Idea dziedzictwa światowego i jej przemiany w okresie poprzedzającym wpis Torunia na listę światowego dziedzictwa UNESCO
DOI:
https://doi.org/10.12775/RT.2024.008Słowa kluczowe
dziedzictwo Torunia, lista światowego dziedzictwa UNESCO, idea dziedzictwa, teoria konserwacji.Abstrakt
Wpis Średniowiecznego zespołu miejskiego Torunia na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w grudniu 1997 r. był ukoronowaniem wieloletniego procesu przygotowawczego zainicjowanego pod koniec lat 80. w środowisku toruńskich historyków, konserwatorów i muzealników. Problemy towarzyszące tym staraniom a także najważniejsze etapy procesu zakończonego opracowaniem dokumentacji do wniosku o wpis omawiano już w wielu publikacjach. W niniejszym artykule podjęto próbę ukazania szerokiego kontekstu ideowego towarzyszącego przemianom koncepcji światowego dziedzictwa UNESCO, z uwzględnieniem pierwszych projektów ochrony „wspólnego dziedzictwa ludzkości” w czasach Ligi Narodów, inicjatyw poprzedzających uchwalenie w roku 1972 Konwencji UNESCO w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego oraz postulatów teoretycznych będących reakcją na postępującą globalizację i instytucjonalizację idei dziedzictwa w ostatnich dekadach XX w.
Bibliografia
Arszyński M., Toruń na liście światowego dziedzictwa UNESCO, „Rocznik Toruński”, t. 26, 1999, s. 9–24.
Batisse M., Nature and Culture: Recollections of a (conventional) marriage, „Les Cahiers d’histoire”, no 2, 2003, s. 12–66.
Bolla G., Episodes of a painstaking gestation, „Les Cahiers d’histoire”, 2003, no 2, s. 67–95.
Cameron Ch., The Evolution of the Concept of Outstanding Universal Value, [w:] Conserving the Authentic: Essays in Honour of Jukka Jokilehto, red. N. Stanley-Price, J. King, Rome 2009, s. 127–136.
Cameron Ch., M. Rössler, Many Voices, One Vision: The Early Years of the World Heritage Convention, London 2013.
Desvallées A., À l’origine du mot patrimoine, [w:] Patrimoine et modernité, red. D. Poulot, Paris 1998, s. 89–105.
Droit R.-P., L'humanité toujours à construire: regard sur l'histoire intellectuelle de l'UNESCO, 1945–2005, Paris 2005.
Falser M., From Venice 1964 to Nara 1994 – Changing Concepts of Authenticity?, [w:] Conservation and Preservation. Interactions between Theory and Practice. In memoriam Alois Riegl (1858–1905), red. M. Falser, W. Lipp, A. Tomaszewski, Florence 2010, s. 115–132.
Jokilehto J., ICCROM and the Conservation of Cultural Heritage, a history of the organization’s first 50 years, 1959–2009, Rome 2011.
Kalembka S., Kilka wspomnień i refleksji z początków starań o wpisanie Torunia na listę światowego dziedzictwa UNESCO, „Rocznik Toruński”, t. 26, 1999, s. 25–31.
Kłoczowski J., UNESCO w globalnym świecie, „Biuletyn: Przegląd Polskiego Komitetu ds. UNESCO”, 2011, s. 5–6.
Labadi S., A review of the Global Strategy for a balanced, representative and credible World Heritage List 1994–2004, „Conservation and Management ofArchaeological Sites”, 2005, t. 7, no 2, s. 89–102.
Michałowska G., UNESCO, sukcesy, porażki, wyzwania, Warszawa 2020.
Nara Conference on Authenticity in Relation to the World Heritage Convention, Nara, Japan, 1–6 November 1994: proceedings. Conference de Nara sur l'Authenticité dans le cadre de la Convention du Patrimoine Mondial, Nara, Japon, 1–6 novembre 1994: compte–rendu, red. Knut Larsen, Paryż 1995.
Nawrocki Z., Przebieg starań Torunia o wpisanie na listę światowego dziedzictwa UNESCO z perspektywy Miejskiego Konserwatora Zabytków, „Rocznik Toruński”, t. 27, 2000, s. 17–21.
Passini M., Le patrimoine à l'épreuve de l'histoire transnationale; Circulations culturelles et évolutions du régime patrimonial pendant les années 1930, „Vingtième Siècle”, 2018, n° 137, s. 49–61.
Piotrowska K., Uzasadnienie wpisu na listę światowego dziedzictwa w przeszłości i obecnie, [w:] Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr światowego dziedzictwa, red. B. Szmygin, Warszawa 2011, s. 10–25.
Piotrowska K., Dąbrowski J., Przybylski A., Plan zarządzania miejscem światowego dziedzictwa UNESCO dla średniowiecznego zespołu miejskiego Torunia. Projekt, [2024], https://www.konsultacje.torun.pl/sites/default/files/pictures/2016/plan_zarzadzania_unesco_projekt_do_konsultacji.pdf [dostęp: 24.02.2024].
Pressouyre L., La Convention du patrimoine mondial, vingt ans après, Paris 1993.
Rehling A., “Kulturen unter Artenschutz”? Vom Schutz der Kulturschätze als Gemeinsames Erbe der Menschheit zur Erhaltung kultureller Vielfalt, [w:] Global Commons im 20. Jahrhundert: Entwürfe für eine globale Welt, red. I. Löhr, A. Rehling, Berlin 2014, s. 109–38.
Renoliet J.-J., L'UNESCO oubliée. La Société des Nations et la coopération intellectuelle (1919–1946), Paris 1999.
Stoczkowski W., UNESCO's doctrine of human diversity: A secular soteriology? „Anthropology Today”, 2009; t. 25, no 3, s. 7–11.
Szmygin B., Światowe dziedzictwo kultury UNESCO – charakterystyka, metodologia, zarządzanie, Warszawa–Lublin 2016.
Vecco M., A definition of cultural heritage: From the tangible to the intangible, „Journal of Cultural Heritage”, t. 11, n° 3, 2010, s. 321–324.
Zimna-Kawecka K., The issues of urban and architectural heritage protection on the example of the medieval town of Toruń in Poland, „AMPS Proceedings Series” t. 35, no 3, 2023, s. 325–339.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Janusz Krawczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 82
Liczba cytowań: 0
