Czapscy herbu Leliwa i ich związki z Toruniem do początków XIX wieku Zarys problemu
DOI:
https://doi.org/10.12775/RT.2017.002Słowa kluczowe
Ród Czapskich, Prusy Królewskie, kościół Mariacki w Toruniu, Tomasz Czapski, herb Leliwa, Toruń w czasach nowożytnychAbstrakt
Szkic dotyczy rodu Czapskich herbu Leliwa i ich związków z Toruniem, jednym z największych ośrodków miejskich w Prusach Królewskich i Rzeczypospolitej w czasach nowożytnych. Czapscy w wieku XVIII weszli do elity arystokratycznej prowincji pruskiej. Uwidoczniło się to na wielu polach, przede wszystkim w sferach ekonomicznej, kulturowej i politycznej. Dzięki rosnącym wpływom nawiązywali często kontakty z magistratem miejskim Torunia, zwłaszcza w XVIII stuleciu, kiedy to prowincja stała się obszarem walk politycznych różnych stronnictw. Nie zawsze relacje między tą rodziną a miastem wyglądały poprawnie. Zdarzało się, że dochodziło między nimi do różnego rodzaju antagonizmów.Bibliografia
Achremczyk S., Jan Ansgary Czapski (1699–1742), wojewoda chełmiński, podskarbi wielki koronny, [w:] Wybitni Pomorzanie XVIII wieku. Szkice biograficzne, Wrocław 1983.
Bär M., Der Adel und der adelige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der preussischen Besitzergreifung: nach Auszügen aus den Vasallenlisten
und Grundbüchern, Leipzig 1911.
Bibliografia prac Jerzego Dygdały za lata 1972–2014, (oprac. T. Krzemiński i T. Łaszkiewicz), Zapiski Historyczne, t. 80, 2015, z. 3, s. 11-39.
Boniecki A., Herbarz Polski, t. 3, Warszawa 1900.
Breza E., Pochodzenie przydomków szlachty pomorskiej, Gdańsk 1986.
Die Schüler des Braunsberger Gymnasiums von 1694 bis 1776, hrsg. G. Lühr, Braunsberg 1934.
Domasłowski J., Jarzewicz J., Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu, Toruń 1998.
Drzewiecki B., Sławiński T., Piwniccy herbu Lubicz odmieniony od XVI do XX wieku, Warszawa 2016.
Dygdała J., Miasto w dobie Augusta III (1733–1763), [w:] Historia Torunia, t. 2, cz. 3: Między barokiem i oświeceniem (1660–1793), red. M. Biskup, Toruń 1996, s. 206-235.
Dygdała J., Opozycja Prus Królewskich wobec cła generalnego w latach 1764–1766, Zapiski Historyczne, t. 42, 1977, z. 2, s. 25-44.
Dygdała J., Podskarbi wielki koronny Jan Ansgary Czapski – budowa pozycji społecznej i prestiżu nowego magnata w pierwszej połowie XVIII wieku, Zapiski Historyczne, t. 70, 2005, z. 1, s. 27-52.
Dygdała J., Polityka Torunia wobec władz Rzeczypospolitej w latach 1764–1772, Warszawa-Poznań-Toruń 1977.
Dygdała J., Uwagi o magnaterii Prus Królewskich w XVIII stuleciu, Zapiski Historyczne, t. 44, 1979, z. 3, s. 53-92.
Elity mieszczańskie i szlacheckie Prus Królewskich i Kujaw w XIV–XVIII wieku. Zbiór studiów, red. J. Staszewski, Toruń 1995.
Gastpary W., Sprawa toruńska w roku 1724, Warszawa 1969.
Górski K., Pomorze w dobie wojny trzynastoletniej, Poznań 1932.
Grupa M., Ubiór mieszczan i szlachty z XVI–XVIII wieku z kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu, Toruń 2005.
Kossakowski S. K., Monografie historyczno genealogiczne niektórych rodzin polskich, t. I, Warszawa 1859.
Maliszewski K., Jakub Kazimierz Rubinkowski. Szlachcic, mieszczanin toruński, erudyta barokowy, Warszawa-Poznań-Toruń 1982.
Mikulski K., Najstarsze dzieje Czapskich herbu Leliwa (Ze studiów nad genealogią szlachty pomorskiej), [w:] Między wielką polityką a szlacheckim
partykularzem. Studia z dziejów nowożytnej Polski i Europy, Toruń 1993, s. 353-365.
Mikulski K., Pułapka niemożności. Społeczeństwo nowożytnego miasta wobec
procesów modernizacyjnych (na przykładzie Torunia w XVII i XVIII wieku), Toruń 2004.
Nowak T., Oblężenie Torunia w roku 1658, Toruń 1936.
Perłakowski A., Kariera i upadek królewskiego faworyta. Aleksander Józef Sułkowski w latach 1695–1738, Kraków 2013.
Polski Słownik Biograficzny, t. 4, Kraków 1938.
Salmonowicz S., O toruńskim tumulcie z roku 1724, Odrodzenie i Reformacja, t. 28, 1983, s. 161-185.
Semrau A., Grabdenkmäler der Marienkirche zu Thorn, Thorn 1892.
Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1: A-F, red. S. Gierszewski, Gdańsk 1992.
Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 2, Warszawa 1907.
Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990.
[Wałęga S. K.], Jak prorektor toruński Schultz obraził dumę szlachecką i co z tego wynikło, Słowo Pomorskie, t. 15, 1935, z. 58, s. 60-91.
Wałęga S. K., Perypetie toruńskie i gdańskie na sejmiku generalnym grudziądzkim w 1764 roku, Rocznik Toruński, t. 26, 1999, s. 131-145.
Wojtowicz J., Dzieje handlu, przemysłu i rzemiosła, [w:] Historia Torunia, t. 2, cz. 3: Między barokiem i oświeceniem (1660–1793), red. M. Biskup,
Toruń 1996, s. 60-95.
Zielińska T., Szlacheccy właściciele nieruchomości w miastach XVIII wieku, Warszawa-Łódź 1987.
Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, t. 11, Poznań 1889.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 724
Liczba cytowań: 0