Samuel Bogumił Linde w Lipsku i Wiedniu. Wokół genezy Słownika języka polskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/RT.2021.001Słowa kluczowe
Samuel Bogumił Linde, Lipsk, Wiedeń, Słownik języka polskiego, Ossolineum, leksykografiaAbstrakt
Pochodzący z osiadłej w Toruniu szwedzkiej rodziny Samuel Bogumił Linde (1771-1847) jest znany przede wszystkim jako twórca sześciotomowego Słownika języka polskiego, opublikowanego po raz pierwszy w latach 1807-1814. Linde uczył się najpierw w Toruniu, następnie studiował od 1789 r.w Lipsku, szczególnie interesując się językoznawstwem, uzyskując z czasem stanowisko lektora języka polskiego na Uniwersytecie Lipskim. W czasie studiów, a także w efekcie kontaktów z polską emigracją polityczną po klęsce
w wojnie polsko-rosyjskiej w 1792 r., zrodziła się idea opracowania słownika języka polskiego. W zasadniczej części została ona zrealizowana podczas dziewięcioletniej pracy w Wiedniu w charakterze bibliotekarza w prywatnej bibliotece Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (późniejszej Bibliotece Ossolineum).
Bibliografia
Betlej A., Sibi, Deo, posteritati. Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku, Kraków 2010.
Błażejewicz O., Samuel Bogumił Linde, bibliotekarz i bibliograf, Wrocław 1975.
Dygdała J., Urzędnicy miejscy Torunia. Spisy, cz. III: 1651-1793, Toruń 2002.
Hermann A., Nowak Z., Studia lipskie Samuela Bogumiła Lindego i jego starania o lektorat języka polskiego na Uniwersytecie Lipskim (1789-1792), Zapiski Historyczne, t. 34: 1969, z. 4, s. 37-51.
Hüttl-Hubert E., „Je me suis fixé en cette capitale, pour y servir ma patrie…”. Wiedeńskie lata hrabiego Józefa Maksymiliana z Tenczyna Ossolińskiego, [w:] Skarby historii Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich gościem Wiednia. Katalog wystawy, opr. M. Orzeł, Wrocław 2009, s. 37-55.
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.
Lewaszkiewicz T., Polnisch-Lektorate in Leipzig im 18. Jahrhundert, [w:] D. Scholze, E. Tomicka-Krumrey (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-PolnischerKultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001, s. 81-87.
Linde S. B., Autobiografia z 1823 roku, do druku przygotował i wstępem opatrzył M. Ptaszyk, Toruń 2000.
Linde S. B., Zdanie sprawy z całego ciągu pracy, [w:] Słownik języka polskiego, t. VI, Warszawa 1814, s. I-LXL.
Merian E., Die Bemühungen des polnischen Fürsten Józef Aleksander Jabłonowski um die Gründung seiner wissenschaftlichen Gesellschaft, [w:] D. Scholze, E. Tomicka-Krumrey (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-PolnischerKultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001, s. 23-36.
Michalski J., Linde Samuel Bogumił, krypt. X. Y. von Z (1771-1847), leksykograf, pedagog, bibliotekarz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972, s. 358-364.
Michalski J., Spór o koncepcję słownika Lindego, Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej, t. 2, Warszawa 1954, s. 521-563.
Ptaszyk M., Bibliografia prac Samuela Bogumiła Lindego, Toruń 1990.
Ptaszyk M., Kalendarz życia i twórczości Samuela Bogumiła Lindego, Wrocław 1992.
Ptaszyk M., Linde Samuel Bogumił (1771-1847), leksykograf, pedagog, bibliotekarz, [w:] Toruński Słownik Biograficzny, red. K. Mikulski, t. 3, Toruń 2002, s. 137-140.
Ptaszyk M., Prospekty ‘Słownika polskiego wyrazów zadawnionych i teraz używanych’ Samuela Bogumiła Lindego z 1797 r., Ze skarbca kultury, z. 38, Wrocław 1983, s. 133-164.
Ptaszyk M., Samuel Bogumił Linde (1771-1847), [w:] Pisarze polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, t. 3, Warszawa 1996, s. 392-414.
Rösel H., Beiträge zur Geschichte der Slawistik an den Universitäten Halle und Leipzig im 18. und 19. Jahrhundert (=Annales Universitatis Saraviensis, Reihe: Philosophische Fakultät, Bd. 3), Heidelberg 1964.
Salmonowicz S., Casus Lindego. Z Torunia do panteonu polskiej kultury, [w:] idem, Szkice toruńskie z XVII-XVIII wieku, Toruń 1992, s. 159-188.
Salmonowicz S., Samuel Bogumił Linde (1771-1847), językoznawca, bibliograf i pedagog, [w:] Wybitni ludzie dawnego Torunia, red. M. Biskup,
Warszawa-Poznań-Toruń 1982, s. 153-160.
Samuel Bogumił Linde wybitny torunianin, opr. M. Targowski, Toruń 2021.
Scholze D., Tomicka-Krumrey E. (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-Polnischer
Kultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001.
Skarby historii Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich gościem Wiednia. Katalog wystawy, opr. M. Orzeł, Wrocław 2009.
Tomicka-Krumrey E., Józef Aleksander Jabłonowski – ein aufgeklärter Sarmate. Zur Persönlichkeit des Mäzens, [w:] D. Scholze, E. Tomicka-Krumrey (Hg.), Mit Wort und Tat. Deutsch-Polnischer Kultur- und Wissenschaftsdialog in Vergangenheit und Gegenwart, Leipzig 2001, s. 37-51.
Zbyszewski K., Niemcewicz od przodu i tyłu, Warszawa 1991.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 110
Liczba cytowań: 0
