Zum Inhalt springen Zur Hauptnavigation springen Zur Fußzeile springen
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Aktuelle Ausgabe
  • Archiv
  • Über uns
    • Über die Zeitschrift
    • Beitragseinreichung
    • Redaktion
    • Schutz personenbezogener Daten
    • Kontakt
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Rocznik Toruński

Samuel Bogumił Linde in Leipzig und Wien. Über die Entstehung des Wörterbuchs der polnischen Sprache
  • Home
  • /
  • Samuel Bogumił Linde in Leipzig und Wien. Über die Entstehung des Wörterbuchs der polnischen Sprache
  1. Home /
  2. Archiv /
  3. Bd. 48 Nr. 48 (2021): Rocznik Toruński /
  4. Artykuły

Samuel Bogumił Linde in Leipzig und Wien. Über die Entstehung des Wörterbuchs der polnischen Sprache

Autor/innen

  • Bogusław Dybaś Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0003-1216-3061

DOI:

https://doi.org/10.12775/RT.2021.001

Schlagworte

Samuel Bogumił Linde, Leipzig, Wien, Wörterbuch der polnischen Sprache, Ossolineum, Lexikographie

Abstract

Samuel Bogumił Linde (1771-1847), der aus einer in
Thorn ansässigen schwedischen Familie stammte, ist vor allem als Schöpfer
des sechsbändigen Wörterbuchs der polnischen Sprache bekannt, das 1807-
1814 zum ersten Mal veröffentlicht wurde. Linde studierte zunächst in Thorn,
dann ab 1789 in Leipzig, wobei sein besonderes Interesse der Sprachwissenschaft galt, und wurde dann Lektor für polnische Sprache an der Universität
Leipzig. Während des Studiums, aber auch durch Kontakte mit der polnischen
politischen Emigration nach der Niederlage im polnisch-russischen Krieg
1792, entstand die Idee, ein Wörterbuch der polnischen Sprache zu erarbeiten.
Sein Hauptteil entstand während neunjähriger Tätigkeit Lindes in Wien als
Bibliothekar in der Privatbibliothek von Józef Maksymilian Ossoliński (später
Ossolineum-Bibliothek)

Autor/innen-Biografie

Bogusław Dybaś, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Profesor, pracownik Instytutu Historii i Archiwistyki UMK oraz Instytutu Historii PAN. W latach 1996-2003 redaktor „Rocznika Toruńskiego”. W latach 2004-2014 i ponownie od 2021 r. redaktor czasopisma „Zapiski Historyczne”. W latach 2007-2019 dyrektor Stacji Naukowej PAN w Wiedniu. Obszary zainteresowań naukowych: historia nowożytna dawnej Rzeczypospolitej, kwestie polityczne i ustrojowe; historia dawnych Inflant i ich związków z polsko-litewską Rzecząpospolitą; historia Torunia;
historia wojskowa (w tym historia fortyfikacji i techniki wojennej); pamięć historyczna i miejsca pamięci. ORCID: 0000-0003-1216-3061

Literaturhinweise

Betlej A., Sibi, Deo, posteritati. Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku, Kraków 2010.

Błażejewicz O., Samuel Bogumił Linde, bibliotekarz i bibliograf, Wrocław 1975.

Dygdała J., Urzędnicy miejscy Torunia. Spisy, cz. III: 1651-1793, Toruń 2002.

Hermann A., Nowak Z., Studia lipskie Samuela Bogumiła Lindego i jego starania o lektorat języka polskiego na Uniwersytecie Lipskim (1789-1792), Zapiski Historyczne, t. 34: 1969, z. 4, s. 37-51.

Hüttl-Hubert E., „Je me suis fixé en cette capitale, pour y servir ma patrie…”. Wiedeńskie lata hrabiego Józefa Maksymiliana z Tenczyna Ossolińskiego, [w:] Skarby historii Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich gościem Wiednia. Katalog wystawy, opr. M. Orzeł, Wrocław 2009, s. 37-55.

Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.

Lewaszkiewicz T., Polnisch-Lektorate in Leipzig im 18. Jahrhundert, [w:] D. Scholze, E. Tomicka-Krumrey (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-PolnischerKultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001, s. 81-87.

Linde S. B., Autobiografia z 1823 roku, do druku przygotował i wstępem opatrzył M. Ptaszyk, Toruń 2000.

Linde S. B., Zdanie sprawy z całego ciągu pracy, [w:] Słownik języka polskiego, t. VI, Warszawa 1814, s. I-LXL.

Merian E., Die Bemühungen des polnischen Fürsten Józef Aleksander Jabłonowski um die Gründung seiner wissenschaftlichen Gesellschaft, [w:] D. Scholze, E. Tomicka-Krumrey (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-PolnischerKultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001, s. 23-36.

Michalski J., Linde Samuel Bogumił, krypt. X. Y. von Z (1771-1847), leksykograf, pedagog, bibliotekarz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972, s. 358-364.

Michalski J., Spór o koncepcję słownika Lindego, Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej, t. 2, Warszawa 1954, s. 521-563.

Ptaszyk M., Bibliografia prac Samuela Bogumiła Lindego, Toruń 1990.

Ptaszyk M., Kalendarz życia i twórczości Samuela Bogumiła Lindego, Wrocław 1992.

Ptaszyk M., Linde Samuel Bogumił (1771-1847), leksykograf, pedagog, bibliotekarz, [w:] Toruński Słownik Biograficzny, red. K. Mikulski, t. 3, Toruń 2002, s. 137-140.

Ptaszyk M., Prospekty ‘Słownika polskiego wyrazów zadawnionych i teraz używanych’ Samuela Bogumiła Lindego z 1797 r., Ze skarbca kultury, z. 38, Wrocław 1983, s. 133-164.

Ptaszyk M., Samuel Bogumił Linde (1771-1847), [w:] Pisarze polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, t. 3, Warszawa 1996, s. 392-414.

Rösel H., Beiträge zur Geschichte der Slawistik an den Universitäten Halle und Leipzig im 18. und 19. Jahrhundert (=Annales Universitatis Saraviensis, Reihe: Philosophische Fakultät, Bd. 3), Heidelberg 1964.

Salmonowicz S., Casus Lindego. Z Torunia do panteonu polskiej kultury, [w:] idem, Szkice toruńskie z XVII-XVIII wieku, Toruń 1992, s. 159-188.

Salmonowicz S., Samuel Bogumił Linde (1771-1847), językoznawca, bibliograf i pedagog, [w:] Wybitni ludzie dawnego Torunia, red. M. Biskup,

Warszawa-Poznań-Toruń 1982, s. 153-160.

Samuel Bogumił Linde wybitny torunianin, opr. M. Targowski, Toruń 2021.

Scholze D., Tomicka-Krumrey E. (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-Polnischer

Kultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001.

Skarby historii Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich gościem Wiednia. Katalog wystawy, opr. M. Orzeł, Wrocław 2009.

Tomicka-Krumrey E., Józef Aleksander Jabłonowski – ein aufgeklärter Sarmate. Zur Persönlichkeit des Mäzens, [w:] D. Scholze, E. Tomicka-Krumrey (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-Polnischer Kultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001, s. 37-51.

Zbyszewski K., Niemcewicz od przodu i tyłu, Warszawa 1991.

Rocznik Toruński

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Veröffentlicht

2022-06-01

Zitationsvorschlag

1.
DYBAŚ, Bogusław. Samuel Bogumił Linde in Leipzig und Wien. Über die Entstehung des Wörterbuchs der polnischen Sprache . Rocznik Toruński. Online. 1 Juni 2022. Vol. 48, no. 48, pp. 7-27. [Accessed 6 Juli 2025]. DOI 10.12775/RT.2021.001.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Bibliografische Angaben herunterladen
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Ausgabe

Bd. 48 Nr. 48 (2021): Rocznik Toruński

Rubrik

Artykuły

Lizenz

Creative-Commons-Lizenz
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.

Stats

Number of views and downloads: 630
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Autor/innenverzeichnis durchblättern
  • Issue archive

User

User

Aktuelle Ausgabe

  • Atom-Logo
  • RSS2-Logo
  • RSS1-Logo

Informationen

  • Für Leser/innen
  • Für Autor/innen
  • Für Bibliothekar/innen

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Sprache

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

Samuel Bogumił Linde, Leipzig, Wien, Wörterbuch der polnischen Sprache, Ossolineum, Lexikographie
Aufwärts

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop