Obecność polskich filmów w Niemczech w drugiej połowie lat 30. XX w. Odtworzenie zasad tłumaczenia napisowego
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2020.015Słowa kluczowe
tłumaczenie filmowe, tłumaczenie audiowizualne, tłumaczenie napisowe, napisy międzykadrowe, napisy dolneAbstrakt
W latach 30. XX w., gdy animozje narodowe hamowały swobodny obieg filmów, tylko nieliczne tytuły polskie trafiały na niemieckie ekrany. Jednym z nich jest polska produkcja z 1936 r. w gwiazdorskiej obsadzie pod tytułem Jego wielka miłość. W polskim archiwum zachowała się kopia z niemieckimi napisami, która posłużyła za materiał badawczy i stanowi podstawę przedstawionych w niniejszym artykule analiz. Na podstawie napisów z taśmy podjęta została próba odtworzenia zasad tłumaczenia napisowego stosowanego w 2. połowie lat 30. XX w. Wyniki przeprowadzonych analiz prezentują w wielu aspektach zasady ówczesnego wykonywania napisów translacyjnych. Co ciekawe, bardziej przypominają one napisy współczesne niż napisy międzykadrowe, stosowane jeszcze w roku 1930, czyli zaledwie kilka lat wcześniej niż powstały napisy do Jego wielkiej miłości.Bibliografia
Adamowicz-Grzyb G., 2010, Jak redagować napisy do filmów. ABC tłumacza filmowego, Warszawa.
Adamowicz-Grzyb G., 2013, Tłumaczenie filmowe w praktyce, Warszawa.
Awedyk W., 2013, Subtitling standards in Norway, „Folia Scandinavica Posnaniensia”, 15, s. 4–14.
Awedyk W., 2015, On subtitling in Norway, [w:] New points of view on audiovisual translation and media accessibility, A. Jankowska, A. Szarkowska (red.), Frankfurt am Main, s. 9–20.
Belczyk A., 2007, Tłumaczenie filmów, Wilkowice.
Biel U., 2012, Polsko-niemiecka wymiana filmowa w latach 1933‒1939, [w:] Polska i Niemcy. Filmowe granice i sąsiedztwa, K. Klejsa (red.), Wrocław, s. 16–31.
Biel U., 2015, The place of Polish films on German market between 1920s and 1930s, with special emphasis on borderlands, [w:] History of European cinema. Intercultural perspective, M. Dondzik, M. Pabiś-Orzeszyna, B. Zając (red.), Łódź, s. 23–36.
Bogucki Ł., 2004, The constraint of relevance in subtitling, „The Journal of Specialised Translation”, 1, s. 71–88.
Carroll M., Ivarsson J., 1998, Code of good subtitling practice. Endorsed by the European Association for Studies in Screen Translation in Berlin on 17 October 1998, https://www.esist.org/wp-content/uploads/2016/06/ Code-of-Good-Subtitling-Practice.PDF.pdf.
Diaz-Cintas J., Remael A., 2007, Audiovisual translation. Subtitling, London–New York.
Garncarz J., 2005a, Die Etablierung der Synchronisation fremdsprachiger Filme. Eine vergleichende europäische Studie, [w:] Sound. Zur Technologie und Ästhetik des Akustischen in den Medien, H. Segeberg, F. Schätzlein (red.), Marburg, s. 74–82.
Garncarz J., 2005b, Versionen versus Dubbing. Fremde Töne im Sprechfilm, [w:] FilmEuropa – Babylon. Mehrsprachenversionen der 1930er Jahre in Europa, J. Schöning (red.), München, s. 13–20.
Garncarz J., 2006, Untertitel, Sprachversion, Synchronisation. Die Suche nach dem optimalen Übersetzungsverfahren, [w:] Babylon in FilmEuropa. Mehrsprachen Versionen der 1930er Jahre, J. Distelmeyer (red.), München, s. 9–18.
Garncarz J., 2015, Europas alter Märchenzauber und Hollywoods neues Zaubermärchen. Walt Disneys Snow White and the Seven Dwarfs in Deutschland, [w:] Film im Transferprozess. Transdisziplinäre Studien zur Filmsynchronisation, T. Bräutigam, N. D. Peiler (red.), Marburg, s. 226–259.
Gottlieb H., 1992, Subtitling ‒ a new university discipline, [w:] Teaching translation and interpreting. Training, talent and experience, C. Dollerup, A. Loddegaard (red.), Amsterdam, s. 161–169.
Hejwowski K., 2006, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa.
Jüngst H. E., 2010, Audiovisuelles Übersetzen, Tübingen.
Kaunzner U. A., 2016, Die Bedeutung von Suprasegmentalia bei der Untertitelung, „trans-kom. Zeitschrift für Translationswissenschaft und Fachkommunikation”, 9(1), s. 20–33.
Nardi A., 2016, Sprachlich-textuelle Faktoren im Untertitelungsprozess. Ein Modell zur Übersetzerausbildung Deutsch-Italienisch, „trans-kom. Zeitschrift für Translationswissenschaft und Fachkommunikation”, 9(1), s. 34–57.
Naumann G., 2016, Filmsynchronisation in Deutschland bis 1955, Frankfurt.
O’Sullivan C., 2019, A splendid innovation, these English titles! Sources of evidence for early subtitling practice, [w:] The translation of films, 1900‒1950, C. O’Sullivan, J.-F. Cornu (red.), Oxford, s. 15‒30.
O’Sullivan C., Cornu J.-F., 2018, History of audiovisual translation, [w:] The Routledge handbook of audiovisual translation, L. Perez-Gonzalez (red.), London, s. 15–30.
Pedersen J., 2007, A comparative study of subtitling norms in Sweden and Denmark with a focus on extralinguistic cultural reference, Stockholm.
Pedersen J., 2011, Subtitling norms for television. An exploration focussing on extralinguistic cultural references translations library, Amsterdam.
Plewa E., 2016, Untertitelung, Mehrsprachenversionen und Synchronisation in Polen im Jahr 1930. Die Suche nach der optimalen Übersetzungsmethode, „trans-kom. Zeitschrift für Translationswissenschaft und Fachkommunikation”, 9(2), s. 266–282.
Plewa E., 2018, Początki tłumaczenia filmowego w Polsce, [w:] Translation Landscapes – Internationale Schriften zur Übersetzungswissenschaft, t. 2, P. Sulikowski, A. Sulikowska, E. Lesner (red.), Hamburg, s. 217–237.
Plewa E., 2019, Polskie tłumaczenie napisowe w 1930, „Między oryginałem a przekładem”, 10, s. 59–72.
Szarkowska A., Bogucka L., 2019, Six-second rule revisited. An eye-tracking study on the impact of speech rate and language proficiency on subtitle reading, [w:] Translation, cognition, behavior, t. 2.1, Amsterdam, s. 101–124.
Tomaszkiewicz T., 2006, Przekład audiowizualny, Warszawa.
Wahl Ch., 2003, Das Sprechen der Filme. Über verbale Sprache im Spielfilm. Versionsfilme und andere Sprachübertragungsmethoden. Tonfilm und Standardisierung. Die Diskussion um den Sprechfilm. Der polyglotte Film. Nationaler Film und internationales Kino. Dissertation. Bochum, http://webdoc.sub.gwdg.de/ebook/dissts/Bochum/Wahl2003.pdf (dostęp: 17.10.2016).
Wahl Ch., 2005, Das Sprechen des Spielfilms, Trier.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 883
Liczba cytowań: 0
