 1978.
Perspektywy dla sprawy polskiej w opinii Zygmunta Wielopolskiego w świetle korespondencji do Henryka Lisickiego (1877–1881), oprac. M. Nowak, Kielce 2017.
Słowo o stanowisku Polaków wobec sprawy wschodniej, Warszawa 1876.
System Wielopolskiego w opinii polskich konserwatystów w świetle dyskusji publicystycznej (1878– 1879), oprac. M. Nowak, Kielce 2019.
Prasa
„Czas” (1876), nr 276, 285, 286
„Dziennik Poznański” (1876), nr 273, 276, 277, 282, 285
„Gazeta Narodowa” (1876), nr 271
„Kurier Warszawski” (1877), nr 33
Opracowania
Głębocki H., Fatalna sprawa. Kwestia polska w rosyjskiej myśli politycznej (1856–1866), Kraków 2000.
Kozłowski L., Kwestia rosyjska na Wschodzie. Sprawozdanie z rozprawy Leonida Połońskiego, umieszczonej w „Wiestniku Europy”, „Przegląd Polski” 11 (1877), z. 7, s. 42–74.
Nowak M., Aktywność polityczna Zygmunta Wielopolskiego. Z dziejów myśli ugodowej w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX wieku, Kielce 2013.
[Red.], Dwutygodnik polityczny, „Przegląd Lwowski” 12 (1876), z. 24, s. 801.
Rolf M., Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie (1864–1915), Warszawa 2016.
Stadtmüller E., Polskie nurty polityczne wobec Niemiec w latach 1871–1918, Wrocław 1994.
Stankiewicz Z., Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa 1967.
Stankiewicz Z., Zygmunt Wielopolski w okresie popowstaniowym. Z dziejów ugody, „Kwartalnik Historyczny” 81 (1974), nr 2, s. 272–274.
Szwarc A., Oceny powstania styczniowego formą sporu politycznego wśród konserwatystów Królestwa Polskiego i Galicji (1870–1900), w: Powstanie styczniowe 1863–1864. Walka i uczestnicy. Represje i wygnanie. Historiografia i tradycja, red. W. Caban, W. Śliwowska, Kielce 2005, s. 298.
Szwarc A., Od Wielopolskiego do Stronnictwa Polityki Realnej. Zwolennicy ugody z Rosją, ich poglądy i próby działalności politycznej (1864–1905), Warszawa 1990.
Szwarc A., Zygmunt Wielopolski i Towarzystwo Kredytowe Ziemskie (1874–1898), w: Aktywność gospodarcza ziemiaństwa w Polsce w XVIII–XX wieku, red. W. Caban, M.B. Markowski, Kielce 1993, s. 87.
Wereszycki H., Zdrada J., Polska działalność dyplomatyczna (1860–1900), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 3: 1795–1918, red. L. Bazylow, Warszawa 1982, s. 628–744.
Wierzbicka K., Prasa Królestwa Polskiego wobec wyzwolenia Bułgarii (1876–1878), „Pamiętnik Słowiański” 24 (1974), s. 35–42.
Załęski S., Maurycy Mann, „Przegląd Lwowski” 12 (1876), z. 22, s. 735.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 239
Liczba cytowań: 0
