Przekład naukowy a obrazowanie: badania wstępne nad subiektywnymi aspektami znaczenia w prozie naukowej z wykorzystaniem kilku tłumaczeń tego samego tekstu źródłowego
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2021.010Słowa kluczowe
przekład naukowy, tekst naukowy, gramatyka kognitywna, wymiary obrazowania, konstrukcja scenyAbstrakt
Artykuł przedstawia badania wstępne nad subiektywnymi aspektami znaczenia w przekładzie tekstu naukowego z wykorzystaniem materiału składającego się z jednego tekstu źródłowego w języku angielskim oraz jego pięciu polskich przekładów. Wyniki analizy semantycznej w kategoriach wymiarów obrazowania Ronalda Langackera – narzędzia stworzonego na potrzeby opisu subiektywnych aspektów znaczenia językowego, lecz dotychczas stosowanego głównie do badania semantycznych „detali” w przekładzie literatury pięknej – pokazują, że sposób widzenia określonych treści przez autora ulega w przekładzie naukowym różnym wypaczeniom. Wobec niezaprzeczalnej roli przekładu w rozwoju nauki oraz istotnej funkcji subiektywnych elementów tekstu naukowego można sformułować tezę, że koncepcja ekwiwalencji na poziomie obrazowania (Tabakowska 2001) ma uzasadnione zastosowanie również w przekładzie tekstu naukowego.
Bibliografia
Marks R., 2014, Self-efficacy and arthritis disability: An updated synthesis of the evidence base and its relevance to optimal patient care. „Health Psychology Open”, 1(1).
Baker M., 1992, In Other Words: A coursebook on translation, London–New York.
Bedyńska S., Brzezicka A., Cypryańska M., 2013, Od teorii do analizy statystycznej. Jak badać zjawiska psychologiczne?, [w:] Statystyczny drogowskaz 1. Praktyczne wprowadzenie do wnioskowania statystycznego, t. 1, S. Bedyńska, M. Cypryańska (red.), Warszawa, s. 17–45.
Bühler A., 2002, Translation as interpretation, [w:] Translation Studies: Perspectives on the Emerging Discipline, A. Riccardi (red.), Cambridge–New York, s. 56–74.
Croft W., Crurse D.A., 2004, Cognitive Linguistics, Cambridge–New York.
Cuyckens H., Geeraerts D., 2007, Introducing Cognitive Linguistics, [w:] The Oxford Handbook of Cognitive Linguistics, D. Geeraerts, H. Cuyckens (red.), Oxford–New York, s. 3–21.
Duszak A., 1994, Academic discourse and intellectual styles, „Journal of Pragmatics”, 21(3), s. 291–313.
Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa.
Gray B., Biber D., 2012, Current conceptions of stance, [w:] Stance and Voice in Written Academic Genres, K. Hyland, C. Sancho Guinda (red.), Basingstoke– New York, s. 15–33.
Hyland K., 1998, Hedging in Scientific Research Articles, Amsterdam–Philadelphia.
Hyland K., 2005, Stance and Engagement: a Model of Interaction in Academic Discourse, „Discourse Studies”, 7(2), s. 173–192.
Hyland K., 2014, Disciplinary discourses: writer stance in research articles, [w:] Writing: Texts, Processes and Practices, Ch.N. Candlin, K. Hyland (red.), London–New York, s. 99–121.
Johnson M., 1987, The Body in the Mind. The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and Reason, Chicago–London.
Kozłowska Z., 2007, O przekładzie tekstu naukowego (na materiale tekstów językoznawczych), wyd. 2, Warszawa.
Kiklewicz A., 2008, Ambisemia jako kategoria semantyki funkcjonalnej, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. 64, s. 63–75.
Lakoff G., 1991, Cognitive versus generative linguistics: How commitments influence results, „Language & Communication”, 11(1/2), s. 53–62.
Lakoff G., 2011 [1987], Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle, Kraków.
Langacker R.W., 1987, Foundations of Cognitive Grammar, Vol. 1: Theoretical Prerequisites, Stanford.
Langacker R.W., 2002 [1991], Concept, Image, and Symbol. The Cognitive Basis of Grammar, 2nd edition, Berlin–New York.
Langacker R.W., 2005, Obserwacje i rozważania na temat zjawiska subiektyfikacji, Kraków.
Langacker R.W., 2009, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, Kraków.
Levý J., 2009 [1967], Przekład jako proces podejmowania decyzji, [w:] Współczesne teorie przekładu, P. Bukowski, M. Heydel (red.), Kraków, s. 71–86.
Malmkjaer K., 1998, Love thy Neighbour: Will Parallel Corpora Endear Linguists to Translators?, „Meta”, 43(4), s. 534–541.
Pisanski Peterlin A., 2010, Hedging Devices in Slovene-English Translation: A Corpus-Based Study, „Nordic Journal of English Studies”, 9(2), s. 171–193.
Schank R.C., Abelson R.P., 1977, Scripts, plans, goals, and understanding, Hillsdale.
Sedgley T., 2013, The responsibilities of being a physiotherapist, [w:] Tidy’s Physiotherapy, 15th edition, S.B. Porter (red.), Edinburgh–New York, s. 1–21.
Silver M., 2003, The Stance of Stance: a Critical Look at Ways Stance Is Expressed and Modeled in Academic Discourse, „Journal of English for Academic Purposes”, 2(4), s. 359–374.
Tabakowska E., 2001 [1993], Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków.
Tabakowska E., 2004, O językowych wyznacznikach punktu widzenia, [w:] Punkt widzenia w języku i w kulturze, J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, R. Nycz (red.), Lublin.
Vinay J.-P., Darbelnet J., 1957, Stylistique comparée du français et de l’anglais, Paris.
Witosz B., 2012, Naukowy język polski wobec metodologii ponowoczesnej, [w:] Oblicza polszczyzny, A. Markowski, R. Pawelec (red.), Warszawa, s. 241–252.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 802
Liczba cytowań: 0