Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Rocznik Toruński

.
  • Home
  • /
  • .
  1. Home /
  2. Archives /
  3. No. 47 (2020): Rocznik Toruński /
  4. Artykuły

.

Authors

  • Michał Targowski Instytut Historii i Archiwistyki, Wydział Nauk Historycznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0002-6525-0604

DOI:

https://doi.org/10.12775/RT.2020.002

Keywords

Olędrzy settlement, Olędrzy, Włocławek bishopric, counter-reformation, Brzoza, Otłoczyn

Abstract

Brzoza and Otłoczyn are villages located in the Vistula valley near Toruń. From the Middle Ages until the end of the 18th century they were the property of the bishops of Włocławek. In the first half of the 17th century, bishops Wawrzyniec Gembicki and Maciej Łubieński settled farmers called “Olędrzy”, in this area. This name was used to describe settlers who specialized in farming difficult to cultivate wetlands, which they used on a long-term lease basis. The article uses the rich source materials stored in the Diocesan Archives in Włocławek to present the most important issues related to the presence of the Dutch in Otłoczyn and Brzoza. The settlers appeared there much later than in the areas located in the lower section of the Vistula (Otłoczyn - 1613, Brzoza - 1631), this could have been related to the reluctance of the bishops towards foreigners who were also Protestants. The analysis of their surnames shows that Lutherans from German states were dominant among them. The Olędrzy received favourable economic rights typical for the so-called Dutch law, but were forbidden to practice religion publicly and to teach in the Protestant spirit. Nevertheless, the settlement of the Olędrzy people in both localities brought lasting and positive results. The conditions for the functioning of local Olędrzy communities did not change significantly until the first half of the In the 18th century, when bishop Krzysztof A. Szembek forced Protestants to leave both villages or convert to Catholicism, and then introduced new, less favourable principles of land lease. As a result of this decision, Otłoczyn and Brzoza experienced a period of economic stagnation in the following decades, and their populations became Polonized.

Author Biography

Michał Targowski, Instytut Historii i Archiwistyki, Wydział Nauk Historycznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Michał Targowski, historian, doctor of humanities, assistant professor at the Institute of History and Archive Sciences of the Nicolaus Copernicus University. He conducts research on the socio-economic history of Gdańsk Pomerania, Kujawy, Dobrzyń and Chełmno Lands in the Middle Ages and modern times, with particular emphasis on the settlement of Olędrzy.

References

Birecki P., Gmina Wielka Nieszawka. Szkice z dziejów, Wielka Nieszawka 2010.

Cackowski S., Gospodarstwo wiejskie w dobrach biskupstwa i kapituły chełmińskiej w XVII-XVIII w., T. 1: Gospodarstwo chłopskie, Toruń 1961.

Chodyła Z., Zarys dziejów osadnictwa olęderskiego w Polsce, [in:] Olędry. Przestrzenie wokół nas, Poznań 2006, S. 32-69.

Ciesielska K., Osadnictwo „olęderskie” w Prusach Królewskich i na Kujawach w świetle kontraktów osadniczych, Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza, B. 4, 1958, H. 2, S. 219-255.

Fijałek J., Ustalenie chronologii biskupów włocławskich, Kraków 1894.

Guldon R., Guldon Z., Osadnictwo województwa inowrocławskiego w latach 1775-1789, „Ziemia Kujawska”, t. 6, 1981, S. 99-113.

Guldon Z., Kabaciński R., Przywileje lokacyjne Przyłubia z lat 1359-1594, [in:] Dokumenty do dziejów Kujaw i ziemi dobrzyńskiej XIV-XIX w., Warszawa-Poznań 1974, S. 23-27.

Heuer R., Die Holländerdörfer in der Weichselniederung um Thorn, Mitteilungen des Coppernicusvereins für Wissenschaft und Kunst, H. 42, 1934, S. 122-155.

Inglot S., Stosunki społeczno-gospodarcze ludności w dobrach biskupstwa włocławskiego w pierwszej połowie XVI w., Lwów 1927.

Kalinowski J. K., Wawrzyniec Gembicki jako biskup chełmiński i pomezańskiej diecezji wieczysty administrator (1600-1610), Toruń 2011.

Klassen P. J., Menonici w Polsce i Prusach w XVI-XIX w., Toruń 2016.

Kriegseisen W., Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej (1696-1763). Sytuacja prawna, organizacja i stosunki międzywyznaniowe, Warszawa 1996.

Kuras K., Szembek Krzysztof Antoni, [in:] Polski Słownik Biograficzny, B. 48, H. 196, Warszawa-Kraków 2012, S. 81-89.

Maercker H., Geschichte der ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn, Danzig 1899-1900.

Mielke E., Schlonsk. Chronik eines deutschen Dorfes an der Weichsel in Mittelpolen, Dortmund 1972.

Raczyński M., Materjały do historii Ciechocinka od zapoczątkowania budowy warzelniów soli do wybuchu wielkiej wojny, Warszawa 1935.

Rudolph Ph., Z historii Solca Kujawskiego i okolicznych wsi, Solec Kujawski 2003.

Rocznik Toruński

Downloads

  • PDF (Deutsch)

Published

2020-12-21

How to Cite

1.
TARGOWSKI, Michał. . Rocznik Toruński. Online. 21 December 2020. No. 47, pp. 53-98. [Accessed 2 July 2025]. DOI 10.12775/RT.2020.002.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

No. 47 (2020): Rocznik Toruński

Section

Artykuły

Stats

Number of views and downloads: 638
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

Olędrzy settlement, Olędrzy, Włocławek bishopric, counter-reformation, Brzoza, Otłoczyn
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop