Polski XVI-wieczny przekład poradnika Piotra Krescencjusza jako świadectwo przenikania kultur
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2017.009Słowa kluczowe
XVI-wieczny polski przekład poradnika Krescencjusza, językowe wykładniki przenikania kultur, tekst specjalistyczny, historia języka polskiegoAbstrakt
Przedmiotem niniejszego tekstu są występujące w polskim wydaniu poradnika (1571), wyodrębnione graficznie, podane w nawiasach, wyjaśniające uwagi autora. Celem jest ich charakterystyka, odniesienie do łacińskiego pierwowzoru tekstu oraz prześledzenie, jak za ich pomocą starano się adaptować obce realia i zapoznawać z nimi odbiorcę. Poczyniono też porządkującą próbę wyszczególnienia ich rodzajów i funkcji. Omówiony materiał pełni głównie funkcję informacyjną, zarazem objaśnia i tłumaczy tekst, czasem przybliża kontekst kulturowy, jest rodzajem językowego i tematycznego leksykonu, który zapoznaje czytelnika ze zwyczajami i kulturą innych narodów.
Bibliografia
Piotr Crescentyn, 1571, „O pomnożeniu y rozkrzewieniu w∫zelakich Pożytkow/ kśiąg Dwoienaśćie: Ludźiom Stanu każdego/ ktorzyby śię vczćiwym Gospodar∫twem bawili/ wielce potrzebne a pożyteczne”, Kraków.
Petrus de Crescentiis, 1493/ przedruk 1531: Vom Ackerbaw, Erdtwucher und Bawleuten [Ruralia commodorum libri XII, dt.] [Strasburg] : Knoblouch, 1531. – [4], CLXXXII Bl.Bibliogr. Nachweis: VD 16 P 1836; [Die jungere deutsche Ubersetzung, erstmals gedruckt von Peter Drach, Speyer 1493, hier im vierten Nachdruck Strasburg 1531]; http://www. mgh-bibliothek.de/digilib/pdc.htm (dostęp: 16 czerwca 2016 r.).
Crescentiis Petrus de Ruralia commoda, Lowen, zwischen 1477 und 1483: http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/crescentiis1477/ (dostęp: 16 czerwca 2016 r.).
Chromiński, K., 1806, O literaturze polskiej, „Dziennik Wileński”, t. III.
Hrabec, S., Pepłowski, F., 1963, Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w Słowniku Lindego, Warszawa.
Inglot, S., 1951, wstęp i objaśnienia w: Anzelm Gostomski Gospodarstwo, Wrocław, s. III–XXXIX.
Kamper-Warejko, J., 2009a, Kilka uwag o historii nazw ziół z poradnika P. Krescencjusza (1571 r.), „Studia Językoznawcze”, t. 8, Szczecin, s. 71–81.
Kamper-Warejko, J., 2009b, Nazwy roślin „z naśienia śię rodzących na ogrodźiech ku żywnośći ludzkiey” u Krescencjusza a wybrane XVI-wieczne zielniki, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 9, Białystok, s. 115–126.
Kamper-Warejko, J., 2009c, XVI-wieczne nazwy polskich roślin jako świadectwo rozwoju języka. Na podstawie „Ksiąg o gospodarstwie” Piotra Krescencjusza, [w:] Tajemnice rozwoju, D. Bieńkowska, A. Lenartowicz (red.), Łódź, s. 223–234.
Kamper-Warejko, J., 2013, Obce nazwy winorośli występujące w poradniku Piotra Krescencjusza (1571), „Studia Językoznawcze”, t. 12, Szczecin, s. 73–81.
Kamper-Warejko, J., 2014, Historia polskich nazw roślin występujących w poradniku P. Krescencjusza, Lin Cop 11, Toruń, s. 143–158.
Karplukowna, M., 1971, Regionalizmy w języku Andrzeja Cervusa z Tucholi, Wrocław.
Kawecka-Gryczowa, A. (red.), 1983, Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XV–XVI, Wrocław.
Klemensiewicz, Z., 1985, Historia języka polskiego, t. 2, Warszawa.
Luto-Kamińska, A., 2015, „Alfurkan tatarski” Piotra Czyżewskiego – opis zabytku (grafia z elementami fonetyki, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, 50, Warszawa.
Maciejowski, W. A., 1851, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do r. 1830, t. 2, Warszawa.
Migdał, J., 1999, O języku Andrzeja Glabera z Kobylina. Studium normalizacji polszczyzny wczesnorenesansowej, Poznań.
Ochmański, W., 1965, Wiedza rolnicza w Polsce od XVI do połowy XVIII, Wrocław.
Osiewicz, M., 2013, Wariantywność graficzna „Ksiąg o gospodarstwie” Piotra Krescentyna z 1549 roku. Studium przypadku, Poznań.
Pankowicz, A., 1979, Najstarszy polski druk z zakresu gospodarstwa wiejskiego (Piotr Krescentyn, Księgi o gospodarstwie... Kraków 1549 r.), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie”.
PSDP – Reczek, S., 1968, Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław. Rostafiński, J., 1888, Nasza literatura botaniczna XVI w. oraz jej autorowie lub tłomacze. Studium krytyczne, Kraków.
Wydra, W., Rzepka, W. R., 2004, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Wrocław, s. 375–378.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 661
Liczba cytowań: 0
