Drugi po Koperniku. Samuel Thomas von Sömmerring (1755–1830), niedoceniany wybitny uczony i wynalazca z Torunia
DOI:
https://doi.org/10.12775/RT.2024.006Apstrakt
Opierając się na wieloletnim doświadczeniu przewodnika po Toruniu dostrzegam silną dysproporcję pomiędzy wiedzą turystów o Mikołaju Koperniku a Samuelu Thomasie Sömmerringu – innym wybitnym uczonym i wynalazcą pochodzącym z tego miasta. W eseju zarysuję osiągnięcia Sömmerringa, przede wszystkim w dziedzinie neuroanatomii. Jednym z celów pracy jest wskazanie roli wczesnych lat spędzonych w rodzinnym mieście oraz dowodów trwającej do ostatnich lat jego życia serdecznej pamięci uczonego o Toruńskim Gimnazjum, którego był absolwentem. Przyjrzę się także przypuszczalnemu znaczeniu lat toruńskich dla zainteresowań Kopernika astronomią. Dokonam również szerszych porównań między tymi dwoma uczonymi pochodzącymi z Torunia. Oprócz tego wskażę na przejawy wciąż żywej pamięci o dokonaniach neuroanatoma z Torunia we współczesnej nauce oraz na kontrast w formach jego upamiętnienia pomiędzy Frankfurtem nad Menem a Toruniem postulując pewne działania na poprawienie tej sytuacji.
Reference
Bast T., The life and work of Samuel Thomas von Sömmerring, „Ann Med Hist.”, t. 6, nr 4, 1924, s. 369–386.
Borawska T., Pobyt w Rzymie, [w:] Nicolaus Copernicus Thorunensis, http://copernicus.torun.pl/biografia/1496-1503/2/ [dostęp: 20.05.2024].
Drewnowski J., Mikołaj Kopernik świetle swej korespondencji, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.
https://ksiaznica.torun.pl/files/181/Historia-Torunia-iregionu/88/Samuel-Thomas-von-Soemmerring.pdf [dostęp: 20.05.2024].
https://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/5806 [dostęp: 20.05.2024].
https://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/8427 [dostęp: 20.05.2024].
Kłosiński M., Targowski M., Dom Glazurowy. Rezydencja Koperników i Watzenrodów, [w:] Kopernikański Toruń, https://www.kopernikanski.torun.pl/items/show/ [dostęp: 20.05.2024].
Kubik Kazimierz, Nauki ścisłe w toruńskim Gimnazjum Akademickim.,[w:] Księga Pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, t. 3 [XIX-XX w.], red.: Z. Zdrójkowski. Toruń, 1974.
Mikulski K., Dzieje toruńskiej rodziny Watzenrode w XIV–XVI w., „Klio”, t. 20, nr 1, 2013, s. 69–110.
Mikulski K., Watzenrodowie i dom rodzinny Mikołaja Kopernika w Toruniu, [w:] Studia z dziejów miast i mieszczaństwa, t. 2, red. J. Tandecki, R. Czaja, Toruń 1996, s. 243–256.
Pearce J. M. S., Samuel Thomas Soemmerring (1755–1830): The Naming of Cranial Nerves, „Eur Neurol”, 77, 2017, s. 303–306.
Piątkowski A., Sömmerring Samuel Thomas (1755–1830), uczony, anatom, lekarz i fizyk, [w:] Toruński Słownik Biograficzny, t. 3, red. Krzysztof Mikulski, Toruń 2002, s. 200– 203.
Ruciński R., Konrad Gesselen. Przykład kariery uczonego w średniowiecznym Toruniu, „Rocznik Toruński”, nr 28, 2001, s. 37–49.
Salmonowicz S., Toruńskie gimnazjum akademickie (1568–1817), [w:] K. Podlaszewska, S. Salmonowicz, Z. Zdrójkowski, Krótka historia Gimnazjum Toruńskiego 1568–1968, Toruń 1968.
Salmonowicz S., Toruńskie Gimnazjum Akademickie w wieku oświecenia (1681–1793), [w:] Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, t. 3, t. 3 [XIX-XX w.], red.: Z. Zdrójkowski, Toruń 1974.
Samuel Thomas von Sömmerring, [w:] Wikipedia, the free encyclopedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Samuel_Thomas_von_S%C3%B6mmerring [dostęp: 20.05.2024].
Sömmerring Samuel Thomas, Ueber einen elektrichen Telegraphen, „Denkschriften der Königlichen Akademie der Wissenschaften zu München”, R. 1809–1810, s. 401–415.
Stoyanov G. S., Matev B. K. Samuel Thomas von Sömmerring's Contributions on the Cranial Nerves and Vomeronasal Organ, „Cureus”, Jun 22, 2018, 10(6):e2859. DOI: 10.7759/cureus.2859. PMID: 30148012; PMCID: PMC6107037.
Venita J., A portrait in history. The anatomical legacy of Dr Sömmerring, „Arch Pathol Lab Med”, t. 123, 1999, s. 762.
Vilensky J. A., The neglected cranial nerve: Nervus terminalis (cranial nerve N), “Clinical Anatomy”, R. 212, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ca.22130 [dostęp: 20.05.2024].
Włodarczyk J., „Według najdawniejszej doktryny pitagorejczyków” Z czyich pomysłów czerpał Kopernik, z kim rywalizował i kogo zainspirował, „Pomocnik Historyczny Polityki. Kopernik nieznany”, nr 3, 2023, s. 47.
Wojtowicz J., Samuel Thomas Soemmerring (1755–1830). Uczony, anatom, lekarz i fizyk, [w:] Wybitni ludzie dawnego Torunia, red. M. Biskup, Warszawa–Poznań–Toruń 1982, s. 132–139.
Downloads
Objavljeno
Kako citirati
Broj časopisa
Sekcija
Licenca
Sva prava zadržana (c) 2025 Iwo Bohr

Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo-Bez prerada 4.0 Internacionalna licenca.
Stats
Number of views and downloads: 71
Number of citations: 0